OJCOWIE ALEKSANDRYJSCY Klemens z Aleksandrii (*poł. II w./ +między 211 - 216)- znawca filozofii greckiej, ur. w Atenach, nauczyciel szkoły katechetycznej w Aleksandrii (189 - 202), opuścił ją podczas prześladowań chrześcijan, znane są 3 pisma ( Upomnienie Greków, Paedagogus, Kobierce ), nauka chrześcijańska bardziej jako wiedza niż wiara, obficie korzystał z filozofii, przystosowując ją do chrześcijaństwa.
Wraz ze zdobywaniem przez chrześcijaństwo coraz to nowych wyznawców, a wśród nich ludzi posiadających wszechstronne, staranne wykształcenie, dialog między chrześcijaństwem a dotychczasową wizją świata nabiera mocy i wznosi się na bardziej wyrafinowany intelektualnie poziom. Wiara chrześcijańska zaczyna partycypować w procesie rozwoju ludzkiej myśli, wkraczając ze swą wizją człowieka, świata i wartości, coraz precyzyjniej wyrażając się w terminologii i języku zbudowanym przez dotychczasową filozofię. Proces ten dochodzi do szczytu w osobach takich „wielkości wczesnochrześcijańskich” jak Klemens Aleksandryjski i jego szkoła.
Klemens Aleksandryjski ściśle wiązał filozofię i paideię - wychowanie rodzaju ludzkiego, które zaczęło się już w myśli greckiej, pełnię zaś osiągnęło dzięki chrześcijańskiemu objawieniu logosu . Chrześcijaństwo jest prawdziwą filozofią, uczącą stawania się podobnym do Boga oraz umiejętności przyjmowania jego planów . Aleksandryjski Mędrzec wyznaje całym sobą prawdy chrześcijańskiej wiary. Jednak jego wykształcenie utrzymane w duchu greckiej filozofii daje nam obraz Boga bardziej podobnego do nieruchomego Poruszyciela Arystotelesa, niż głoszonego w kerygmacie chrześcijańskim, a nauka o Bogu niejednokrotnie wydaje się tożsama z filozoficzną teologią neoplatońską. Fakt, że Klemensowi przypadło żyć w czasach zdecydowanej dominacji politeizmu sprawił, że szukał raczej argumentacji potwierdzającej doktrynę monoteizmu, niż zajmował się problemem samego istnienia Boga. Zresztą:„istnienie Boga nie zostanie uchwycone poprzez dowodzącą wiedzę; ta bowiem opiera się zawsze na czymś wcześniej istniejącym i lepiej znanym, nic zaś nie istniało wcześniej niż To, co się nie stawało” . Przy takim założeniu - wyprowadzania ze znajomości wcześniejszego o późniejszym czy ze znajomości istoty - o egzystencji, nie da się wyprowadzić istnienia Boga.
W swą argumentację wprzęga całą tradycję filozofii greckiej, od Ksenofanesowych krytyk antropomorfizowania bogów po polemiki sceptyków, usiłuje wykazać złudność mitologicznych, z kręgu tradycyjnej religii płynących prób tłumaczenia świata, lansując koncepcję naturalnego świata, opatrznościowo rządzonego przez jedynego, najwyższego, samoistnego Boga, a odkupionego przez Syna Bożego - logos - Jezusa Chrystusa . To zaś, co zgodne z duchem chrześcijańskim próbuje umieścić w swym systemie - niejako ochrzcić. Uznaje pożyteczność filozofii i jej wartość. Uważa, że pełniła misję prowadzenia ku prawdzie, by ułatwić przyjęcie prawdy Ewangelii:„Przed przyjściem Pana na świat, filozofia była niezbędna dla Hellenów, by ich poprowadzić ku sprawiedliwości. Teraz nadaje się do tego, by ich prowadzić ku bojaźni Bożej”
(…)
… jest filozofia starożytna?, dz. cyt., 297-301.
Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy, V 82, 3, tłum. z języka greckiego, wstępem, komentarzem i indeksami opatrzyła J. Niemirska-Pliszczyńska, t. 2, Warszawa 1994.
Por. R. Tarnas, Dzieje umysłowości zachodniej..., dz. cyt., 135.
Klemens Aleksandryjski, Kobierce, dz. cyt., t. 1, I 28, 1. Cały pierwszy kobierzec…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)