To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Temat 8. STRUKTURA SPOŁECZNA - lektura 2. Stanisław Ossowski „O strukturze społecznej ”
Pojęcie struktury społecznej jako układu pionowego konkretyzuje się w różnych postaciach. Najbardziej doniosłym społecznie ujęciem społecznej stratyfikacji jest jednak ujęcie dychotomiczne: podział społeczeństwa na dwie główne grupy, na tych, co są u góry, i tych, co na dole. Można wyróżnić trzy zasadnicze aspekty owej dychotomii, odpowiadające trzem kategoriom przywilejów górnej warstwy:
rządzący i rządzeni
bogaci i biedni
ci, na których się pracuje i ci, którzy pracują
W pierwszym przypadku możemy mówić o klasach panujących, w drugim o klasach posiadających i klasach nieposiadających, a w trzecim o eksploatowanych i eksploatujących. Ocena moralna objawia się w takich zwrotach, jak np. „klasy uciskające” i „klasy uciskane”, „ciemiężyciele” i „ciemiężeni”. Podstawowym stosunkiem z punktu widzenia zależności przyczynowych jest stosunek pierwszy (rządzący - rządzeni) albo drugi (bogaci - biedni). Trzeci jest ich wynikiem. Kojarzenie władzy z bogactwem pozwala na dwojaką interpretację dychotomicznej struktury społecznej:
Prymat władzy - ci na górze są bogaci, ponieważ rządzą
Prymat bogactwa - ci na górze rządzą, ponieważ są bogaci
Według Lenina, klasy to takie grupy, z których jedna ma możliwość przywłaszczania sobie pracy innej dzięki temu, że zajmują one różne miejsca w określonym układzie gospodarstwa społecznego.
Babeuf twierdzi, że przyczyną eksploatacji i wyzysku człowieka przez człowieka jest koncentracja środków produkcji w rękach kapitalistów. Bogactwo lub przemoc fizyczna stanowi źródło eksploatacji, ale jednocześnie wyzysk mas pracujących staje się przyczyną dalszego narastania bogactw w rękach wyzyskiwaczy.
Saint-Simon przeciwstawia klasie pracującej klasę próżnującą, albo klasie wytwórców klasę konsumentów. Linia podziału przebiega tak, iż klasa pracująca obejmuje również: przemysłowców, kupców i bankierów - dla Babeufa najsroższych eksploatatorów. U Arystotelesa zasadnicza dychotomia w strukturze społecznej to podział na wolnych i niewolników: dychotomia wieczysta, która miała przyrodzoną podstawę w typach natury ludzkiej. Przy dychotomicznym ujmowaniu systemu stosunków międzyludzkich należy rozróżnić:
Uwydatnianie antagonistycznych stosunków w społeczeństwie - jedna strona jest „na górze”, druga „na dole”. Klas może być wiele, idzie tylko o to, że każda z nich jest w analogiczny sposób przyporządkowana jakiejś innej klasie np. chłop - pan folwarczny.
(…)
… społeczeństwa nowoczesnego. W marksistowskiej koncepcji klas społecznych, jako grup wyznaczonych przez stosunek do środków produkcji, mamy do czynienia z trzema kryteriami dychotomicznymi. Dwa najważniejsze to:
- posiadanie lub nieposiadanie środków produkcji
- zatrudnianie lub niezatrudnianie najemnej siły roboczej.
Warunki sprzyjające powstawaniu dychotomicznego obrazu struktury społecznej:
1. cechy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)