Odpowiedzialność za wady towaru.
Sprzedawca ponosił odpowiedzialność (rękojmi) za to, że sprzedał rzecz cudzą lub własną, na której było ustanowione ograniczone prawo rzeczowe. Taka rzecz miała wadę prawną.
Osoba trzecia mogła zrealizować swoje prawo rzeczowe w procesie przeciw nabywcy i odebrać mu rzecz obciążoną wadą prawną w ten sposób następowała ewikcja. Nabywca ponosił w ten sposób podwójną stratę i mógł dochodzić odszkodowania od sprzedawcy:
przy kupnie mancypacyjnym - jeśli nastąpiła ewikcja, nabywca miał do dyspozycji a. auctoritatis, za pomocą którego mógł się domagać od sprzedawcy zapłaty podwójnej wysokości ceny kupna
przy kupnie konsensualnym, na wypadek ewikcji, kupujący domagał się stypulacji gwarancyjnych (umawiano się na podwójną cenę kupna - stipulatio duplae)
później odpowiedzialność z tytułu ewikcji została włączona do kontraktu emptio venditio, wystarczyło zastosować a. empti. kupujący miał wtedy do wyboru: a) stipulatio duplae albo b) dochodzenie odszkodowania indywidualnego wymierzane w procesie.
Rękojmia za wady fizyczne. Jeśli przedmiotem emptio venditio była rzecz oznaczona gatunkowo, a dostarczony towar był wadliwy, uważano to za niewykonanie umowy i dochodzono wtedy odszkodowania z tego tytułu.
Rzymianie rozróżniali wady: a) ukryte - nie były dostrzegalne dla kupującego oraz b) jawne - można było je zauważyć. Za wady jawne sprzedawca nie odpowiadał. Kupujący mógł dochodzić odszkodowania jeśli sprzedawca wiedział o wadach, ale je zataił (reticentia) oraz gdy sprzedawca zapewniał zalety, których rzecz nie miała (dicta et promissa). Służyła temu a. empti. Przy kupnie nieruchomości kupujący, za pomocą actio de modo agri, dochodził zapłaty podwójnej wartości brakującej powierzchni, o której zapewniał sprzedawca gruntu. Zatem ius civile zatrzymało się tylko na odpowiedzialności zawinionej.
Natomiast według edylów kurulnych, sprzedawca powinien znać rzecz sprzedawaną a jej wady ujawnić kupującemu np. choroby, charakter rzeczy (niewolnika). Sprzedawca jeśli ich nie ujawnił, odpowiadał za nie bez względu na to, czy o nich wiedział, czy nie. Nabywca w związku z tym miłą do dyspozycji:
a. redhibitoria - skuteczna w ciągu 6-ciu m-cy, nabywca odzyskiwał zapłaconą cenę za zwrotem rzeczy
a. quanti minoris - skuteczna w ciągu roku, nabywca mógł żądać obniżenia ceny do rzeczywistej wartości nabytku.
Justynian rozciągnął zasady odpowiedzialności wg edyktu edylów na sprzedaż rzeczy wszelkiego rodzaju. Stosowano także a. empti, miała ona charakter „wieczysty”.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)