Fragment notatki:
Dr. Iwona Maciejczyk
Usługi banków inwestycyjnych i komercyjnych
Wykład IV – Nadzór finansowy
NADZÓR FINANSOWY
Sposoby organizacji nadzoru nad systemem finansowym:
pierwsze kryterium dotyczy zakresu integracji nadzoru nad poszczególnymi segmentami systemu finansowego. Wyróżniamy
następujące modele:
nadzór sektorowy - zakłada istnienie odrębnych instytucji nadzorujących poszczególne segmenty finansowe. W ramach tego
modelu funkcję nadzoru bankowego sprawuje zazwyczaj bank centralny.
nadzór zintegrowany - polegający na całkowitym lub częściowym łączeniu funkcji nadzorczych nad wszystkimi bądź
niektórymi segmentami rynku finansowego w jednej instytucji o charakterze „meganadzorcy”
drugie kryterium bierze pod uwagę stopień zaangażowania banku centralnego w nadzór bankowy, czy też szerzej, nadzór finansowy.
Wyróżniamy następujące modele:
bank centralny odpowiedzialny tylko za nadzór bankowy
bank centralny odpowiedzialny za nadzór finansowy
bank centralny nie zaangażowany w nadzór finansowy
Podejście funkcjonalne - określane jako „Twin Peaks”. Zakłada ono utworzenie dwóch odrębnych instytucji nadzorczych odpowiedzialnych za
różne aspekty nadzoru finansowego (Holandia).
Jedna instytucja jest odpowiedzialna za nadzór ostrożnościowy nad wszystkimi instytucjami finansowymi. W ramach tego modelu
nadzór ostrożnościowy z reguły ulokowany jest w banku centralnym
Druga instytucja kontroluje prawne aspekty operacji finansowych i odpowiada za ochronę konsumentów
Literatura przedmiotu nie wskazuje jednoznacznie modelu instytucjonalnej organizacji nadzoru finansowego, który uznawany byłby za optymalny
i wzorcowy dla wszystkich krajów. Tym bardziej nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy integracja nadzorów nad wszystkimi sektorami
rynku finansowego w jednej odrębnej instytucji jest rozwiązaniem korzystniejszym niż umiejscowienie nadzoru bankowego w banku centralnym.
Autorzy posługują się raczej pewnymi argumentami „za” i „przeciw”, sugerując, że te argumenty należy każdorazowo rozpatrywać indywidualnie,
podejmując decyzje w przypadku poszczególnych państw.
Najważniejsze czynniki, które mają wpływ na sposób organizacji nadzoru nad systemem finansowym:
poziom rozwoju ekonomicznego kraju
rozmiar rynku finansowego
struktura systemu finansowego i rozwój konglomeratów finansowych
koszty działalności instytucji nadzorczych
czynniki/uwarunkowania polityczne
uwarunkowania historyczne
Argumenty za zaangażowaniem BC w nadzór finansowy:
stabilność systemu finansowego jako jeden z celów działania banku centralnego
przepływ informacji (zyskuje na tym zarówno polityka pieniężna jak i nadzorcza BC)
uniknięcie powielania pewnych zadań (wzrost oszczędności)
rola banków centralnych w czasie kryzysu w systemie finansowym (z punktu widzenia banku centralnego ważne jest posiadanie szybkiej
i wiarygodnej informacji o sytuacji finansowe)
uwarunkowana historycznie (banki centralne są instytucjami o najdłuższej tradycji działań na rzecz wspierania stabilności systemu
finansowego)
1. Organizacja nadzoru finansowego w państwach UE przed kryzysem:
znaczne zróżnicowanie zakresu integracji nadzoru
istotne zaangażowanie banków centralnych w nadzór bankowy
Zakres integracji nadzoru finansowego:
sektorowy - Cypr, Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Portugalia, Rumunia, Słowenia
częściowo zintegrowany - Bułgaria, Luksemburg, Włochy
zintegrowany - Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Holandia, Irlandia, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Słowacja, Szwecja,
Węgry, Wielka Brytania
1
Dr. Iwona Maciejczyk
Usługi banków inwestycyjnych i komercyjnych
Wykład IV – Nadzór finansowy
Zakres zaangażowania BC w nadzór bankowy:
w BC - Bułgaria, Cypr, Czechy, Grecja, Holandia, Hiszpania, Litwa, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Włochy, Irlandia
rozwiązania pośrednie - Austria i Niemcy (BC + wyspecjalizowana instytucja) , Estonia, Finlandia, Francja (BC + kolegialny organ
podejmujący decyzję)
wydzielony z BC - Belgia, Dania, Luksemburg, Łotwa, Malta, Polska, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania
Niemal we wszystkich państwach członkowskich UE banki centralne są praktycznie zaangażowane w nadzór ostrożnościowy nad sektorem
bankowym !! Zaangażowanie to przejawia się w:
bezpośrednim sprawowaniu nadzoru nad sektorem bankowym
pośrednim wpływie na nadzór bankowy:
wpływ BC na obsadę organów zarządzających instytucją nadzorczą
operacyjne wykonywanie czynności nadzoru
posiadanie przez BC i instytucję nadzorczą pewnych wspólnych zasobów, np. wspólne bazy danych
Zaledwie w dwóch państwach UE – tj. w Luksemburgu i na Malcie – banki centralne nie są zaangażowane w żaden sformalizowany sposób w
nadzór ostrożnościowy nad sektorem bankowym.
2. Zmiany w organizacji nadzoru finansowego w państwach UE w reakcji na kryzys:
W odpowiedzi na kryzys finansowy lat 2008-2009, władze wielu państw dokonały oceny efektywności funkcjonujących modeli nadzoru
nad sektorem bankowym i finansowym. Oceniano między innym następujące kwestie:
relacje pomiędzy bankiem centralnym i instytucją nadzoru finansowego
wpływ tych relacji na efektywność wypełniania przez bank centralny jego funkcji wspierania stabilności finansowej i
zarządzania kryzysowego
kompetencje nadzorcze oraz mechanizmy współpracy nadzoru bankowego i finansowego z bankiem centralnym
zmiany dokonane w instytucjonalnej organizacji nadzoru finansowego w państwach Unii Europejskiej począwszy od 1997r.
(utworzenie brytyjskiego FSA).
Wielka Brytania:
28 października 1997r. utworzona została instytucja – FSA, przejmująca zadania większości z dotychczas działających, odrębnych
instytucji nadzorczych, ale jeszcze bez faktycznej integracji funkcjonalnej. Na mocy ustawy z 2000 r. regulującej rynek usług
finansowych dokonano reformy FSA, która w strukturze zbliżonej do obecnej rozpoczęła działalność 1 grudnia 2001r.
Po kryzysie nadzór wrócił do Banku Anglii – realizowany jest przez dwa Komitety:
Komitet Polityki Monetarnej
Komitet Polityki Finansowej
Belgia:
w październiku 2009 r. władze belgijskie podjęły decyzję o przeniesieniu nadzoru ostrożnościowego do Narodowego Banku Belgii z
jednoczesnym zachowaniem niezależności dotychczasowego organu nadzoru, ale z ograniczeniem jego roli do funkcji ochrony
konsumenta i nadzoru nad rynkiem.
Niemcy:
Przed 2002r. nadzór bankowy w Niemczech sprawowany był przez Bundesbank. W 2001r. niemieckie ministerstwo finansów
rozpoczęło prace mające na celu utworzenie nowej instytucji nadzorczej – BaFin – składającej się z trzech niezależnych dotąd nadzorów:
bankowego, ubezpieczeniowego i inwestycyjnego. Została ona utworzona w 2002r., ale w wyniku sprzeciwu Bundesbanku, niemiecki
bank centralny zachował wyłączne uprawnienia w zakresie nadzoru analitycznego i wspólne z BaFin kompetencje inspekcyjne.
Francja:
We francuskim modelu nadzoru bankowego, organ nadzoru, kierowany przez Prezesa Banku Francji, ulokowana jest poza strukturami
Banku. Natomiast jej organ wykonawczy, Sekretariat, znajduje się w Banku Francji. Mimo, iż nadzór francuski relatywnie dobrze
poradził sobie z sytuacją kryzysową, władze francuskie uznały, iż konieczne jest dalsze zwiększenie udziału banku centralnego w
procesie nadzorczym.
2
Dr. Iwona Maciejczyk
Usługi banków inwestycyjnych i komercyjnych
Wykład IV – Nadzór finansowy
3. Kryzys lat 2007 – 2009:
Zdaniem wielu ekonomistów jednym z niedostatków systemu nadzoru nad sektorem finansowym było zbytnie zorientowanie na
politykę mikroostrożnościową
Podejście mikroostrożnościowe wyraża się w budowie modeli równowagi cząstkowej dotyczących indywidualnych instytucji
finansowych
Szczególnie dotkliwe dla gospodarki są kryzysy sektora bankowego:
W wyniku kryzysu bankowego obniża się poziom zaufania do tego sektora, wzrasta awersja do ryzyka, zmniejsza się skala pośrednictwa
finansowego, nasila się nierównowaga sektora finansów publicznych, następuje niższa akumulacja kapitału ludzkiego.
Szacuje się, że koszty kryzysów finansowych są ok. 4 razy wyższe niż wahań cyklicznych
Z badań wynika, że kryzys finansowy ma ujemny wpływ na wzrost przez dwa do czterech lat
Stabilność finansowa:
Celem polityki makroostrożnościowej jest stabilność systemu finansowego
Stabilność finansową można zdefiniować jako warunek, w którym system finansowy, obejmujący system pośrednictwa, rynki oraz ich
infrastrukturę, jest zdolny oprzeć się zakłóceniom i rozwiązać problemy narastającej nierównowagi finansowej
Niestabilność finansowa:
Niestabilność finansową można zdefiniować jako każde odchylenie od optymalnego planu oszczędnościowo-inwestycyjnego
gospodarki, które jest wywołane niedoskonałościami rynku finansowego
W listopadzie 2008 r. Komisja zleciła grupie wysokiego szczebla pod przewodnictwem Jacques’a de Larosière’a („grupa de Larosière’a”)
opracowanie zaleceń w sprawie wzmocnienia europejskich rozwiązań w zakresie nadzoru, aby lepiej chronić obywateli i odbudować zaufanie do
systemu finansowego. W swoim raporcie końcowym grupa de Larosière’a zaleciła m.in. utworzenie na poziomie Unii organu, którego zadaniem
byłoby nadzorowanie ryzyka w systemie finansowym jako całości.
27 maja 2009 r. - propozycja utworzenia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) odpowiedzialnej za nadzór makroostrożnościowy.
W sprawozdaniu de Larosičre’a stwierdzono także, że nadzór makroostrożnościowy nie ma znaczenia dopóki nie ma w pewnym stopniu wpływu
na nadzór w skali mikro, a jednocześnie nadzór mikroostrożnościowy nie może skutecznie chronić stabilności finansowej bez właściwego
uwzględnienia sytuacji w skali makro.
Należy stworzyć europejski system nadzoru finansowego (ESFS) obejmujący podmioty sprawujące nadzór finansowy zarówno na szczeblu
krajowym, jak i na szczeblu unijnym, funkcjonujący jako sieć.
Wiodąca rola w nadzorze makroostrożnościowym powinna przypadać EBC i krajowym bankom centralnym, ponieważ dysponują one wiedzą
ekspercką i spoczywają już na nich obowiązki dotyczące stabilności finansowej.
Ryzyko systemowe - oznacza ryzyko zakłócenia systemu finansowego, które może wywołać poważne negatywne skutki dla rynku wewnętrznego
i dla realnej gospodarki.
4. Europejski Urząd Nadzoru Finansowego:
Głównym celem jest zapewnienie właściwej implementacji europejskich przepisów dotyczących sektora finansowego tak aby zachować
stabilność finansową, zapewnić zaufanie do całego systemu finansowego oraz odpowiednią ochronę konsumentów usług finansowych.
Europejski Urząd Nadzoru Finansowego tworzą:
Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego
Europejskie Urzędy Nadzoru:
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego
Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych
Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych
Wspólny Komitet Europejskich Urzędów Nadzoru
właściwe organy lub organy nadzoru państw członkowskich określone w odpowiednich aktach prawa wspólnotowego
3
Dr. Iwona Maciejczyk
Usługi banków inwestycyjnych i komercyjnych
Wykład IV – Nadzór finansowy
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego - celem Urzędu jest ochrona interesu publicznego przez przyczynianie się do zapewniania w perspektywie
krótko-,średnio- i długoterminowej stabilności i efektywności systemu finansowego na korzyść gospodarki Unii, jej obywateli i przedsiębiorstw.
EUNB przyczynia się do:
poprawy funkcjonowania rynku wewnętrznego
zapewnienia integralności, efektywności i prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych
zapewnienia właściwego, skutecznego i spójnego stosowania regulacji i wymogów nadzorczych
zapobiegania arbitrażowi regulacyjnemu
zapewnienia równej konkurencji
wzmocnienia ochrony klientów usług bankowych
A uprawnienia to:
opracowywanie projektów regulacyjnych i wykonawczych standardów technicznych
wydawanie zaleceń i wytycznych
rozstrzyganie sporów pomiędzy nadzorcami krajowymi
podejmowanie decyzji skierowanych do indywidualnych organów nadzorczych
wydawanie opinii dla Parlamentu Europejskiego, Rady lub Komisji Europejskiej
4
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)