To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Podstawowe założenia teorii socjologicznej.
Teoria socjologiczna, tak jak każda inna teoria naukowa stanowi określoną konstrukcję pojęciową, stosowaną do analizy i interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja pojęciowa składa się zaś z trzech podstawowych klas: pojęć ogólnych, praw i innych typów generalizacji oraz z samej teorii. Wśród pojęć ogólnych występują zarówno pojęcia porządkujące i klasyfikujące określone zjawiska ( ogólne określenia, kategorie ) jak i pojęcia występujące w charakterze zmiennych w twierdzeniach ogólnych na temat tych zjawisk (pojęcia operacyjne, analityczne ). Określenia ogólne stanowią rodzaj zmiennych niezależnych, określenia analityczne zaś rodzaj zmiennych zależnych. Prawa występujące w teoretycznej treści każdej nauki stanowią rodzaj twierdzeń orzekających zachodzenie jednorodnych relacji (np. współwystępowania czy współistnienia). Sama teoria zaś to schemat pojęciowy służący wyjaśnianiu określonych praw. Jak stwierdza Th.Abel, schematy pojęciowe stanowiące treść i teorii socjologicznej zajmują w socjologii szczególne miejsce, ze względu m.in. na jej subdyscyplinarność. Istnieć musi przede wszystkim taka klasa konstrukcji teoretycznych, które są powszechnie używane we wszystkich badaniach socjologicznych. Tym samym stanowią one rzeczywistą treść teorii socjologicznych bez względu na to, czy w badaniach socjologicznych stosujemy podejście "syntetyczne", "diagnostyczne" czy "analityczne". W socjologii, z uwagi na złożoność zjawisk życia społecznego stosowana jest metoda budowania teorii idealizacyjnych.
Wtedy to narzędziem poznawczym może stać się konstruowanie "typów idealnych " badanych zjawisk i procesów . Przykładem może być tutaj weberowska koncepcja (M. Weber - 1864-1920) typów idealnych, traktowanych jako pojęcia analityczne o jakościowym charakterze, służące do organizacji i interpretacji danych, posiadających heterogeniczne (zróżnicowane) właściwości. Generalnie, zgodnie z typologią stosowaną w odniesieniu do nauki wyróżnić można pięć kategorii praw socjologicznych.
a) Prawa stwierdzające stałe współwystępowanie faktów społecznych.
Takim prawem może być np. stwierdzenie, iż wszelka socjalizacja zaczyna się w grupach pierwotnych (rodzinie, grupie rówieśniczej - Ch. Cooley).
b)'Prawa stwierdzające zależność. funkcjonalną lub współzmienność faktów społecznych. Takim prawem może być stwierdzenie, iż im bardziej jednostka pragnie być zaakceptowana przez grupę, tym większą wykazuje gotowość do ulegania naciskom tej grupy (E.Aronson).
c) Prawa stwierdzające prawidłowości rozwoju i regularne tendencje.
Na przykład: Intensywna industrializacja przyczynia się do wahań stopy wzrostu i dystrybucji ludności poprzez takie środki, jak wzrost ośrodków metropolitarnych, zasiedlanie nowych terenów , pośredni wpływ na organizację rodziny i stopę życiową oraz postępującą sekularyzację, która prowadzi do otwarcia struktury klasowej.
(…)
… jest koniecznym i wystarczającym warunkiem rozwoju integracji społecznej Należy przy tym zaznaczyć, iż prawo socjologiczne, aby mogło być uznane za prawo musi się opierać nie tylko na uznanych faktach ale również na określonych, uzasadnionych racjach. Stąd też wiele praw ograniczonych jest co do miejsca i czasu: poszczególnych okresów historycznych, konkretnych obszarów kulturowych.
Teorie socjologiczne…
… ludzi. [...] Gdyby wyeliminować współczynnik humanistyczny i gdyby uczeni usiłowali badać system kulturowy podobnie jak badają system naturalny [...], system ten zniknąłby i zamiast niego znaleźliby chaotyczną masę naturalnych rzeczy i procesów , w niczym niepodobne do rzeczywistości, jakiej badacze podjęli. Rola współczynnika humanistycznego w socjologicznym namyśle nad przebiegiem życia społecznego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)