"Platon - Timaios" zawiera streszczenie jednego z dialogów Platona.
Platon - „Timaios”
I, 17A-19B - Sokrates nawiązuje do rozmowy, która została opisana w dialogu „Państwo” i streszcza niektóre jej fragmenty - te tylko, które dotyczyły ustroju państwa idealnego.
II, 19B-20D - Sokrates stworzył w poprzedniej rozmowie wizję idealnego państwa; prosi teraz obecnych: Timaiosa, Kritiasa i Hermokratesa, jako najmądrzejszych z ludzi, o to, by przedstawili to państwo „w ruchu”, podczas wojny, zmyślili jakiś jego triumf militarny na cześć bogini Ateny.
III, 20D-25D - Kritias przytacza bajkę o Atlantydzie, jakoby zasłyszaną przez Solona od egipskich kapłanów. To jest właśnie państwo idealne w działaniu, państwo, które umiało odeprzeć atak potężnego wroga i uratować wolność dla wszystkich ludów Morza Śródziemnego. Pojawia się tu także uwaga o tym, że niemożliwe jest jednoczesne i wystarczające poświęcenie się polityce i poezji.
IV, 26C - Kritias: w pamięci wypala się pismo, którego nic nie zmyje.
IV, 26E - Sokrates przyjmuje opowieść Kritiasa za prawdziwą, ale nie na mocy dowodu, a na cześć bogini Ateny, z pobudek estetycznych i patriotycznych.
V, 27C-D - Timaios modli się przed rozpoczęciem wykładu, ale nie o to, by mówił zgodnie z rzeczywistością, ale o to, by mówił pobożnie i zgodnie z założeniami Platona. Platon uważał, że tylko o ideach można mówić jako o rzeczywistości; rzeczy widzialnych dotyczy „prawdopodobne mniemanie” (doxa alethes). Cała przemowa będzie miała bajkowy charakter, nie będzie gorsza pod tym względem od prac współczesnych Platonowi przyrodników.
V, 27E-28A - nastąpi teraz przyjmowanie kolejnych założeń przez Timaiosa. Pierwsze z nich: rozróżnienie idei (które są wieczne, niezmienne i nigdy nie powstają) i przedmiotów zmysłowych (które są zmienne, powstają i giną, a nie istnieją). Idei dotyczy wiedza, przedmiotów zmysłowych - mniej lub bardziej mętne mniemanie.
V, 28A - drugie założenie Timaiosa: cokolwiek powstaje, ma przyczynę, dzięki której powstaje (nie jest to jednak skrajny determinizm, gdyż, jak to później zostanie opisane, Platon wierzy, że wiele zależy od dyspozycji bóstwa, które wymyka się spod wszelkich konieczności).
V, 28A-B - założenie trzecie: piękne może być tylko to, co powstaje na wzór idei; to, co jest odwzorowaniem przedmiotu zmysłowego, pięknym być nie może.
V, 28B-C - założenie czwarte: świat widzialny powstał w czasie, gdyż złożony jest z przedmiotów zmysłowych; jest tworem demiurga, którego słowami opisać się nie da.
V, 28C-29A - założenie piąte: świat jest najpiękniejszy z możliwych, zatem jego twórca (demiurgos) stworzył go na wzór idei.
V, 29A-D - Timaios: myśli są spokrewnione z tym, czego dotyczą. Te, które dotyczą tego, co trwa i jest mocne, także są trwałe i mocne, w miarę możliwości: nie do zbicia. Ponieważ to, o czym będzie mówił ma naturę zmysłową, myślom o tym przysługują tylko pewne rysy prawdopodobieństwa.
(…)
… materialistyczna koncepcja duszy).
X, 37D-38B - Timaios: czas porządkuje wszechświat i jest ruchomym obrazem wieczności, w której nic się nie zmienia (wieczność - „powiększona teraźniejszość”).
XI, 38B-39E - Timaios: ciała niebieskie swoimi ruchami nie tylko służą do odmierzania czasu, ale go wypracowują - czas to same ruchy gwiazd.
XII, 39E-40D - Timaios: Bóg stworzył cztery rodzaje istot żywych: bogów, czyli gwiazdy, istoty latające, istoty żyjące w wodzie i istoty naziemne. Ciała niebieskie istnieją, gdyż są piękne - Bóg, tworząc je, zrealizował swoją potrzebę twórczą. Poruszają się one ruchem obrotowym i postępowym. Ziemia wykonuje dzień i noc, strzeże ich (Platon wierzył w obroty Ziemi wokół jej osi?).
XIII, 40D-41D - Timaios: tradycyjne mity teogoniczne są niedorzeczne. Istnieją dwa rodzaje bogów…
… powstały z resztek mieszaniny, z której demiurg zbudował duszę wszechświata. Iskrą bożą w duszy jest rozum - temperament, uczucia i ciało ludzkie są śmiertelne. Sprawiedliwość to panowanie rozumu nad temperamentem i pożądaniami. Ludzie nierozumni postępują niesprawiedliwie i ponoszą kary, przychodząc na świat wiele razy w różnych postaciach (dlaczego więc dobry demiurgos nie dał ludziom więcej rozumu?).
XV, 42E-44C - Timaios: do budowy ciała ludzkiego gwiazdy wzięły materiał z wszechświata - ziemi, ognia, wody i powietrza (dusza była skonstruowana z resztek!). Do jego środka wpuściły duszę; rozpoczęły się ciągłe zmagania pomiędzy nimi. W wyniku pierwszych spostrzeżeń zmysłowych dusza traci rozum. Odzyskuje go po pewnym czasie, dzięki odpowiedniemu wiktowi i spokojowi.
XVI, 44D-45B - Timaios: wykład…
… anatomiczna; alternatywne funkcje płuc (poduszki chłodzące dla serca), wątroby (narzędzie wróżb, przeczuć i nastrojów) itp.
XXXIII, 72E-76E - Timaios mówi o celowości budowy organizmu ludzkiego. Następują teorie anatomiczne - o żołądku, mózgu, kościach, mięśniach, ścięgnach, więzadłach, stawach, zębach, języku, wargach, skórze, włosach, paznokciach, kręgosłupie. Zaznacza, że to zwierzęta pochodzą od ludzi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)