To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Operacjonalizacja zmiennych manipulowalnych
Operacjonalizacja może dotyczyć zmiennych mierzalnych i zmiennych manipulowalnych.
Operacjonalizacja zmiennych manipulowalnych
Chcemy np. wykazać eksperymentalnie, że lęk obniża poziom wykonania zadań złożonych. Musimy wytworzyć za pomocą odpowiedniego oddziaływania (O) co najmniej dwa różne poziomy lęku (zmiennej manipulowalnej - X). W jaki sposób wykazać, że oddziaływanie spowodowało rzeczywiście zmianę tej zmiennej X o którą nam chodzi?
a) niekiedy, można użyć niezależnych wskaźników zmiennej X (np. testów mierzących stan leku)
b) analiza wpływu oddziaływania (O) na zmienną zależną (Z); O → X → Y
Jeśli manipulacja O powoduje oczekiwaną zmianę Y nie przesądza to jeszcze o trafności manipulacji zmienna X. Zaufanie do hipotezy „O → X” wzrasta, gdy zaobserwujemy, że inne efekty stosowanej manipulacji są zgodne z teorią. Zmienne pośredniczące w badaniach eksperymentalnych
Jeśli efekt oddziaływania może być wyjaśniony za pomocą różnych zmiennych teoretycznych (X i X'), wybiera się nieraz zmienną (konstrukt) o większej mocy wyjaśniającej.
O → X1 → Y O → X2 → Y Zdarza się, że alternatywne teorie, wyjaśniające tę samą zależność empiryczną O → Z, są niewspółmierne (twierdzeń jednej teorii nie da się przełożyć na twierdzenia drugiej). Np. gorsze zapamiętywanie „brzydkich słów” może być tłumaczone jako hamowanie reakcji dla uniknięcia kary (teoria uczenia) albo jako stłumienie („zepchnięcie do podświadomości”) niepożądanych zachowań (psychoanaliza). Eksperyment krzyżowy (experimentum crucis) - ma rozstrzygać między konkurującymi ze sobą teoriami, tzn. definitywnie potwierdzić jedną i obalić drugą. Możliwość takich eksperymentów kwestionuje się jednak, m.in. ze względu na niewspółmierność teorii. Definicje projektujące, służące do definiowania pojęć teoretycznych (typu: „osobowość jest to ...”), nie są zdaniami w sensie logicznym (nie są ani prawdziwe ani fałszywe) i nie zawierają żadnej wiedzy o świecie. Są zdaniami analitycznymi, opartymi na pewnej konwencji terminologicznej. Na pytanie „co to jest osobowość?” nie ma więc odpowiedzi, chyba żeby rozumieć je następująco: „co naukowiec X lub społeczność naukowa Y rozumie przez pojęcie osobowość?”
Nie znaczy to jednak, że dowolnie (ale formalnie poprawnie) zdefiniowane pojęcie teoretyczne jest z poznawczego punktu widzenia równie dobre jak każde inne. Może się bowiem okazać, że jakaś (w określony sposób zdefiniowana) zmienna pozostaje w nadzwyczaj interesujących relacjach do innych ważnych zmiennych.
(…)
… sposób zdefiniowana) zmienna pozostaje w nadzwyczaj interesujących relacjach do innych ważnych zmiennych. Wybór pojęć za pomocą których formułujemy jakiś problem nazywa się KONCEPTUALZACJĄ problemu. Niekiedy nowa konceptualizacja pozwala rozwiązać problem, który wcześniej wydawał się niemożliwy do rozwiązania.
mtd 2 (2002/2003) -- 3
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)