Wykład 11 NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI ORGANICZNE Zgodnie z międzynarodowymi klasyfikacjami, w tym Unii Europejskiej, do substancji niebezpiecznych zalicza się antropogeniczne związki organiczne i metale w różnych formach chemicznych. Charakteryzują się one wysoką odpornością na rozkład, toksycznością i zdolnością do bioakumulacji. Szczególną grupę wśród substancji niebezpiecznych stanowią trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO) z angielskiego nazywane persistent organic pollutants (POPs). Ramowa Dyrektywa Wodna UE dzieli substancje niebezpieczne na dwie grupy: • priorytetowe substancje niebezpieczne – substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, które powinny by wyeliminowane całkowicie przez działania zmierzające do zaprzestania ich zrzutów, emisji i strat. • substancje niebezpieczne – substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, których zrzuty winny być ograniczone. „Konwencja Sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych” zwana potocznie Konwencją Sztokholmską powstała w 1997 r. z inicjatywy Rady Zarządzającej Programu Środowiska Narodów Zjednoczonych (agendy ONZ). Został powołany Międzynarodowy Komitet Negocjacyjny, na forum którego w latach 1998- 2000 wynegocjowano tekst Konwencji Sztokholmskiej. Konwencja Sztokholmska wprowadza zakaz produkcji i użytkowania lub ograniczenia w użytkowaniu i emisji do środowiska, 12 najbardziej toksycznych, trwałych i akumulujących się w organizmach substancji organicznych. Należą do nich: • aldryna • dieldryna • endryna • chlordan • heptachlor • heksachlorobenzen (HCB) • DDT • mireks • toksafen • polichlorowane bifenyle (PCBs) • polichlorowane dibenzo-p-dioksyny (PCDDs) • polichlorowane dibenzofurany (PCDFs) Powyższa, wstępna lista Konwencji klasyfikuje substancje na następujące grupy: - substancje, które powinny by wyeliminowane z produkcji i użytkowania: aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen, polichlorowane bifenyle; - substancje, których użytkowanie powinno by ograniczone do ściśle określonych celow : DDT; - substancje, których produkcja jest niezamierzona , a więc stanowią one produkt odpadowy w procesach produkcyjnych i przy użytkowaniu innych substancji: HCB, PCBs, PCDDs, PCDFs. Substancje niebezpieczne charakteryzuje przede wszystkim: - trwałość we wszystkich elementach środowiska przyrodniczego; Związek chemiczny może by uznany za trwały, gdy okres jego połowicznego zaniku w wodzie jest dłuższy niż 2 miesiące, a w glebie i osadach dennych jest dłuższy niż 4 do 6
(…)
… Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (UN ECE), objęte są obecnie (20052007):
- pentabromodifenylowy eter (C12H5Br5O), uniepalacz z grupy PBBs,
- heksabromobifenyl (C12H4Br6), unie palacz z grupy PBBs,
- perfluorooctan sulfonowy (C8F17SO3-), związek powierzchniowo czynny, surfaktant z grupy
PFAS (perffluoroalkyl sulphonate substances)
- chlordekon (C10C110O), insektycyd z grupy węglowodorów chlorowanych…
… naturalnego.
Przedmiotem takich ocen w ramach Konwencji Sztokholmskiej, działającej pod nadzorem
organizacji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (UN ECE), objęte są obecnie (2005-
2007):
- pentabromodifenylowy eter (C12H5Br5O), uniepalacz z grupy PBBs,
- heksabromobifenyl (C12H4Br6), unie palacz z grupy PBBs,
- perfluorooctan sulfonowy (C8F17SO3-), związek powierzchniowo czynny, surfaktant z grupy
PFAS…
… do biokumulacji;
Związek chemiczny może by uznany za podatny do bioakumulacji, gdy:
1. Współczynnik akumulacji biologicznej (BCF) w organizmach wodnych wynosi powyżej
5000, lub log KOW jest większy niż 5,
2. Wyniki monitoringu flory i fauny danego regionu wskazują, że akumulacja biologicznej
jest uznana za dostatecznie wysoką.
Biomagnifikacja w łańcuchu pokarmowym przekazywanie substancji szkodliwych w gorę
łańcucha pokarmowego gdzie stężenia tych substancji mogą zwiększać się o współczynnik
wynoszący wiele tysięcy
- zdolność do wywoływania efektow toksycznych;
Związek chemiczny może być uznany za podatny do wywoływania efektów toksycznych, gdy
dane o jego toksyczności/ekotoksyczności wskazują na negatywny wpływ na zdrowie
człowieka lub inne elementy środowiska przyrodniczego.
- wysoka prężność par…
…
zawierających PCB, niewłaściwe przechowywanie olejów zawierających PCB oraz wysoki
koszt skutecznego spopielania sprawiają, że możliwość zahamowania dalszego uwalniania
PCB do ogólnego środowiska jest niewielka.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, PAH
Wielopierścieniowe (lub policykliczne) Węglowodory Aromatyczne -WWA (PAH – ang.
Polynuclear Aromatic Hydrocarbons) - zawierają dwa lub więcej sprzężonych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)