Podział ciała kręgowców - WYKŁAD I Część osiowa: II Kończyny: - głowa ( caput ) - kończyna piersiowa (przednia) - szyja ( callium ) - kończyna miednicza (tylna) - tułów ( truncus ) - ogon ( cauda ) 1. ciało dwubocznie symetryczne, 2. głowa w toku ewolucji zwiększa swoją powierzchnię → coraz bardziej wyodrębniona, 3. szyja jest charakterystyczna dla zwierząt lądowych, 4. tułów jest największą częścią organizmu, w wielu przypadkach podzielony na odcinki (u gadów: piersiowy i brzuszny; u ssaków→ przepona – pomiędzy odcinkami), 5. ogon: pełni funkcję lokomotoryczną (ryby, płazy, gady), jako narząd czepny i narząd do atakowania (gady), zredukowany u ptaków → służy jako podpora sterówek, jako narząd termoregulacyjny oraz pozwalający utrzymać równowagę zwierząt na drzewie (ssaki), 6. kończyny tylne lepiej rozbudowane niż przednie, 7. kończyna przednia może służyć jako narząd lotny lub narząd chwytny. Poskoczek mułowy ( Periophthalmus barbarus ) ryba z rodziny babkowatych. Jest to jedna z najdziwniejszych ryb akwariowych, a to dlatego że jest bardziej podobna do płaza niż do ryby. Gatunek ten występuje w wodach słonawych, które co jakiś czas opuszcza wychodząc na ląd. Może żyć do 37h poza środowiskiem wodnym. Oddycha przez skrzela, skórek i nabłonek pyska. Posiada charakterystyczne oczy umieszczone na słupkach, a soczewki umożliwiają widzenie pod wodą. Płetwy pełnią rolę stateczników w wodzie i dzięki nim poskoczek może poruszać się (przesuwać) na lądzie. 1 Płaszczyzny dzielące ciało: Płaszczyzna Opis Zdjęcie 1. czołowa (plana frontalia) wyznaczona przez oś pionową i poprzeczną, dzielącą ciało na część przednią ( anterior ) i tylną ( posterior ); 2. strzałkowa (plana sagittalia) wyznaczona przez oś pionową i strzałkową, dzieli ciało na część prawą ( dexter ) i lewą ( sinister ) – jedna z tych płaszczyzn przechodząca przez środek ciała nazywa się płaszczyzną środkową ( planum medianum ); 3. poprzeczna (plana transversalia / horizontal) wyznaczona przez oś strzałkową i poprzeczną, dzielącą ciało na część górną ( superior ) i dolną ( inferior ), jest prostopadła do dwóch poprzednich płaszczyzn. Kierunki ciała w przestrzeni: a) kierunek górny zwany dogłowowym (superior) oznacza w kierunku głowy lun najważniejszej części ciała np staw ramienny jest położony do góry od biodrowego;
(…)
… w:
- nasadzie kości długich,
- wewnątrz kości płaskich.
» zbita
- obserwujemy system Haversa (osteon),
- wewnątrz znajduje się kanał Haversa, ściany zbudowane z blaszek kostnych z
osteocytami,
- ściana w postaci blaszek, które są na przemian – zbite i luźne; osteocyty leżą w
jamkach kostnych, sąsiednie jamki połączone są kanałami.
Kości można podzielić na:
długie: np. udowa, kość ramienna; → trzon z istoty…
… powiększenie mózgoczaszki proporcjonalnie
do wzrostu mózgowia.
połączenia chrzęstne- stanowią połączenia kości za pomocą chrząstki szklistej lub
włóknistej i występują między trzonami a nasadami kości długich.
kościozrosty- powstają w wyniku przekształcenia chrząstkozrostów.
Typy stawów w zależności od kształtu łączących elementów kostnych:
1. kuliste (jeden element tworzy główkę, drugi – panewkę, np. staw biodrowy)
2. owalne (jeden element o kształcie owalnym, np staw między kością
promieniową a kością nadgarstka w kończynie przedniej ssaków)
3. zawiasowe (jeden element o kształcie walca, prostopadły do osi kości oraz
panewka walcowata, np. staw łokciowy i kolanowy)
4. obrotowe (jeden element zgodnie z długą osią, np. 2 pierwsze kręgi odcinka
szyjnego - dźwigacz, obrotnik)
5. płaskie (obie…
… na część górną
(superior) i dolną (inferior),
jest prostopadła do dwóch
poprzednich płaszczyzn.
Kierunki ciała w przestrzeni:
a) kierunek górny zwany dogłowowym (superior) oznacza w kierunku głowy lun
najważniejszej części ciała np staw ramienny jest położony do góry od biodrowego;
b) kierunek dolny tzw. doogonny (łac. inferior) oznacza w kierunku do ogona lub do
najniżej położonej części ciała np staw…
…:
- szkielet ryb chrzęstnoszkieletowych,
- szkielet organizmu podczas życia płodowego,
- części przynasadowe kości długich u ssaków,
- buduje powierzchnie stawowe, ścianę tchawicy i oskrzeli, przymostkową część
żeber.
»
włóknistą (cartilago fibrosa) (liczne grube włókna kolagenowe ułożone
równolegle). Podatne na rozciąganie.
- krążki międzykręgowe,
- element spojenia łonowego,
- łąkotki i przyczepy więzadeł…
… i ścięgien do kości.
» sprężystą (cartilago elastica) (zawiera głównie włókna elastyczne w postaci
gęstej siatki), dość elastyczna.
Przykłady:
- małżowina uszna u ssaków,
- zewnętrzny przewód słuchowy,
- trąbka słuchowa,
Kość, tkanka kostna (łac. textus osseus, os- kość) – rodzaj tkanki łącznej, która jest tkanką
podporową. Z kości zbudowany jest szkielet organizmu (układ kostny).
Tkanka kostna składa się z komórek (osteocytów, osteoblastów, osteoklastów) oraz substancji
zewnątrzkomórkowej, która składa się z kolei z części organicznej – włókien kolagenu i
innych białek oraz mineralnej (związki wapnia, magnezu i fosforu – głównie hydroksyapatyt).
Na powierzchni kości występują osteoblasty (są to prekursory), tkwiące w okostnej. Dzielą
się intensywnie na osteocyty. Z wiekiem podziały są coraz rzadsze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)