Historyzm
Jest to kierunek w architekturze końca XIX wieku i początku XX wieku, którego cechą było naśladowanie stylów minionych- gotyku, renesansu, baroku, rzadziej romanizmu. Wynikało to z szacunku do przeszłości i oznaczało rezygnację z poszukiwań stylotwórczych. Inną charakterystyczną cechą historyzmu było dążenie do okazałości i pogląd, że architektura ma wyrażać okreslone treści.
Podłoże powstania historyzmu
Na formowanie się architektury tego okresu wpłynęło kilka czynników, których wypadkowa poprowadziła sztuke budowania na określoną drogę. Jednym z nich było podloze historyczne. Architektura i sztuka do XVIII wieku były wykładnią określonego porządku społecznego, opierającego się na prawie dziedziczenia, robiącego wrażenie wiecznego trwania, porządku wspieranego autorytetem władzy, kościoła, elit społeczeństwa. Ład ten drastycznie załamał się w czasie rewolucji francuskiej. Głoszone i wprowadzane w życie prawa człowieka, przekształcanie się poddanych w obywateli zniweczyło wielowiekową tradycję. Ciągłość trwania została przerwana. „Sznur naszyjnika pereł został przerwany, teraz miało się garść pełną pereł, którymi można było się swobodnie bawić”[1]. Przeszłość stała się skarbnicą, z której dowolnie można było czerpać wzory do naśladowania.
Ponadto na rozwój historycyzmu wpłynęło wzrastające zainteresowanie przeszłością w architekturze, które zbiegło się z rozwojem nauk historycznych. Od początku XIX stulecia prowadzono intensywne prace nad dziejami architektury. Zaczęto opisywać, rozróżniać, datować budowle początkowo średniowieczne, następnie późniejsze. Podstawy badań nad romanizmem i gotykiem stworzyli de Gerville, Thomas Rickman, Ksawery Kraus, a zwłaszcza Eugène Viollet-le-Duc. Na tych badaniach oparli się architekci, wskrzeszając na całym świecie neostyle (neoromanizm, neogotyk, neorenesans, neobarok). W architekturze widziano jedynie stylowa formę. Analizie rzutu poziomego i konstrukcji nie poświęcano uwagi. Pod forma stylową rozumiano jedynie formy konkretnego, historycznego stylu. Zjawisko to występuje nie tylko w architekturze, rozprzestrzenia się również na przedmioty codziennego użytku- meble, zasłony, ramy obrazow, luster, porcelanę i szkło. Powstają fabryki wyrabiające romańskie zydle, gotyckie bufety, renesansowe łóżka, barokowe szafy. Historyzm zbiegł się w czasie z romantyzmem w sztuce i literaturze. Powstał z romantycznej tęsknoty za tym co dalekie, za historią i nieskrępowaną naturą.Człowiek nastrojony romantycznie uciekał od zbiorowości, szukał samotności, tego co osobiste, rodzime i ludowe, szukał bezkształtności i dowolności - jako przeciwieństwa przymusu zawodowego i społecznego, prostoty graniczącej z prymitywizmem. Był przeciwny racjonalizmowi, chłodowi, wyniosłości charakterystycznej dla klasycyzmu. Za tym wszystkim stała także niepewność wobec teraźniejszości.
(…)
…. Wtłaczanie zespołów tych wnętrz w bryłę zapożyczoną z innej epoki często pociągalł za sobą upośledzenie funcji budynku.
Rewolucja przemysłowa nie była momentem zwrotnym w historii architektury. Nowe materiały konstrukcyjne wprowadzali i wykorzystywali głównie inżynierzy- konstruktorzy. Wyrób maszynowy nie był chwilą przełomową dla narodzin nowej estetyki. Ograniczenia jakie pociągała ze sobą masowa…
… to Teatr Miejski w Krakowie.
Bibliografia
Zdzisława Tołłoczko: "Sen architekta" czyli O historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku : studia i materiały. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Jerzy Frycz: Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
Krzysztof Stefański: Architektura XIX wieku…
… oprócz naszego- objaw to dziwny i w żadnej epoce nie spotykany. Eklektyzm jest naszym hasłem, naszą wybitną sklonnością, wszsytko bierzemy i przyjmujemu, tamto bo wygodne, inne znów, bo starożytne, inne jeszcze bo dziwne i szpetne nawet; żyjemy wśród samych prawie szczątek, jak gdyby bliskim był już prawie koniec świata. Zjawisko to widoczne jest we wszystkich sztukach.”
Fazy rozwojowe
W historii…
…, Monachium), kościół św. Ludwika (neoromanizm, Monachium). Za Ludwiak Bawarskiego wybudowano zamek Linderhof, który nawiązuje do cech barokowych i rokoko. W zamku Neuschwanstein połączono elementy architektury romańskiej i bizantyjskiej. Pałac Herrenchiemsee to miniaturowa kopia Wersalu. Polska - panuje moda na neogotyk i neorenesans. W stylu gotyckim powstały: gmach Uniwersytetu Jagiellońskiego-Collegium…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)