Ojcowie aleksandryjscy Nieznane są początki szkoły katechetycznej w Aleksandrii, która przez długi czas była czymś w rodzaju centrum dla religii Imperium Rzymskiego. Do zachowanej tu religii egipskiej dołączyły rzymskie kulty; oprócz tego obecne były silnie zhellenizowana gmina żydowska oraz gmina i szkoła chrześcijańska, na czele której stanął nawrócony stoik, Pantainos. Pantainos nie napisał żadnej książki, ale to w jego szkole kształtował swoje poglądy Klemens Aleksandryjski.
Klemens Aleksandryjski ( II/III wiek) „Mowa do Greków” Klemensa (Tytus Flawiusz Klemens) wiąże się pod względem przenikającego ją ducha z pracami Justyna, Atenagorasa i Tacjana. Klemens w mniejszym stopniu bronił wiary chrześcijańskiej przed jej prześladowcami, w większym starał się nauczać i skłaniać niewierzących do jej uznania . Wychodził z punktu, że jeśli sam Bóg objawił ludziom prawdę, to nieuznanie tej prawdy jest przestępstwem. Żaden człowiek nie ma powodu, by tkwić w błędzie już po jego rozpoznaniu. Nawrócony, natomiast, może zrobić postępy w wierze pod kierunkiem Wychowawcy, którym jest Słowo . Boski Wychowawca stawia na pierwszym miejscu dobroć, ale wie, gdy zachodzi potrzeba, jak przywołać ucznia do porządku.
Wbrew gnostykom twierdzi Klemens, że zbawienie nie jest zarezerwowane dla duchowej arystokracji, lecz leży w zasięgu wszystkich ochrzczonych. Kiedy mówi o chrześcijańskiej Gnosis , chce wykazać, że wszyscy chrześcijanie są prawdziwymi gnostykami. Niewątpliwie są wśród wierzących tacy, którzy wiedzą więcej i lepiej niż inni, ale nie są przez to wcale większymi chrześcijanami (choć ideał stanowi połączenie chrześcijaństwa z filozofią). Nic, bowiem, nie jest potrzebne do zbawienia, prócz wiary .
Klemens napisał traktat o etyce praktycznej dla aleksandryjskich chrześcijan. Bronił w nim prostoty, umiarkowania i gustów stosownych dla wieku, charakteru i warunków społecznych. To umiarkowanie miało świadczyć o tym, że prawdziwe chrześcijaństwo spoczywa w duszy i daje się pogodzić ze wszystkimi formami życia zewnętrznego, o ile są zgodne z rozumem (Klemens podtrzymuje ten pogląd w homilii „ Quis dives salvetur ”).
Kiedy Słowo wychowa już chrześcijanina, może go nauczać - oświecić jego intelekt. W „Kobiercach” Klemens wykazywał, że filozofia nie jest sprzeczna z wiarą , nie jest owocem buntu rozumu ludzkiego przeciwko Bogu. Filozofia jest sama w sobie dobrem, gdyż Bóg jej pragnął i wyposażył niektórych ludzi w zmysł „pojmowania”. W czasach przedchrześcijańskich filozofia spełniała w Grecji rolę przygotowawczą, filozofowie byli prorokami w odniesieniu do greckiego rozumu naturalnego, który pozostaje Boskim światłem.
(…)
… rzeczy szczegółowej, a więc nie byłaby zdolna do czynienia czegokolwiek.
Logos
Orygenes przyjmuje za swoimi poprzednikami pogląd, że Chrystus nie jest równy Bogu Ojcu, że tylko i wyłącznie Boga Ojca można nazwać Dobrem samym w sobie. Chrystus, choć zrodzony z Ojca przed wszystkim stworzeniem, przyszedł na świat i przybrał ciało człowieka - Słowo podporządkowane jest Ojcu. Nie wiadomo zresztą…
… przenikliwości. Chrześcijaństwo powinno więc wyselekcjonować z rozmaitych szkół filozoficznych to, co jest w nich prawdziwego (niczego takiego nie ma tylko w szkole Epikura). Co prawda nauki Chrystusa wystarczą do zbawienia, ale filozofia może oddać usługi w doprowadzeniu ludzi do Niego oraz w badaniach dotyczących znaczenia wiary. Na gruncie przypowieści o oliwkach Klemens wskazuje cztery sposoby nawracania…
… i chrześcijanina;
Jasne jest więc, dlaczego Klemens wiarę chrześcijańską nazywał gnozą pogłębioną przy pomocy spekulacji rozumowej. Filozofia w pełni łączyła się z jego życiem religijnym i była dla niego pojmowaniem własnej religii.
Orygenes (II/III wiek)
Orygenes urodził się z chrześcijańskich rodziców; filozofię studiował pod kierunkiem Amoniusza Sakkasa, którego można uważać za twórcę neoplatonizmu. To pod jego wpływem Orygenes wyeliminował materializm głoszony przez niektórych swych chrześcijańskich poprzedników - od tego czasu wszyscy pisarze chrześcijańscy będą pojmować dusze jako niezliczone substancje duchowe, którym Bóg powierzył opiekę nad właściwymi im ciałami. Po raz pierwszy pewna struktura filozoficzna została wbudowana w ogólne ramy judeochrześcijańskiego poglądu na świat.
Dzieło „O zasadach” napisał Orygenes dla tych, którzy byli przekonani, że Chrystus jest Synem Bożym, ale wciąż okazywali niezdecydowanie w kwestii określenia natury Boga i Jego stworzeń. Jedynym sposobem rozwiązania tych trudności było ustalenie zasad - podstawowych prawd wiary chrześcijańskiej.
Orygenes, podobnie jak jego nauczyciel, Klemens, pozostaje teologiem, dla którego punktem wyjścia jest wiara chrześcijańska…
…, że przed nim były, a po nim będą inne światy. Wieczność świata oznacza wieczny szereg następujących po sobie światów.
Stworzenie świata jest nieograniczone w czasie, lecz ograniczone w przestrzeni (Bóg, tworząc świat, posłużył się miarą, liczbą i wagą). Skoro moc Boża musi być skończona, by być doskonała, to i świat stworzony musi mieć granice, by otrzymać porządek i piękno (jest bowiem doskonały, jak i wszystkie stworzenia żyjące…
… (apokatastaza).
HISTORIA FILOZOFII ŚREDNIOWIECZNEJ
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)