Znamiona szczególne (typu przestępstwa) to takie, które pozwalają na odróżnienie każdego zachowania karalnego od zachowań niekaralnych oraz innych zachowań karalnych. Zachowanie karalne (np. zabójstwo) różni się od zachowań niekaralnych (np. pójście z kolegą na kawę) i od zabicia dziecka w okresie porodu oraz pod wpływem jego przebiegu, ponieważ jest to inny typ przestępstwa. Znamiona te w dużej mierze są opisane w części szczególnej Kodeksu karnego. Ustawodawca niektóre z nich zamieszcza w części ogólnej, np. umyślność i nieumyślność czynu. Znamiona typu przestępstwa zniszczenia cudzego mienia spełnia tylko ten, kto spełnia znamiona z art. 288.
ARTYKUŁ 288 KK
§1 Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Nie ma mowy tu o umyślności lub nieumyślności.
ARTYKUŁ 8 KK
Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
Gdy połączymy te przepisy, to znaczy, że uszkodzić cudze mienie można tylko umyślnie.
Należy poszukiwać znamion uzupełniających w części ogólnej i dodawać je do znamion z części szczególnej, jak np. podżeganie do zabójstwa.
Są też pozaustawowe znamiona przestępstwa, które musimy dodać do opisu ustawowego, np. jak się mówi o zaniechaniu. Zabija człowieka nie tylko ten, kto pchnie kogoś nożem, ale też matka, która zostawia niemowlę na śmietniku w silny mróz. Matka będzie odpowiadała za spowodowanie śmierci dziecka ze względu na to, że jest gwarantem (osobą, na której ciąży szczególny obowiązek prawny przeciwstawienia się skutkowi) jego życia. Pozycja gwaranta jest spoza ustawy. Gdy spojrzymy na ustawowe znamiona przestępstwa, to zauważymy, że można je podzielić na dwie grupy - deskryptywne i normatywne.
Znamiona deskryptywne to takie, które opisują stan faktyczny niezależnie od jakichkolwiek ocen np. kto zabija człowieka. Do chwili działania X ofiara żyje, X podejmuje działania mające na celu pozbawienie życia ofiary i w końcu ją zabija.
Znamiona normatywne to znamiona wartościujące. Od czasu do czasu ustawa się takimi znamionami posługuje np. wielka szkoda, poważna szkoda, ciężki uszczerbek na zdrowiu. Sędzia musi sobie wartościować, mieć jakąś skalę oceny szkody. Czasami wartościowanie ma charakter liczbowy, np. powoduje straty w środowisku o wielkich rozmiarach. Wartościuje się też znamiona czasownikowe np. przy znęcaniu się, wyszydzaniu, obrazie uczuć religijnych. Pornografia również jest znamieniem wartościującym.
Znamię jest deskryptywne lub normatywne w zależności od kontekstu. ARTYKUŁ 231
§1 Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego,
(…)
…. Od znamion normatywnych należy odróżnić nazwy normatywne. Mogą one być znamionami. Są to takie przypadki, kiedy znamię jest całkowicie zdefiniowane przez prawo. Bywają takie znamiona, np. przy bigamii. Związek małżeński to jest nazwa normatywna. Co jest związkiem małżeńskim, to trzeba sięgnąć do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i stwierdzić, kto pozostaje w związku małżeńskim. Inaczej nie stwierdzimy, czy ktoś dopuścił się bigamii czy nie.
W art. 231 również użyto nazwy normatywnej (funkcjonariusz publiczny). Kto to jest - art. 115 §13 [nie przepisywałam, bo nie cytował]. Można być funkcjonariuszem publicznym i pełnić funkcje publiczne oraz osobą pełniącą funkcje publiczne, ale nie być funkcjonariuszem publicznym.
Znamiona dzielą się także na ostre i nieostre.
Znamiona ostre to np. człowiek, ponieważ wiadomo…
… przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.
Za takie przestępstwo może odpowiadać tylko ten na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
Za przestępstwo materialne popełnione przez zaniechanie odpowiada ten, na kim ciążył ten obowiązek. Musi być źródło prawne, które nakazuje podjęcie działań…
… lub fizyczny,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W doktrynie przyjmuje się, że sam proces znęcania się nie musi wywołać żadnych skutków. Jeżeli powstanie skutek przypadkiem, to odpowiada i za znęcanie i za wywołane skutki.
Przestępstwa z działania i zaniechania
Ten i poprzedni podział mogą się nałożyć na siebie. Mogą pojawić się:
przestępstwa formalne z zaniechania
przestępstwa…
… penalizacji, czyli uzasadnieniem uznania czynu za zabroniony. Ustawodawca stwierdza, że dane zachowanie sprawcy jest najczęściej niebezpieczne, w związku z tym zabrania tego zachowania przyjmując, że statystycznie takie zachowanie jest niebezpieczne. Wówczas w opisie czynu nie ma wprowadzonego stanu zagrożenia.
ARTYKUŁ 178 A
§1 Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)