PODSTAWY ESTETYKI
Dzieje pojęcia sztuka
Estetyka - dział filozofii zajmujący się między innymi tym: jak odbierać piękno, czym jest i w jaki sposób się kształtuje; jako samodzielna nauka wyodrębniła się w wieku XIX. Dziedzina obok etyki i logiki.
Cogito aesthetica - zajmuje się wartościami estetycznymi
Zainteresowania estetyki: wartości artystyczne, proces twórczy ( jak powstaje sztuka, dzieła sztuki, artefakty), sposób istnienia sztuki, świat codzienny - kultura nas otaczająca
Estetyka współcześnie zajmuje się procesem odbioru sztuki ( w jaki sposób) i naszej twórczej, aktywnej roli będąc odbiorcami
Sztuka - pojęcie niejednorodne, jego znaczenie zmieniało się
Sztuka prehistoryczna - malowidła naskalne (np. Paleolit 15-18 tys. pne - „Lascaux”, 24-22 tys. pne - „Wenus z Willendorfu”; neolit - np. „Mnajdra” - świątynia na Malcie)
Starożytna Grecja i Rzym:
- umiejętne wytwarzanie czegoś wg. ściśle określonych reguł było sztuką (jeśli ktoś znał reguły i umiejętnie się do nich stosował to uprawiał sztukę, np. garncarz), tu sztuka obejmowała również nauki.
Współcześnie takie znaczenie można nazwać kunsztem.
Sztuki:
wolne (ars liberales)
pospolite (ars wugares)
Używano dwóch określeń:
techne (greckie)
ars (łacińskie)
Sztuki wolne, to te których uprawianie wymagało wyłącznie trudu umysłowego (wszystkie nauki, muzyka jako teoria harmonii)
Sztuki pospolite, to te których wykonanie to trud umysłowy i fizyczny (malarstwo i rzeźba)
Poezja nie przynależała do żadnej sztuki ale zasługiwała na takie miano, była czymś więcej, była wieszczeniem
Złoty podział, boska proporcja, złota proporcja
stosunek części większej (a) do części mniejszej (b) jest taki jak całości do części większej (np. Partenon - Vw pne - przykład zastosowania tej proporcji)
KONTRAPOST - w sztukach plastycznych sposób ustawienia postaci - cały ciężar jej ciała opiera się na 1 nodze, podczas gdy druga jest odciążona i lekko wspiera się na ziemi. Ten układ nóg równoważony jest przez wygięcie tułowia i rąk - barki są pochylone przeciwnie w stosunku do bioder, co w połączeniu z pochyleniem głowy sprawia, że kręgosłup…
np. Michał Anioł, Dawid (1501 - 1504); Poliklet, Doryforos (450-440 pne Starożytna Grecja)
„Grecki profil” - zasada, że czoło jest takiej samej długości jak część nosowa i broda 1:1:1
Kanon Polikleta - głowa jest zawsze jedną ósmą całej wysokości postaci - tu ilościowe postrzeganie piękna - wg. idealnych proporcji.
Średniowiecze:
(…)
… do swoich zmysłów informujących nas poprawnie o tym, co jest bezpieczne i dobre dla naszych ciał.
Dziś ufanie zmysłom nie jest dobrym pomysłem (…..)
Zatem to, co postrzegamy wcale nie musi być takie, jak to postrzegamy
Sztuka współczesna nie ufa estetycznym nawykom wpojonym przez sztukę tradycyjną, która wiele tematów i obrazów pozostawiła niewidocznymi,.
Sztuka współczesna zrywa z tym, co estetyczne…
… człowieka (tzn. że istnieje tylko wtedy, gdy wartość jest widziana, odczuwana i doświadczana)
Wartości estetyczne nie są przynależne wyłącznie do świata sztuki, towarzyszą w codziennym życiu. Wartości estetyczne w przyrodzie nie mają podstaw wartości artystycznych bo nikt nie stworzył (chyba, że architektura krajobrazu)
Doświadczenie estetyczne bazuje głównie na emocjach. Wartości estetyczne nie muszą…
… jedynie słodkich przyjemności.
Dla Brocha kicz nie jest zjawiskiem estetycznym, ale etycznym, ponieważ od dzieła sztuki wymaga się prawdy, od kiczu zaś wyłącznie piękna.
[kiczowata natura - „człowiek kiczowaty” konsumuje ją w ten sposób, że staje się kiczowata np. „Wodospad Niagara” - podświetlony różnymi kolorami]
Cechy kiczu, które przywołuje Maria Poprzęcka:
brak oryginalności, naśladownictwo…
… z estetyzacji zdobienia rzeczywistości, jest jego powierzchowność. Kawiarnie, sklepy, biura tworzy się tak, by je przeżywać.
Są to jednak tylko pseudoprzeżycia, które stając się źródłem rozczarowania, popychają ludzi do kolejnego przeżycia. W ten sposób kicz się rozprzestrzenia. (tu nawiązanie do niego - W. Welsch).
W powierzchownej estetyzacji dominują płytkie wartości. Dominuje hedonizm - dążenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)