Temat przewodni to podział dochodu narodowego. Tłumaczy podstawowe pojęcia takie jak: dochód narodowy, produkt społeczny, inwestycje, gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa. Notatka zawiera wiele przydatnych wzorów do zrozumienia przedmiotu.
Przedmiotem niniejszego referatu są ogólne rozważania na temat podziału dochodu. Omawianie problemu należałoby wiec poprzedzić zdefiniowaniem podstawowej terminologii.
Dochód narodowy (MPS) jest to wartość pracy ludności produkcyjnej, czyli ludności pracującej w sferze materialnej oraz w usługach związanych z tą sferą (np. naprawy, konserwacja, transport, handel itp.)
Produkt społeczny (SNA) to wartość każdej pracy (materialnej i niematerialnej), która ma na rynku określoną cenę (regulowaną przez popyt na tą rzecz lub usługę).
Towary i usługi krajowe nabywane przez gospodarstwa domowe, tzn. osoby prywatne, nazywamy konsumpcją indywidualną.
Dochód do dyspozycji jest to dochód otrzymywany przez gospodarstwa domowe po odliczeniu podatków. Innymi słowy to dochód jaki faktycznie gospodarstwa domowe otrzymują aby wydać lub zaoszczędzić. Inwestycje to zakupy dokonywane przez firmy na rynku krajowych. Zakupy rządowe - wydatki czynione na rynku przez rząd, które obejmują zarówno zakupy rządu centralnego jak też władz terenowych i lokalnych, a finansowane są z podatków.
Podział dochodu następuje w momencie transakcji kupna - sprzedaży.
Wyróżniamy dwie metodologie tworzenia dochodu, według których następuje jego podział.
SNA - jest to system rachunku narodowego, w którym nie występuje podział na działy produkcyjne i nieprodukcyjne,
MPS - jest to system rachunku rzeczowego związany z gospodarką centralnie zarządzaną, gdzie decyzje podejmuje się według planu.
Cechą wyróżniającą MPS jest założenie, iż dochód narodowy tworzą działy produkcyjne, natomiast usługi, z racji tego, że powinny być dostępne powszechnie i nie powinny mieć cen, nie tworzą dochodu narodowego. Podział dochodu według SNA
System of National Accounts - System rachunków społecznych - to przyjęty w gospodarce rynkowej sposób mierzenia produktu społecznego, tj. efektów działalności gospodarczej w skali makroekonomicznej. Jego podstawą jest założenie, że każda praca wydatkowana w zorganizowanym przedsiębiorstwie tworzy produkt społeczny, niezależnie od tego, czy w jej wyniku powstają dobra materialne czy usługi. W rezultacie produkt społeczny w ujęciu rzeczowym przyjmuje postać wytworzonych w ciągu roku dóbr i usług finalnych. Istotą rachunkowości społecznej jest wyrażenie tego produktu w kategoriach wartościowych, jako sumy dochodów bądź wydatków wszystkich podmiotów gospodarczych: przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, państwa, banków oraz zagranicy (import i eksport).
Rezultatem prowadzenia rachunkowości społecznej jest ustalenie wartości produktu społecznego, która może być wyrażona wielkością produktu krajowego brutto, produktu narodowego brutto, produktu narodowego netto, a także wielkością dochodów osobistych.
(…)
… nocnego”. Występuje tutaj również teoria „niewidzialnej ręki rynku” mającej samoistnie doprowadzać gospodarkę do stanu równowagi. Z drugiej strony pojawia się koncepcja socjalistyczna. Idea państwa opiekuńczego (w dobrym tego słowa znaczeniu), czynnie regulującego życie społeczno-gospodarcze. Wpływająca bezpośrednio na sprawiedliwy podział dóbr. Jednak można jednoznacznie stwierdzić, iż obie teorie w skrajnych formach są nieefektywne. Pogląd socjalistyczny może bowiem przybrać nieefektywną formę gospodarki centralnie planowanej, natomiast koncepcja liberalna narażona jest na kryzysy związanie z okresowym spadkiem koniunktury z którym przysłowiowa „niewidzialna ręka” rynku nie mogłaby sobie poradzić (doskonałym przykładem był międzywojenny kryzys w USA). Dlatego wymagany jest kompromis . Innym…
… również przez rynek. Przez budżet przechodzi ta część dochodu narodowego, która obejmuje wpłaty różnego rodzaju podatków do budżetu państwa, składki ubezpieczeniowe wpłacone na rzecz instytucji ubezpieczeń itp. W ten sposób powstaje scentralizowany czysty dochód państwa.
Dochody budżetu państwa. Przedsiębiorstwa i jednostki gospodarki uspołecznionej przekazują do budżetu państwa:
1. Podatek obrotowy…
…-TA+TR
Oszczędności „minus” inwestycje „równa się” wydatkom rządowym pomniejszonym o podatki i powiększonym o transfery, co wynika z równania X.
W gospodarce mamy doczynienia z trzema następującymi sytuacjami:
G+TR>TA (gdzie G to zakupy rządowe) - deficyt budżetowy
G+TR<TA - nadwyżka budżetowa
G+TR=TA - równowaga budżetowa
Dochód rządu jest taki duży, jak duża jest różnica między oszczędnościami…
… zwiększyć wydatki budżetowe. Nie chcemy angażować się w dyskusje polityczne, ale warto zwrócić uwagę na przykład USA, gdzie liberalna polityka przyniosła zniesienie deficytu, a od kilku lat występuje tam nadwyżka budżetowa (jest korzystne ekonomicznie, bo pozwala na zmniejszenie podatków). Odchodząc od samego deficytu samo spojrzenie na rolę budżetu zależy od ideologii politycznej. Socjaliści uważają…
… teoretycznym podziałem, obrazującym pogląd na rolę rządu, jest popularna ostatnio koncepcja ekonomii podaży i ekonomii popytu.
Pierwsza z nich nawiązuje do keynesizmu, teorii stworzonej przez jednego z największych ekonomistów Johna Maynarda Keynesa (1883-1946). U jej podstaw leży założenie, że poziom dochodu narodowego i zatrudnienia zależy od wysokości wydatków ponoszonych przez podmioty gospodarcze w danym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)