NEUROPSYCHOLOGIA PROCESÓW POZNAWCZYCH
Wykład, dr Rutkowska
Egz. - materiał gł. z wykładów + z ćw, test, 3.02.2010, g.14-15
Wykład 1, 15.10.2009
MÓZG:
- 13 dag białka
- odrobina tłuszczu (w osłonkach mielinowych)
- woda
„Jakby odcisnąć mózg, to byłoby 13 deko.”
Mózgowie człowieka waży ok. 1,5 kg, ale mogą być duże różnice indywid.:
820 g - 2800 g (i to są osoby całkowicie normalne!)
Porównanie autopsyjne (pośmiertne) 2 mózgów wybitnych pisarzy: 2010 g i 1100 g.
Jeżeli dochodzi do degeneracji mózgowia (zanik komórek wskutek choroby) - w pewnym momencie następuje defekt - czyli jest pewna granica co do masy mózgu (liczby kom. nerwowych).
Jest 100 miliardów neuronów w mózgu.
Nawet jeśli nie niszczymy mózgu neurotoksynami, tracimy 100 tysięcy neuronów dziennie.
O wydolności mózgu decyduje nie tylko min. liczba komórek nerwowych, ale też liczba połączeń między nimi. Jeśli komórka nerwowa połączy się z innymi, nie obumiera.
20 tysięcy połączeń jednego neuronu z innymi.
Gdyby kom. nerwowa była wielkości ziarenka piasku, nasz mózg zajmowałby wielką ciężarówkę.
Pofaldowanie (nie tylko to widoczne gołym okiem): 3 mm 0,5 m2 po rozciągnięciu
Mózg ludzki jest zabezpieczony w szczególny sposób, gdyż jest b. delikatny, ma strukturę galaretki z zimnych nóżek - można by go łatwo przebić palcem! Musi być więc b. dobrze zabezpieczony.
Ewolucja człowiek stracił włosy na całym ciele, ale na czaszce zostały - włosy są zabezpieczeniem termicznym (mają taką strukturę, że zatrzymują pęcherzyki powietrza; regulują - żeby nie było ani za ciepło, ani za zimno; mózg ma b. małą tolerancję na temp.;
udar cieplny; a jeśli zimą chodzi się bez czapki - boli głowa;
włosy są też zabezpieczeniem mechanicznym - jeśli coś spada na głowę, nie oddaje dzięki nim całej swej siły na mózg).
Skóra na głowie - bariera immunologiczna przed bakteriami, wirusami, grzybami, pasożytami, pierwotniakami.
Warstwa podskórna - już gorzej - mięśnie na głowie są płaskie, nie mają dużej siły, nie stanowią dużego zabezpieczenia.
Czepiec ścięgnisty
Kości czaszki U małego dziecka są niezrośnięte, trzeba b. uważać na ciemiączko u dziecka - w tym miejscu nie ma kości, czuć puls w mózgu, jeśli przyłoży się dłoń! Daje to możliwość tego, że mózg może się swobodnie rozwijać; dopiero później zaczyna kostnieć.
(…)
… dopaminy.
Kokaina
także hamuje wychwyt zwrotny dopaminy, a także noradrenaliny i serotoniny; a organizm: najpierw jest fenyloalanina (z pożywanienia) tyrozyna dopa dopomina noradrenalina adrenalina (jedno tworzy się z drugiego);
Amfetamina sprawia, że wszystkie te substancje zaczynają się gwałtownie gromadzić w synapsach;
Wzrost aktywności dopaminergicznej - to odpowiada za efekt narkotyczny kokainy…
… wbudował się w stare neurony).
Wykład 6, 19.11.2009
Otto Loewi - odkrył neuroprzekaźniki.
Otto Loewi był austriackim fizjologiem, żył w latach 1873 - 1961. Twierdził on, że pewnej nocy w 1920 zbudził się ze snu z nowym pomysłem badawczym, napisał sobie notatkę i poszedł spać. Niestety, rano nie pamiętał snu i nie mógł się doczytać notatek. Następnej nocy śniło mu się to samo, obudził się i pobiegł do laboratorium przeprowadzić eksperyment.
Eksperyment na sercu żaby przyczynił się do odkrycia neuroprzekaźników. Otto Loewi w 1936 dostał Nagrodę Nobla za swoje badania nad mediatorami. W 1938 został aresztowany i uwięziony, a Nagroda Nobla została skonfiskowana - był on austriackim Żydem, hitlerowcy go prześladowali. Szczęśliwie udało mu się jednak wyemigrować do USA, gdzie kontynuował badania.
Istnieją trucizny, które mogą spowodować zablokowanie receptorów (np. jad skorpiona).
„Człowiek się dusi nie uduszony” - o truciznach blokujących receptory w układzie oddechowym.
Po użyciu cząsteczki neuroprzekaźnika są transportowane z powrotem do komórki presynaptycznej (wychwyt zwrotny neuroprzekaźnika), gdzie mogą powtórnie spełnić swą funkcję.
Czasem jednak molekuły mediatora są „jednorazowego użytku” - wtedy ulega rozkładowi, produkty analizy mogą zostać wykorzystane w celach energetycznych. Kiedy Loewi odkrył neuroprzekaźnik, sądzono, że istnieje tylko 1 rodzaj neurotransmitera.
Dziś wiemy, że jest ich ok. 100 (niektóre substancje nie są stricte neuroprzekaźnikami, ale pełnią taką funkcję).
Neuroprzekaźnik pobudzający może pobudzać komórki hamujące, co w efekcie obniża aktywność.
„Majstrowanie…
… (to jest ten nagradzający efekt, od którego człowiek się uzależnia psychicznie).
Również opiaty (morfina i heroina) wpływają na synapsy endorfinowe (przyjemność i łagodzenie bólu), które hamują neurony tzw. brzusznego pola nakrywki (jądro w śródmózgowiu, obszar, który wydziela GABA - który hamuje aktywność neuronów dopaminergicznych) pobudzenie wydzielania dopaminy (bo jest hamowany GABA).
Więc te wszystkie substancje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)