To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
M. Weber „Duch kapitalizmu” (Agata Kozłowska; 515-520)
Sam pęd do nabywania, dążenie do zysku, do zysku pieniężnego, możliwie jak najwyższego, nie ma właściwie nic wspólnego z kapitalizmem. Można powiedzieć: istnieje on wśród all sorts and conditins of men, we wszystkich epokach i zakątkach świata. Najbardziej niepohamowana żądza zysku wcale nie jest równoznaczna z kapitalizmem. Kapitalizm można wręcz identyfikować z ograniczeniem, a przynajmniej racjonalnym temperowaniem tego irracjonalnego popędu. Kapitalizm jest dążeniem do zysku w sposób trwały, racjonalnie kapitalistyczny: do ciągle nowych zysków, do rentowności. Kapitalistycznym aktem gospodarczym będzie przede wszystkim taki, który opiera się na nadziei na zysk dzięki wykorzystaniu szans wymiany, a więc na pokojowych szansach uzyskania profitu. Zysk uzyskany przemocą rządzi się swoimi szczególnymi prawami i nie można go rozpatrywać w tych samych kategoriach, co działania zorientowanego na szansę zysku z wymiany. Całe działanie zorientowane jest na rachunek kapitałowy. Włączone jest ono w planowe stosowanie środków rzeczowych lub osobowych w taki sposób, by w bilansie suma końcowa jakiegoś konkretnego przedsięwzięcia, jego wartość pieniężna przewyższała w ostatecznym rozrachunku kapitał. Rachunek kapitałowy otwiera się w pieniądzach - czy to w formie księgowania, czy też w jakiejś bardziej prymitywnej i powierzchownej. Bilansem wstępnym w przypadku dawania w komis, jest np. określenie obowiązujące obie strony wartości pieniężnej oddawanych towarów, zaś bilansem końcowym rozdzielenie zysku, względnie straty. Kalkulacja towarzyszy każdemu etapowi działania tego, kto bierze towar w komis. W tym sensie we wszystkich krajach cywilizowanych świata, jak wskazują dokumenty z dziedziny gospodarki, istniał kapitalizm i istniały kapitalistyczne przedsiębiorstwa o różnym stopniu racjonalizacji rachunku kapitałowego. Istniał w Chinach, Indiach, Babilonii, Egipcie, w krajach mitycznych nad M. Śródziemnym, w śred. i nowożytności. Przez długi czas handel miał charakter nie naszych obecnych przedsiębiorstw ciągłych, lecz serii kolejnych przedsięwzięć. Jednak to Zachód wytworzył nowe znaczenie oraz to, co leży u jego fundamentów: rodzaje, formy i kierunki kapitalizmu, jakie gdzie indziej nigdy nie istniały. Kapitalizm pionierski, wielospekulancki, kolonialny - a także i współczesny kapitalizm finansowy w czasach pokojowych, ale przede wszystkim jako kapitalizm zorientowany na wojnę - często i dziś ma na Zach. ten sam charakter. W czasach nowożytnych rozwinął się na Zach., obok tego typy, całkiem inny, nieznany rodzaj kap.: racjonalno-kapitalistyczna organizacja wolnej pracy. Nawet organizacja pracy niewolnej osiągnęła na plantacjach i, w bardzo ograniczonym stopniu w ergasteriach państw starożytnych pewien stopień racjonalności. Niższy poziom racjonalności osiągnęła w majątkach i funkcjonujących przy nich manufakturach lub w warsztatach na wielkich posiadłościach, z pracą pańszczyźnianą i pracownikami przypisanymi do miejsca na początku ery nowożytnej. Racjonalna organizacja pracy, zorientowana na szansę obrotu rynkowego - nie zaś na spekulacje typu polityka przemocy czy inne, nie oparte na rachunku ekonomicznym rozwiązania - nie są zjawiskiem specyficznym dla zach. kapitalizmu. Współczesna, racjonalna organizacja przedsiębiorstwa kapitalistycznego nie byłaby możliwa bez 2 dalszych elementów rozwoju: rozdziału produkcji od budżetu i bez ściśle z tym związanej, racjonalnej księgowości. Komercjaliz
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)