STRES U ROŚLIN
CZYNNIKI STRESOTWÓRCZE/STRESORY
ABIOTYCZNE
BIOTYCZNE
Gazy - niedobór O2, nadmiar CO2, gazu wulkaniczne (H2S, NH3)
Mechaniczne - wiatr, grad, pokrycie śniegiem i lodem
Promieniowanie - UV
Sole mineralne - niedobór lub nadmiar, metale ciężkie
Światło - niedobór lub nadmiar
Temperatura - wysoka, niska (chłód, mróz)
Woda - susza glebowa, suche powietrze, powietrze przesycone parą wodną, zatopienie
Mikroorganizmy chorobotwórcze - wirusy, bakterie, grzyby
Rośliny - allelopatia, zagęszczenie roślin, pasożyty i półpasożyty
Zwierzęta - pasożyty, roślinożercy (deptanie i żerowanie)
Antropogeniczne - stosowanie środków ochrony roślin (herbicydy, pestycydy, fungicydy), zanieczyszczenie przemysłowe wody, gleby i powietrza, pożary, wypalanie (abiotyczne) REAKCJA STRESOWA
* może prowadzić do zaburzeń budowy i funkcji niekorzystnych dla wzrostu i rozwoju rośliny
FAZA ALARMU
* zakłócenie procesów metabolicznych rośliny, wywołane stresorem
* dochodzi najczęściej do zakłóceń gospodarki jonowej
* zmianie ulega synteza i wykorzystanie ATP
* zmienia się intensywność fotosyntezy i oddychania komórkowego
FAZA RESTYTUCJI
* jeśli natężenie bodźca nie jest zbyt duże, organizm roślinny zaczyna eliminować skutki jego działania
* działają mechanizmy naprawcze lub obronne * mogą polegać np. na syntezie specyficznych białek lub substancji ochronnych
FAZA ODPORNOŚCI
* rozpoczyna się w chwili syntezy białek lub substancji ochronnych
* zwiększa się odporność organizmu na skutki działania stresora
* roślina się hartuje - dostosowuje się do warunków stresowych
(…)
… lądowych
* unikają odwodnienia, sprawnie pobierając wodę dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym
* ograniczają transpirację przez zamykanie aparatów szparkowych, zwiększenie grubości kutykuli, czy zmniejszenie rozmiarów liści
* dzięki nasionom tolerują stan odwodnienia, kiedy zawartość wody wynosi w nich średnio 5-20% świeżej masy nasienia
ODPORNOŚĆ ROŚLIN NA CHOROBY
WRODZONA
* występuje…
…) lub inkrustacja (np. drzewnikiem), utrudniające wnikanie patogenu do tkanek rośliny
* może być również specyficzna budowa aparatów szparkowych, jak np. u mandarynki, stanowiąca barierę dla pasożyta
CZYNNA
* zdolność rośliny do przeciwstawienia się patogenowi wnikającemu do jej tkanek
* polega głównie na ochronie biochemicznej organizmu
* rośliny wykorzystują w tym celu specyficzne substancje występujące w ich komórkach (np. alkaloidy, glikozydy, fitoncydy, cytokininy) lub specjalnie je syntezują (np. fitoaleksyny)
* fitoncydy - aromatyczne substancje lotne, zawarte w cebuli i czosnku, działające bakteriobójczo i pierwotniakobójczo
* cytokininy - zapewniają odporność polegającą na zwiększonej aktywności mitotycznej komórek, zjawisko zachodzi np. w korzeniach roślin motylkowych, zaatakowanych przez bakterii…
… szparkowe
* w wyniku zranień
* przy udziale szkodników roślin, które przenoszą bakterie
* uszkodzenia tkanek
* więdnięcie roślin
* brodawki korzeniowe
Grzyby (grzybice)
* przez zarodniki kiełkujące na powierzchni organów, np. liści
* dzięki grzybni przerastającej tkanki organów roślinnych
* plamy na liściach, łodygach, owocach
* guzowate narośle na organach
* chloroza liści
* karłowatość roślin…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)