ARTYKUŁ 149
Matka, która zabija dziecko w okresie porodu lub pod wpływem jego przebiegu,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Jak spojrzymy do Kodeksu Karnego, to się okaże, że dychotomiczne podziały przestępstw co prawda nie są zupełnie i jasno dychotomiczne, ale można przełożyć je na strukturę podziału przestępstw na przestępstwa z działania i z zaniechania. Trzeba wiedzieć czy się dzieli konkretne zdarzenia, czy typy przestępstw. Te wszystkie podziały, o których była mowa to podziały typów przestępstw, a więc nie układamy na grupy konkretnych zdarzeń, tylko mówimy o pewnych typizacjach. Jeśli tak postawimy sprawę, że są przestępstwa z działania i przestępstwa z zaniechania, to takich grup nie uda nam się skonstruować. Ci, którzy mówią o grupie przestępstw z działania i grupie przestępstw z zaniechania, to mają na myśli typy przestępstw.
Są w Kodeksie Karnym przestępstwa, które można popełnić wyłącznie z działania, np. rozbój, zgwałcenie. Otrzymujemy zatem pierwszą grupę.
Druga grupa przestępstw to przestępstwa, które można popełnić wyłącznie z zaniechania, np. nieudzielenie pomocy osobie znajdującej się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia (art. 162).
Trzecią grupą są przestępstwa z działania bądź z zaniechania. ARTYKUŁ 231
§1 Funkcjonariusz publiczny, który przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Może to być zagrożenie szkodą, podjęcie działania, które zazwyczaj szkodzi, ale nie musiało zaszkodzić. Przestępstwo to może mieć szerokie znamiona. Jeśli się przyjmie, że jest to przestępstwo skutkowe, to ma ten czyn zabroniony znaczenie węższe.
ARTYKUŁ 231
§3 Jeżeli sprawca czynu określonego w §1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
Tu jest przestępstwo skutkowe. Czyn polega na tym, że funkcjonariusz publiczny przekracza swoje kompetencje albo nie czyni czegoś, do czego jest zobowiązany. Jest to przestępstwo z działania lub z zaniechania. ARTYKUŁ 233
§1 Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Chodzi tu o wypowiadanie kłamstw (mijanie się z prawdą) i jest to działanie. Zatajanie prawdy jest zaniechaniem (wie, ale nie powie). Mamy zatem w Kodeksie karnym 3 takie kategorie przestępstw:
(…)
… z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ten obowiązek miał charakter szczególny, to może odpowiadać ten rodzic, który nie zapobiegł śmierci dziecka, za zabójstwo. Nie chodzi o nieudzielenie pomocy komuś, kto znajduje się w niebezpieczeństwie. Rodzic ten to nie popełnia przestępstwa z art. 160. Ma on obowiązek przeciwstawienia się śmierci zagłodzonego dziecka. Obowiązek gwaranta dotyczy przestępstw skutkowych…
… tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
Wynika z tego, że każde przestępstwo jest umyślne albo nieumyślne. Po omówieniu zagadnienia umyślności i nieumyślności, będzie można odpowiedzieć na pytanie co jest przestępstwem umyślnym, a co nieumyślnym.
Przestępstwo umyślne to takie, które jest popełnione jako czyn umyślny, polega na zamiarze. Przestępstwo nieumyślne to takie, które jest popełnione jako czyn nieumyślny, nie polega na zamiarze.
Jest pewna trzecia kategoria przestępstw, które nie są ani umyślne ani nieumyślne. Są to przestępstwa z winy kombinowanej lub przestępstwa z winy mieszanej. Nie chodzi tu jednak o żadną winę. Nazwa ta wprowadza w błąd, bo chodzi w gruncie rzeczy o umyślność lub nieumyślność. Wina to inaczej pretensja do sprawcy. Umyślność lub nieumyślność…
… jest umyślny. Efekt dalszy w postaci śmierci człowieka wystarczy do stwierdzenia nieumyślności. Mamy więc przestępstwo kwalifikowane przez następstwo. W trybie podstawowym czyn jest umyślny, zaś w kwalifikowanym - nieumyślny. Stąd mamy przestępstwa umyślno-nieumyślne. ARTYKUŁ 207
§1 Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku…
… pod względem merytorycznym w pewną całość np. dobra związane z prawem międzynarodowym. Jeżeli jakieś zachowanie nie godzi w dobro prawne, to nie może być przestępstwem, a już na pewno nie w tym rozdziale (problem dotyczący kazirodztwa). Trzeba ustalić, czy dany typ zachowania atakuje w dane dobro. Jeśli się tego nie uczyni, to nie wiemy, po co dany przepis w Kodeksie karnym istnieje, co prowadzi do złego…
… jego stosowania. Gdy przeniesiemy to na pułap konkretnego zdarzenia i okaże się, że konkretne zdarzenie w żaden sposób nie zagraża dobru prawnemu. Powstaje pytanie, czy to konkretne zdarzenie to jest aby to przestępstwo. Czy ten czyn jest z tego punktu widzenia szkodliwy? Społeczna szkodliwość czynu wiąże się z zagrożeniem (bliższym lub dalszym) dobra prawnego.
To jest również ważne przy badaniu recydywy. Recydywa to nie jest powrót do jakiegokolwiek przestępstwa, aczkolwiek istnieje pojęcie tzw. recydywy ogólnej, które wiąże się z popełnianiem jakiegokolwiek przestępstwa. To jest osobny problem związany ze sprawcą, który zachowuje się wobec prawa karnego z pewną nonszalancją. W prawie karnym najważniejszym problemem jest kwestia tzw. recydywy specjalnej. Nie oznacza ona, że ktoś popełnia specjalnie…
… taka zmiana, aby można było odpowiadać np. za nielegalne posiadanie broni.
Druga definicja, która pojawiła się w I połowie XX wieku, ale rozkwitła po 1945, to definicja finalna. Różni się od kauzalnej założeniem, że czyn ludzki jest zupełnie czymś innym niż wszystkie inne zdarzenia w świecie zewnętrznym. Finalizm zakłada, że zachowanie ludzkie jest celowe, zaś czyn to zachowanie człowieka nastawione…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)