Nurty współczesne Swoimi korzeniami sięgają do klasyki. Są oparte na trzech tradycjach badawczych. Tradycje badawcze : kliniczna - daje szansę myślenia w kategorii idiograficznego podejścia (indywidualności). Prekursorami byli lekarze Charcot (w jego klinice terminował Freud) i Janet. Zajmowali się różnymi patologiami. Nie tworzyli żadnych teorii a jedynie interpretowali wyniki. Przedstawicielem tej tradycji był też Morton Prince (od niego wywodzi się Henry Murray). istota klinicznej tradycji polega na tym, że teorie wynikają z klinicznego portretu człowieka, stara się traktować człowieka jako indywidualność i porównuje go z innymi ludźmi. Jest to tradycja jakościowa. Narzędziami są wywiad, obserwacja etc. Do tej tradycji sięgają Rogers i Kelly. korelacyjna - prowadzą do próby bardzo precyzyjnego uchwycenia (rozpracowania) osobowości. Z tej tradycji wywodzą się min. teorie cech, teorie czynnikowe (Eysenck, Cattel, Gillford). Wszyscy ludzie posiadają te same cechy ale w różnym natężeniu - można je poznać poprzez porównania jednego człowieka z innymi. Tradycja ta lokuje się w nurcie nomotetycznym (zajmującym się abstrakcjami, kwestiami uniwersalnymi lub ogólnymi). Trzy prawa tradycji korelacyjnej:
prawo klasyfikacji ludzi do poszczególnych kategorii aby przewidzieć jak się mogą zachować
prawo ustalania zasad zachowania, które stosuje się go ogólnie do ludzi (np. dążenie do równowagi)
prawo do określenia wymiarów, na których można opisywać ludzi po ich porównaniu eksperymentalna - sięga behawioryzmu i badań nad temperamentem prowadzonymi przez Pawłowa. Jest tradycją naukową ale sztuczną, gdyż sztuczny jest eksperyment. Z niej wywodzi się nowy styl myślenia o osobowości - sytuacjonizm (ni ma osobowości, są tylko sytuacje), np. W. Mischel
Każdy z nas tworzy własne, ukryte teorie osobowości aby lepiej zrozumieć otaczający nas świat i przystosować się do układów społecznych.
[tabela pt. Porównanie perspektyw interpretacji, Fumhan, 1988, str. 48]
We współczesnej psychologii osobowości występują dwa nurty : podejście przyrodnicze - istotne jest rozpoznanie ogólnych praw. neguje to co jest jakościowe. Posiada silne zaplecze, min. wywodzą się z niego teorie czynnikowe. Dba o metodologiczną poprawność. Reaktywność - człowiek jest przedmiotem, który trzeba badać. redukuje człowieka do obiektu. Wyznaje zasadę, że gdy się czegoś nie da zbadać to taka rzecz nie istnieje. podejście humanistyczne - ważne jest zrozumienie kondycji człowieka. Ma charakter konstruktywizmu. Stara się zrozumieć człowieka w jego niepowtarzalności. Do tego nurtu zalicza się min. teorie egzystencjonalne i organistyczne.
Aby być uznaną za naukową, każda teoria osobowości musi spełniać następujące
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)