Niepoczytalność i ograniczona poczytalność. Niepoczytalność. Zgodnie z art. 31 § 1 KK nie popełnia przestępstwa, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia [wada świadomości] lub pokierować swym postępowaniem [wada woli]. Taka niezdolność do rozumienia znaczeń czynów i kierowania własnym postępowaniem nosi w prawniczym slangu nazwę niepoczytalności. Ustala się ja w oparciu o opinie biegłych psychiatrów. Ustawodawca wylicza potencjalne przyczyny wad woli i świadomości właściwych niepoczytalności (tzn. definiuje ją metodą mieszaną; gdyby ich nie wyliczył, byłaby to metoda psychologiczna, gdyby poprzestał na ich wyliczeniu, mielibyśmy do czynienia z metodą biologiczno-psychiatryczną). Są to: upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna i inne zakłócenia czynności psychicznych - o ile każde z nich mogą wywołać stosowne skutki. A. Upośledzenie umysłowe. Upośledzenie umysłowe oznacza niedorozwój umysłowy spowodowany uszkodzeniem mózgu w okresie życia płodowego lub wadą genetyczną; także poważny zanik niektórych funkcji mózgu wywołany urazem. Zgodnie z doktryną, właściwą przesłanką do uznania niepoczytalności sprawcy jest zawsze głębokie upośledzenie; ograniczenie umysłowe nie jest dobrą okazją do niepoczytalności, chociaż zresztą i tak ostateczny głos należy do biegłych. To oni orzekają, czy oskarżony mógł być niepoczytalny w chwili popełnienia czynu. I nie pomaga w tym nawet klasyfikacja WHO (1968) dzieląca upośledzenie umysłowe na: lekkie, średnie, ciężkie i głębokie. B. Choroby psychiczne. Choroby psychiczne są najczęstszą przyczyną skutków niepoczytalności. Chodzi tu o psychozy o podkładzie organicznym (wszelkie postacie otępienia, w tym starcze, miażdżycowe; porażenie postępujące) i psychozy czynnościowe (schizofrenia, parafrenia, cyklofrenia, paranoja itd.). Chorobą psychiczną nie jest psychopatia . Powoduje jednak trudności w kierowaniu przez psychopatę swym działaniem, stąd, choć psychopaci są w zasadzie poczytalni, zdarza się przypisywanie im ograniczonej poczytalności (p. niżej). C. Inne zakłócenia czynności psychicznych. Chodzi tu o wszystkie nie opisane wyżej zakłócenia czynności psychicznych, które mogą wywołać skutki psychiczne odpowiadające niepoczytalności. Zwykle zalicza się do nich np. afekt patologiczny (ale nie "normalny", tzn. fizjologiczny znany z art. 148 § 4 KK ), upojenie patologiczne (czyli nie takie zwykłe, jak u normalnego człowieka po paru kieliszkach), zaburzenia wywołane zatruciem, odwodnieniem etc., odurzenie narkotykowe, stany pośpiączkowe i padaczkowe, psychozy infekcyjne i intoksykacyjne, psychogenne stany zamroczeniowe, zapalenie opon mózgowych. Zdaniem profesora Wąska, czasem także hipnoza (
(…)
… patologiczne (czyli nie takie zwykłe, jak u normalnego człowieka po paru kieliszkach), zaburzenia wywołane zatruciem, odwodnieniem etc., odurzenie narkotykowe, stany pośpiączkowe i padaczkowe, psychozy infekcyjne i intoksykacyjne, psychogenne stany zamroczeniowe, zapalenie opon mózgowych. Zdaniem profesora Wąska, czasem także hipnoza (raz...dwa...trzy...dokonasz teraz kradzieży leśnej).
Ograniczenie poczytalności. Ograniczenie poczytalności oznacza każdy stan pośredni między pełna poczytalnością a totalną niepoczytalnością. Jest stopniowalne. Jeśli jest znaczne, stanowi podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 31 § 2 KK); jeśli jest łagodniejsze, nie stanowi takiej podstawy, ale zgodnie z dyrektywami wymiaru kary (art. 53 § 2 KK) może (powinno?) zostać uwzględnione w ramach sędziowskiego wymiaru…
… napięcia przedmiesiączkowego. Doktor Piskorski zaleca jednak krytyczne podejście do takich koncepcji i podkreśla, że zahipnotyzowani zabójcy zdarzali się wyłącznie na kartach XIX-wiecznych kryminałów i powieści grozy.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)