Podkultura więzienna - tworzenie się nowej grupy społec z nej Wprowadzenie - określenie grupy społecznej W każdym społeczeństwie występują różne grupy społeczne. Ich podział i wielkość jest charakterystyczna dla danego społeczeństwa. Treścią niniejszej pracy jest podkultura więzienna, która ze względu na specyficzne cechy występuje wyłącznie w warunkach izolacji więziennej. W pracy swej postaram się opisać i wykazać charakterystyczne cechy tej grupy, jej wpływ na społeczeństwo oraz wpływ zjawisk zachodzących w społeczeństwie na dynam i kę tej grupy. W swoich rozważaniach przyjmuję definicję grupy społecznej w sposób nast ę pujący: Grupą społeczną nazywamy każde zrzeszenie ludzi, które w świadomości samych tych ludzi stanowi pewnego rodzaju odrębną całość, czyli według terminologii zaczerpniętej z wzoru innych nauk, pewien układ odosobniony (F. Znaniecki, Warszawa 1928 , t.1, s.28). Grupę społeczną można zdefiniować również jako grupa dla oznaczania takich sk u pień, które posiadają już wykształconą więź i zasadę odrębności określającą granice grupy (J. Szczepański, Wa r szawa1966, s.161). W każdej grupie społecznej jako elementy składowe można wyróżnić: członków, ich cechy i zasady ustalające identyczność i ciągłość trwania grupy, zadania grupy służące real i zacji zadań, mechanizmy psychospołeczne wytwarzane dla realizacji zadań; czynniki utrz y mujące spójność wewnętrzną grupy, instytucje i system kontroli społecznej, wzory wzaje m nych oddziaływań, wzory zachowania i normy regulujące stosunki pomiędzy członkami; i n stytucje i środki regulowania styczności i stosunków z innymi grupami (J. Szczepański, Wa r szawa1966, s.152). Jak wiemy grupy można klasyfikować według różnych kryteriów. W moich rozważ a niach przydatne będzie pojęcie grupy wielkiej, gdzie ilość członków jest tak duża, „aby wsz y scy członkowie mogli się znać osobiście, aby wszystkie styczności między nimi mogły się dokonywać bezpośrednio” (J. Szczepański, Warszawa1966, s.158). Z tego też powodu w gr u pie wielkiej musi istnieć rozwinięta więź formalna, system kontroli sformalizowany, system środków masowej komunikacji utrzymujący jej spójność wewnętrzną, system masowego o d działywania kształtujący postawy i dążenia członków (J. Szczepański, Warsz a wa1966, s.158). Grupami formalnymi będziemy nazywać takie grupy, które rozwinęły już instytucje formalne, formalny system kontroli i organizacji (J. Szczepański, Warszawa1966, s.161). Inny rodzaj grupy to grupa nieformalna. Są to grupy, „których więź wewnętrzna pol e ga tylko na organizacji instytucji i kontroli nieformalnej” (J. Szczepański, Warszawa1966, s.161). Grupy celowe „są grupami tworzonymi ze świadomym założeniem, że będą one d
(…)
… była negatywną przesłanką i z reguły powodowała zaostrzenie wymierzanej kary w porównaniu do sprawcy takiego samego wykroczenia nie uczestniczącego w podkulturze. Podobnie było w zakresie opiniowania, które było szczególnie ważne przy ubieganiu się przez osadzonego o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Osadzony uczestniczący w podkulturze nie mógł liczyć na pozytywną opinię administracji w tym zakresie…
… dyspozycyjność funkcjonariuszy stwarza „trwałe poczucie izolacji społecznej członków instytucji” (Paweł Moczydłowski, Warszawa 1991, s.9).
Powyższa sytuacja powoduje, że instytucje więzienne są częściowo wyłączone spod kontroli społecznej, a w przeszłości były spod tej kontroli wyłączone całkowicie. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną (art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 roku o Służbie Więziennej - Dz. U. Nr 61 poz.283).
Organizacja służby ma charakter zdecydowanie hierarchiczny i występuje tu ścisła podległość służbowa. Z uwagi na to, że Służba Więzienna realizuje, na zasadach określonych w Kodeksie karnym wykonawczym, zadania w zakresie wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 roku o Służbie Więziennej - Dz. U. Nr 61 poz.283), a mianowicie wykonuje następujące funkcje, które determinują życie wewnątrz więzienia: izolacyjną, socjalno-bytową, ekonomiczną, gospodarczą i resocjalizacyjną (P. Moczydłowski, Warszawa 1991, s.12). Z punktu widzenia moich rozważań najważniejsza jest funkcja izolacyjna. Wiąże…
… przejawach podkultury więziennej, za które w szczególności były uważane znęcanie się nad współosadzonymi, gwałty homoseksualne, czyny lubieżne, pobicia i bójki, kradzieże i wymuszenia dokonywane na osadzonych nie uczestniczących w podkulturze więziennej oraz wszelkie wrogie postawy i czyny wobec funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Po zmianach ustrojowych dokonanych w 1989 roku, uznanie zdobył…
… wagi sprawy udziela się ostrzeżenia z możliwością wykluczenia z grupy, a w razie rażącego przekroczenia wyklucza się z grupy. Z reguły takie wykluczenie ma charakter pobicia oraz napiętnowania, które może mieć formę zgwałcenie lub dotykania penisem, skutkującego trwałe i nieodwołalne wykluczenie z grupy. W ramach podkultury więziennej wraz z biegiem czasu doszło do podziałów na różne grupy, różniące…
… się nieliczne grono przywódcze, za nimi bezpośrednie zaplecze, a niżej rzesze wyznawców. Oczywiście nie jest to układ statyczny, istnieje możliwość zarówno degradacji jak i awansu. Może o tym decydować stopień wypełniania norm i wtedy sprzeniewierzenie się zasadom może być przyczyną degradacji nawet najznaczniejszych. Może o tym również decydować intryga, zmowa przeciwko konkretnej osobie lub nawet świadome…
… nie sposób opisać całości, myślę, że choć w pewnym stopniu wykazałam odrębną swoistość opisanej grupy.
Bibliografia
Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M. Psychologia społeczna - Serce i Umysł, Poznań Wydawnictwo Zyski - S-ka s.c., 1997
Bauman Z., Socjologia, Poznań Wyd. Zysk, 1990
Chałasiński J., Społeczeństwo i wychowanie, Warszawa PWN 1969
Górski J. - Podkultura więzienna a problem resocjalizacji skazanych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)