PAŃSTWO GOŁOWLEWOWIE Satyryczno - obyczajowa powieść M. Sałtykowa - Szczedrina z 1875-80 pokazująca proces rozpadu rodziny szlacheckiej w Rosji przed i po reformie uwłaszczeniowej. Trzy pokolenia rodziny Gołowlewów reprezentują proces degradacji fizycznej i duchowej ludzi pustych, egoistycznych, nieprzystosowanych do życia. Powieść tworzy odrażający obraz upadku typowej rodziny szlacheckiej, pozbawionej wyższych wartości moralnych i ideowych.
SĄD RODZINNY Do Ariny Pietrowny przychodzi rządca Antoni Wasiliew i oznajmia, że syn Stiepan utracił kamienicę podarowaną przez matkę wartą 12tys. I że jest bankrutem. Rządcy opowiedział o tym karczmarz Iwan Michajłow za co Arina każe podać go w rekruty. Stiepan żywi się u swoich chłopów. Przez pewien okres był w wojsku za co otrzymał 100 rubli, pieniądze te jednak przegrał w kasynie. Nie mając pieniędzy planuje wrócić do matki. Arina postanawia zwołać naradę rodzinną. W tym czasie przyjeżdża Stiepan. Na pożegnanie otrzymuje od stangreta 3 ruble. Z powodu obaw i wstydu wobec matki idzie najpierw do popa aby ten zapytał jej czy przyjmie syna. Matka godzi się jednak przyjmuje go na ganku kuchennym. Umieszcza go w kantorze nie zaś we dworze. Otrzymuje tylko pantofle i szlafrok ojca. Stiepan całe dnie spędza w pokoju, otrzymuje resztki z talerza matki, nie dostaje świeczek więc wieczory spędza w ciemnościach. Przyjeżdżają bracia. Matka wita ich trzymając się pod ręce dwóch dziewcząt (symbol udręczonej matki). Arina chce wydzielić Stiepanowi wioskę z ojcowizny jednak Porfiry namawia ją by pozostawiła go w Gołowlewie. Nadchodzi jesień, Stiepan pomaga przy gromadzeniu zapasów, gdy zaczyna padać przestaje wychodzić z powodu braku odpowiedniego obuwia. Zaczyna pić wieczorami, a pewnej nocy znika. Wtedy dopiero Arina dowiaduje się o skłonnościach do picia jej syna, ogląda w jak złym stanie jest jego pokój. Wieczorem Stiepan się znajduje. Arina każe wymyć pokój, zmienić bieliznę, zawiesić w oknach portiery. Od tego zdarzenia Stiepan milknie:
„ całymi dniami chodził po pokoju z ponuro zmarszczonym czołem i nie czuł zmęczenia. Chwilami zatrzymywał się poruszając ustami, jakby pragnąc cos wyrazić, lecz nie znajdował słów.” „ (...)Stiopka po prostu nie myślał o niczym. Jak gdyby zatopił się całkowicie w nieprzeniknionej mgle...” W grudniu Porfiry otrzymał wiadomość od matki o śmierci Stiopki.
1. Arina Pietrowna Gołowlewna - 60 lat, 4 dzieci
- dzieci to dla niej fatalna konieczność
- rześka, despotyczna, kieruje wszystkimi, rządzi majątkiem
- oszczędna, niemal skąpa
- od dzieci wymaga posłuszeństwa
- charakter niezależny, krnąbrny, twardy
- obecnie jest właścicielką 4tys. dusz mimo że początkowo posiadała ich tylko 101
(…)
… w pokoju i naśladowanie głosów ptaków)
- pisze "frywolne wiersze"
- chwali się, że jest przyjacielem Barkowa (poeta - tłumacz, zasłynął dzięki swym frywolnym wierszom)
- ożenił się po to by mieć słuchacza swych utworów
- nazywa żonę wiedźmą i trajkotką
- urządza na korytarzu zasadzki na dziewczyny z pokojowej służby
3. Stiepan Władymirycz (Stiopka drągal/łobuz)
- należał do grona "obrzydłych"
- traktowany…
… czegokolwiek (...) wciąż się zajmuje głupstwami. Papierki chowa, opadki spod drzew zbiera...” Mówią też, że ojciec boi się babci i tego, że go przeklnie. Arina każe Włodziowi pobiec na górę i podsłuchać o czym rozmawiają Porfiry i Paweł. Piotruś zaś opowiada jej, że ojciec cały czas myśli nad tym ile Paweł ma pieniędzy, a wszystko liczy i notuje na kartce, którą synowie stale mu chowają. Ostatecznie Piotruś…
… liczy każdą kopiejkę
- z synem utrzymuje kontakt lakonicznie, tylko wtedy gdy wysyłał mu pieniądze
3. Piotr Porfirycz
- teraz dwudziestokilkuletni chłopiec ubrany w podróżny mundur oficerski
- nic nie łączy go z ojcem „ze swej strony wiedział, iż ma ojca, który może go w każdej chwili zgnębić”
- nie ma celu z życiu
KUZYNECZKA
Piotruś wyjeżdża bez pieniędzy. Porfiry przekleństwo matki traktuje…
… na grób babci, u miejscowego chłopa zamawia nabożeństwo. Płacze nad grobem przypominając sobie wiersz. Po nabożeństwie wstępuje na herbatę do popa, następnie zaś jedzie do Pogoriełki. Ogląda wszystkie pokoje, na dłużej zatrzymuje się w pokoju babki. Ogląda puste ramy po obrazach które zabrał Porfiry, wspomina dawne życie. Po powrocie do Gołowlewa zarzuca wujowi, że zabrał z Pogoriełki wszystkie pamiątki…
…
Lulkin strzela sobie w głowę, Kukiszew zostaje zesłany na Syberię, siostry zostają z niewielką sumą pieniędzy
Dziewczyny wyjeżdżają do Kreszetowa, tam Lubusie zabiera rotmistrz Papkow, Anusię kupiec Zabwiennyj, są przez nich bite, źle traktowane
Anusi oświadcza się tragik Miłosławski ta jednak odmawia
Lubusia postanawia, że muszą umrzeć - łamie fosforowe główki od zapałek i przygotowuje 2 szklanki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)