To tylko jedna z 17 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
P oczątki prasy periodycznej w Polsce! Pierwszą postacią upowszechnienia informacji w Polsce jak i w Europie w postaci drukowanej były nieperiodyczne gazety ulotne, wydawane z okazji wydarzeń budzących powszechne zainteresowanie a przynoszące obszerne opisy prozą, czasami nawet wierszem.
Pierwsze druki pojawiły się na początku 16 wieku. Najwcześniejszą znaną gazetą ulotną wydaną w Polsce był druk w języku niemieckim wydany w roku 1513 a zawierający relację oblężenia Smoleńska i Płocka przez wojska cara moskiewskiego Wasyla III w czasie wojny z Polską. Zarejestrowano wtedy prawie 1000 rozmaitych polskich gazet ulotnych z 16 i 17 wieku i początków 18 wieku. Gazety ulotne wydawane były w Polsce początkowo w języku łacińskim lub niemieckim.
Pierwszy druk tego typu ukazał się około 1550 r.
Od tego czasu język polski zaczął dominować w drukach informacyjnych wydawanych w obszarze ówczesnej Rzeczypospolitej. Z inspiracji dworu polskiego gazety ulotne dotyczące Polski publikowane były także za granicą.
W XVI wieku ważnym ośrodkiem wydawniczym,publikującym w języku niemieckim druki informacyjne dotyczące spraw polskich była Norymbergia. Gazety ulotne ukazywały się pod rozmaitymi tytułami. „Nowiny”
„Relacje”
„Awizy”
„Wiadomości”
Atrakcyjność i poczytność tego rodzaju druków była jak na warunki polskie znaczna.
Sprzedawane w oficynach drukarskich, ale również na jarmarkach przez licznych kramarzy wędrownych.
Gazety ulotne docierały do odbiorców szlacheckich, mieszczańskich na całym obszarze Rzeczypospolitej. Odczytywane często były z ambon w kościołach, obejmując w ten sposób swoim zasięgiem również ludność włościańską. W oczach szlacheckich miały one sporą wartość, traktowane były jako materiały cenne i interesujące.
Przypadkowość i jednorazowość edycji tego rodzaju była powodem, że informowały one jedynie o niektórych wydarzeniach na terenie kraju i za granicą, stałego systematycznego dopływu informacji społeczeństwa jeszcze nie miało. Jednak dopiero powstanie gazet periodycznych stanowi rzeczywisty początek masowego upowszechniania informacji drukowanych w formie, którą nazywamy PRASĄ.
Gazety ulotne tylko częściowo można zaliczyć do pracy. Przy gazetach ulotnych mamy doczynienia z okazjonalnym zaspokajaniem ciekawości rozbudzonej plotką czy pogłoską,natomiast stałe kupowanie prasy periodycznej, której każdy numer nawiązuje do wydań poprzednich, a zapowiada kontynuację ę bez względu na wagę przyszłych wydarzeń wiąże się z zupełnie nowym zjawiskiem społecznym - z zapotrzebowaniem
(…)
… 1763 w skutek pomyłki dziennikarskiej na łamach pijarskiego
„Kuriera Polskiego” przywilej na wydawanie gazet polskich na obszarze korony przeszedł w ręce warszawskich jezuitów na mocy przywilejów Augusta II w 1757r. pijarzy otrzymali zgodę na publikowanie gazet informacyjnych w języku francuskim i niemieckim a jezuici przywilej na wydawanie gazet w języku włoskim, łacińskim i wszelkich innych.
„Nowiny…
… przywileju zaczęli wydawać gazetę w języku niemieckim a parę miesięcy później gazetę w języku francuskim. Świadectwem intensyfikacji życia kulturalnego i rozwoju zainteresowań szlachty w Koronie i na Litwie było pojawienie się wydawnictwa gazetowego w Wilnie. Od 18 kwietnia 1760 r. jezuici podjęli publikację gazety informacyjnej pt. ”Kurier Litewski”
Ukazywał się raz w tygodniu
Uzupełniany „Wiadomościami Cudzoziemskimi” Pod redakcją ks. Franciszka Paprockiego i ks. Aleksandra Januszkiewicza
Dodawano do tych gazet „Wiadomości Literackie”(1760-1763) rodzaj czasopisma dla wszystkich Zawierał informacje naukowe i literacki, rozmaite ciekawostki
W styczniu 1761 r w Winie powstaje drugie wydawnictwo gazetowe Miejscowa Akademia rozpoczęła wydawanie (raz w tygodniu)”Gazet Wileńskich” red. Marcin Poczobut
na Litwie…
… wydawana w nakładach minimalnych do 3 tys. egzemplarzy.
Cechy charakterystyczne:
- efemeryczność, często zawieszane i wznawiane
Ta prasa jako pierwsza dokonała bilansu polskiej kultury
LITERACKIE
Prasa formacyjna-grupowa
Pod względem treściowym i formalnym grup wyznających jakiś program.
Czasopisma poświęcone teatrowi, sztuce, muzyce, kinu i radiu „Wiadomości Literackie” Mieczysław Grydzewski
6 styczeń…
… jeszcze monopol „Gazety Warszawskiej”.
Powstały w Warszawie jedynie nowe czasopisma informacyjne w języku francuskim. Jan Potocki założył tygodnik informacyjny poświecony głownie obradom sejmowym jak również budzącym powszechne zainteresowanie wydarzeniom europejskim.
Pismo to wychodziło w nowej drukarni Jana Potockiego,w której drukowano liczne broszury, druki ulotne itp. Propagujące kierunek polityczny…
…
Zawierające artykuły z rozważaniami na temat obyczajów i mentalności społeczeństwa R.P Były niedatowane i pozbawione wszelkich śladów autorstwa.
Autor rozważ obyczajowych zwracał się wyraźnie do czytelników szlacheckich magnackich, starając się przygotować opinię publiczną do planowanej przez obozu „Familii” reformy
Prawdopodobnie autorem był Adam Kazimierz Czartoryski
Spośród wszystkich polskich czasopism…
….
Nakład 12- 14 tys. egzemplarzy
* ”ZDRÓJ” wydawane w Poznaniu 1917- 1922
było to coś z symbolu przemijania - redaktorem Stanisław Przybyszewski ( rezygnuje w 1918 r.)
Na jego łamach bronił młodopolskich poglądów.
Wiele wniósł
* „SKAMANDER”
pismo grupowe, jednorodne programowo (1920-1928)
1935-1939 edycja bardziej otwarta
grupowe pismo
jednorodne gatunkowo
zdominowane przez 5 skamandrytów * ZWROTNICA
1922…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)