dr Przemysław BISKUP
Katedra Europeistyki WDiNP UW
dyżur: czwartek, 13.15-14.40, s. 32, Nowy Świat 69
PODSTAWY WIEDZY O PRAWIE
Wykład dla studentów I roku studiów stacjonarnych I stopnia na kierunku Europeistyka
Semestr zimowy roku akad. 2011/2012
WARUNKI ZALICZENIA
1. Zaliczenie sprawdzianu pisemnego podsumowującego semestr (80-100%).
2. W celu podwyższenia oceny wskazana jest ponadto wysoka i wartościowa merytorycznie
aktywność podczas zajęć oraz przygotowanie prezentacji multimedialnej - 12 min. (do 20%).
LITERATURA PODSTAWOWA
Podręczniki:
T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, wyd. 5, Wyd. C.H. Beck,
Warszawa 2009
S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001.
K. Opałek, Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, PWN, Warszawa 1983.
A. Pieniążek, M. Stefaniuk, Socjologia prawa, Zakamycze, Kraków 2005.
J. Jadacki, Spór o granice języka, Semper, Warszawa 2005.
A. Podgórecki, Socjologiczna teoria prawa, Warszawa 1998.
W. Sadurski, Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa 1988.
D. Kierzkowska, Tłumaczenie prawnicze, Tepis, Warszawa 2002.
Teksty źródłowe:
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych
(Dz.U. Nr 62, poz. 718 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. Nr 39, poz. 443 z poźn. zm.)
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki
prawodawczej” (Dz.U. Nr 100, poz. 908 z późn. zm.)
1
PROGRAM ZAJĘĆ
1. ZAJĘCIA WSTĘPNE
2. SPECYFIKA NAUK PRAWNYCH
Dyscypliny prawnicze. Prawo a nauki polityczne. Płaszczyzny badawcze w naukach prawnych.
Metody badawcze w naukach prawnych.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, wyd. 5, Wyd. C.H. Beck,
Warszawa 2009, rozdz. II.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, rozdz. I.
• K. Opałek, Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, PWN, Warszawa 1983, rozdz. IX i XIII.
• Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych, red. J. Stelmach i M. Soniewicka, Wolters
Kluwer Polska, Warszawa 2007, str. 9-24.
3. WIELOŚĆ SYSTEMÓW NORMATYWNYCH WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE
Pojęcie systemu normatywnego. Klasyfikacja systemów normatywnych. Relacje pomiędzy wybranymi
systemami normatywnymi. System norm prawnych na tle innych systemów normatywnych.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. III, XV.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. II i IV.
• S. Ehrlich, Norma, grupa, organizacja, Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa 1998, str. 53-99.
4. SPOSOBY FORMUŁOWANIA WYPOWIEDZI NORMATYWNEJ. JĘZYK PRAWNY I JĘZYK
PRAWNICZY. TŁUMACZENIE TEKSTÓW PRAWNYCH.
Wypowiedzi performatywne i ich specyfika; rodzaje wypowiedzi performatywnych. Koncepcja
dyrektywy i sposoby jej formułowania. Rodzaje dyrektyw.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. IV.
Literatura uzupełniająca:
• J. Jadacki, Spór o granice języka, Semper, Warszawa 2005, str. 117-122.
• K. Opałek, op. cit., rozdz. XIV.
• D. Kierzkowska, Tłumaczenie prawnicze, Tepis, Warszawa 2002, str. 51-71.
5. PROBLEM DEFINIOWANIA PRAWA
Przegląd wybranych koncepcji prawa i budowanych na ich podstawie definicji. Prawo jako zjawisko
polityczne.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. I, VIII.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. III.
• A. Pieniążek, M. Stefaniuk, Socjologia prawa, Zakamycze, Kraków 2005, rozdz. IX pkt 4, X.
2
6. ŹRÓDŁA PRAWA
Kryteria klasyfikacyjne. System źródeł prawa w Polsce. Prawo powszechnie obowiązujące a prawo
wewnętrzne administracji rządowej. Konstytucja i jej specyfika jako aktu normatywnego. Zakres
regulacji ustawowej. Akty wykonawcze do ustaw – rozporządzenie, uchwała RM i zarządzenie. Prawo
miejscowe. Organy promulgacyjne. Źródła prawa w Unii Europejskiej. Prawo międzynarodowe w
systemie źródeł prawa polskiego.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. IX.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. VI pkt 6.1 i 6.2, VII.
• L. Kaczyński, Czy Postanowienia normatywne układów zbiorowych pracy dotyczące treści
stosunków pracy są przepisami powszechnie obowiązującymi?, „Przegląd Sądowy”, 11-12/1999.
• M. Zubik, Trybunał Konstytucyjny a układy zbiorowe pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”,
marzec 2005.
• L. Garlicki, Refleksje nad charakterem Porozumienia Gdańskiego, „Państwo i Prawo”, 1/1981.
• Konstytucja RP, rozdz. III.
7. AKT NORMATYWNY. NORMA PRAWNA I PRZEPIS PRAWNY.
Struktura aktu normatywnego. Tworzenie prawa. Podstawowe zasady techniki prawodawczej. Sposób
formułowania przepisów prawnych. Specyfika wstępów do ustaw. Klauzule generalne. Wzajemne
relacje. Budowa normy prawnej – hipoteza, dyspozycja i sankcja. Spór o model budowy normy
prawnej. Problem sankcji jako elementu normy prawnej. Koncepcja norm sprzężonych. Klasyfikacja
norm prawnych. Zasady i reguły prawne. Normy kolizyjne i ich budowa. Rodzaje przepisów prawnych.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. IX, VI.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. VII.
• A. Pieniążek, M. Stefaniuk, op. cit., rozdz. IX pkt.1 i 2,
• Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 718 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. Nr 39, poz. 443 z poźn.
zm.).
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki
prawodawczej” (Dz.U. Nr 100, poz. 908 z późn. zm.).
8. STOSUNEK PRAWNY. OBOWIĄZYWANIE PRAWA W CZASIE I PRZESTRZENI. PROBLEM
ZUPEŁNOŚCI SYSTEMU PRAWNEGO.
Powstanie, zmiana i wygaśnięcie stosunku prawnego. Elementy stosunku prawnego. Rodzaje
stosunków prawnych. Zasada lex retro non agit. Desuetudo. Luka w prawie – rodzaje, sposoby ich
usuwania. Omijanie prawa.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. XIV, XII, VI.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. VI i IX.
3
9. INTERPRETACJA PRZEPISÓW PRAWNYCH
Wykładnia prawa – rodzaje, sposób stosowania. Specyfika rozumowań prawniczych. Koncepcja
racjonalnego prawodawcy.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. XIII.
10. SYSTEMY PRAWA WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE
Pojęcie rodziny prawa. Omówienie podstawowych cech wybranych systemów prawa:
kontynentalnego, anglosaskiego, kanonicznego, islamskiego, chińskiego, hinduistycznego. Reliktowy
charakter prawa prymitywnego.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. VI.
Literatura uzupełniająca:
• Główne kultury prawne współczesnego świata, red. H. Rot, PWN, Warszawa 1995.
• R.A. Tokarczyk, Założenia badawcze komparatystyki głównych kultur prawnych świata,
Ossolineum, Wrocław 1996.
• R.A. Tokarczyk, Komparatystyka prawnicza, Wyd. 9., Wolters Kluwer Business, Warszawa 2008.
11. STOSOWANIE PRAWA I PRZESTRZEGANIE PRAWA
Zasada ignorantia iuris nocet. Odpowiedzialność prawna. Pojęcie winy i kary. Problem skuteczności
prawa. Polityka prawa. Pojęcie i zasady odpowiedzialności prawnej.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. XI, XIII, XVI.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. X i XI.
• A. Pieniążek, M. Stefaniuk, op. cit., rozdz. 5 i 6.
• A. Podgórecki, Socjologiczna teoria prawa, Warszawa 1998, rozdz. VIII.
12. POJĘCIE SPRAWIEDLIWOŚCI – SPÓR O SPOSOBY KLASYFIKACJI
Podstawowe wykładnie pojęcia sprawiedliwości i ich konsekwencje dla praktyki oraz nauki prawa.
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. XVII.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. V.
• W. Sadurski, Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa 1988, rozdz. III.
• Ch. Perelman, O sprawiedliwości, PWN, Warszawa 1959.
13. DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE
Specyfika polskiego ujęcia – demokratyczne państwo prawne
sprawiedliwości społecznej. Praworządność i sposoby jej ujmowania.
urzeczywistniające
zasady
Literatura podstawowa:
• T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, op. cit., rozdz. XVIII.
Literatura uzupełniająca:
• S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. cit., rozdz. XII, XIII.
14. Sprawdzian końcowy
4
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)