Schyłek epoki klasycyzmu w architekturze, oraz zapoczątkowanie nowej epoki miało
bezpośredni związek z nowym etapem w literaturze i sztuce, gdzie swój początek miał
wówczas romantyzm. Romantyczna tęsknota za tym co dalekie, historią i naturą, ucieczka od
zbiorowości, poszukiwanie samotności, tego co osobiste, rodzime i ludowe przełoŜyła się na
odejśćie od racjonalizmu, chłodu i wyniosłości w architekturzse. Architekci zaczęli
naśladować stylistyki minionych epok. Miały na to wpływ równieŜ badania prowadzone od
początku XIX wieku dotyczące przeszłości. Prowadzono intensywne prace nad dziejami
architektury, opisywano, rozróŜniano, datowano budowle. Podstawy badań nad romanizmem
i gotykiem strorzyli de Gerville, Thomas Rickman, Ksawery Kraus i przede wszystkim
Eugene Viollet-le-Duc. Architekci wykorzystując te badania i zdobytą przez badaczy wiedzę
stworzyli tzw. Neostyle (neoromanizm, neogotyk, neorenesans, neobarok, styl
neomauretański. Nurt w XIX wiecznej architekturze wykorzystujący te style nazywamy
HISTORYZMEM. Oprócz neostylów historyzm obejmował równieŜ eklektyzm oraz styl
arkadowy. (2,6,8)
Około połowy XVIII wieku w Anglii powstał nawiązujący formalnie do gotyku jeden ze
stylów epoki historyzmu – NEOGOTYK. Najczęściej spotykanymi budowlami neogotyckimi
są kościoły nawiązujące do kontynentalnych gotyckich lub rozbudowane gotyckie budowle
sakralne, a takze budowle wzorowane na gotyku angielskim.
Neogotyk był ulubionym stylem wiktoriańskiego Kościoła anglikańskiego i jako taki, wraz z
licznymi akcjami misyjnymi rozprzestrzenił się w całym imperium Brytyjskim, Europie i
Stanach Zjednoczonych. Był to styl związany z architekturą sakralną, ale budowano w nim
równieŜ ratusze, wielkie hotele i rezydencje.(1,4,,8,9)
Do cech charakterystycznych neogotyku naleŜą: ostrołółki nad drzwiami i oknami, sklepienia
we wnętrzach, strome dwuspadowe i stoŜkowe dachy(wzorowane na hełmach wieŜ
średniowiecznych zamków pozwalały osiągnąć efekt „postarzenia”budynku) , wysokie
wieŜyczki(wizytówka stylu, często dominują w panoramie miasta), pinakle, krenelaŜe,
kanciaste kominy, okna z małymi szybkami w ołowianych ramakach, bogato dekorowane
iglice, wielobarwne witraŜe, kolorowe cegły(trwałe barwne cegły dawały moŜliwość
uczynienia elewacji kościołów i budynków świeckich równie kolorowymi jak wnętrza).
(1,3,,8,5)
Neogotyk w Anglii (Gothic revival) miał swoje początki w literaturze angielskiej końca VIII
wieku, następnie pojawił się w dekoracjach teatralnych. Przeniknął do architektury w postaci
smukłych sylwetek kościołów i przeładowanych dekoracją domów wiejskich. Ostatecznie
ostre polemiki Plugina, spowodowały uporządkowanie tego pseudostylu, i zapoczątkowało
powaŜne poszukiwania prawideł rządzących stylem gotyckim.(1)Według niektórych
historyków stosowanie gotyckich form w anglii nie skonczylo się w okresie architektury
klasycyzmu. Czołowi architekci nadal stosowali gotyckie formy w budynkach kościelnych,
znacznie wcześniej, niŜ narodził się romantyzm (inspiracja dla
(…)
…
stał się symbolem Londynu. Elewacje zaprojektowane są jako odniesienie do gotyckiego
perpendicular style. Wnętrze pałacu to labirynt korytarzy prowadzących do ponad tysiąca sal
na czterech kondygnacjach. NajwaŜniejszymi są sale Izby Lordów i Izby Gmin. Pałac mieści
teŜ pokoje obrad komisji parlamentarnych, biblioteki, hole, jadalnie, bary i siłownie. Jest
miejscem waŜnych ceremonii państwowych…
…, jednak zupełnie inną niŜ powaŜny i naukowy
neogotyk połowy XIX wieku. Gdy ta neogotycka budowla została oddana do uŜytku,
dominowała nad innymi budowlami Manhattanu i była do 1890 roku najwyŜszą w Nowym
Jorku. Dziś tworzy zadziwiający kontrast z nowoczesnymi drapaczami chmur. Budowla
posiada wiele cech gotyckich. Jej smukła i strzelista bryła zbudowana na planie prostokąta
posiada jedną, stosunkowo bardzo wysoką…
… handlowym
Trinity Church – widok z dołu
zaprojektowanym przez
Cassa Gi lberta zatrudnioneto przez Franka Woolwortha i
wybudowanym w 1913 roku jako nowa siedziba firmy na
Broadwayu, pomiędzy Park Place i Barclay Street na Dolnym
Manhattanie, naprzeciwko nowojorskiego Ratusza. Wśród
najemców znalazły się takie
instytucje, jak bank Irving Trust
czy Columbia Records, która
miała w Woolworth Building…
…. InŜynier Gunvald Aus
zaprojektował stalową ramę wspartą na masywnych kesonach,
sięgającą głęboko w ziemię, najprawdopodobniej wspierającą się bezpośrednio na granitowej
skale będącej podstawą całego Manhattanu. Windy ekspresowe były na owe czasy
Woolworth
rozwiązaniem nowatorskim, dzięki dobremu ich rozplanowaniu budowla była niezwykle Building – rzuty
Woolworth Building – budowa
szkieletowej konstrukcji…
… przez swą asymetrię neogotycki zamek bliski wzorów
angielskich. Przy pewnej surowości załoŜenia dodane w róŜnych miejscach loggie, wieŜyczki,
wykusze oraz ceglana wieŜa z krenelaŜem nadały budynkowi malowniczy i obronny
charakter. Cały zamek zwieńczony był krenelaŜem, a jego fasady zdobił środkowy ryzalit
flankowany smukłymi wieŜyczkami. Od strony południowej przy naroŜnikach wzniesiono
prostokątne wieŜe, pojawiła się teŜ wielka ostrołukowa arkada, nadająca tej części orientalny
charakter. Wnętrza zamku, m.in. sień, Czarna Sala, salon, jadalnia, Sala Mauretańska
otrzymały ozdobne historyzujące portale, sztukaterie i posadzki. Część pomieszczń miała
drewniany kasetonowy strop, inne sufity pokryte
dekoracyjnymi sztukateriami, jeszcze inne
ostrołukowe sklepienia. Zamek mieścił słynną
bilbliotekę Działyńskich…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)