Naczelny Sąd Administracyjny wprowadzono do systemu polityczno-prawnego w Polsce w 1980 r. w trakcie nowelizacji KPA, wprowadzając zasadę sądowej kontroli rozstrzygnięć administracyjnych na zasadach i trybie określonym w Dziale VI KPA dotyczącym zaskarżania decyzji do sądu administracyjnego. Podstawą prawną działania NSA była ustawa z 31.01.1980r. o NSA oraz zmianie ustawy KPA, a także Dział VI KPA.
Następnie podstawą prawną organizacji i funkcjonowania NSA była ustawa z 11.05.1995r. o NSA, która uchyliła Dział VI KPA.
Obecnie podstawę prawną działania sądów administracyjnych w Polsce stanowi ustawa z 25.07.2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych; ustawa z 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; ustawa z 30.08.2002r. Przepisy wprowadzające ustawę- Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Obowiązująca w poprzednim stanie prawnym rewizja nadzwyczajna do Sądu Najwyższego od orzeczeń NSA nie przysługiwała zainteresowanym podmiotom mającym interes prawny w danej sprawie, lecz jedynie uprawnionymi były podmioty wymienione w ustawie np. Minister Sprawiedliwości, Pierwszy Prezes SN, Prezes NSA, Rzecznik Praw Obywatelskich.
Wymogi stawiane sędziom w starym systemie prawnym: dawały gwarancję należnego wykonywania obowiązków sędziego PRL; posiadał obywatelstwo polskie i korzystał z pełni praw cywilnych i obywatelskich; był nieskazitelnego charakteru; ukończył uniwersyteckie studia prawnicze; ukończył 35 lat; był zatrudniony 10 lat na stanowisku prokuratora, sędziego, notariusza, radcy prawnego, arbitra (sędzia sądu gospodarczego); albo 10 lat wykonywał zawód adwokata lub pozostawał na samodzielnym stanowisku w administracji; posiadał fachową wiedzę prawniczą z prawa administracyjnego i innych pokrewnych; wymóg 10 lat stażu pracy nie dotyczył profesorów i docentów.
Jednym z podstawowych założeń demokratycznego państwa prawa jest zagwarantowanie obywatelom dostępu do sądu , aby mogli bronić swoich interesów przed niezawisłym organem, kierującym się wyłącznie obowiązującym prawem.
Zasada prawa do procesu i zasada prawa do sądu - sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Podmiot administrowany ma zagwarantowaną drogę obrony swoich praw i interesów, które zostały naruszone działalnością lub bezczynnością administracji, w postępowaniu przed sądem administracyjnym.
Prawo do sądu - to prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Jak należy rozumieć sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez sądy administracyjne? Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez NSA oraz inne sądy administracyjne następuje poprzez
(…)
… publicznej, która obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.
Zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego - to zorganizowanie sądownictwa administracyjnego na dwóch szczeblach; sądami administracyjnymi I instancji są wojewódzkie sądy administracyjne, natomiast sądem II instancji jest Naczelny Sąd…
… inaczej. Sędziowie sądów administracyjnych w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Sędziów tych sądów do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim powołuje Prezydent RP, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Do pełnienia obowiązków na stanowisku sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego może być powołany ten, kto:
ma obywatelstwo polskie i korzysta…
… asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym co najmniej 2 lata. Wymagania te nie dotyczą osób z tytułem naukowym profesora lub ze stopniem naukowym doktora habilitowanego nauk prawnych. Do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego NSA może być powołany ten, kto:
ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
jest nieskazitelnego charakteru;
ukończył wyższe studia…
… i podwładnymi;
odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa;
wiz wydawanych przez konsulów;
zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego wydawanych przez konsula.
Zakres właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy sądowo-administracyjne z wyjątkiem spraw zastrzeżonych do właściwości rzeczowej NSA. Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych w zakresie orzekania, a w szczególności rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów i podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do jego właściwości na mocy ustaw…
…, prokuratora lub radcy w Prokuratorii Generalnej lub w tym samym czasie wykonywała zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza; albo przez 6 lat pozostawała w instytucjach publicznych na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego.
Referendarzem sądowym do wykonywania czynności w postępowaniu mediacyjnym oraz innych czynności sędziowskich może być mianowania osoba…
… właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Wyłączenie sędziego. Wyłączeniu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi podlega: sędzia, asesor sądowy, referendarz sądowy, protokolant oraz prokurator (według tych samych reguł). Wyłączenie następuje albo z mocy prawa, albo na żądanie. Sędzia (oraz inne wymienione osoby) jest wyłączony od udziału w postępowaniu z mocy…
… się postępowaniu, a także wnieść skargę, skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania. Zdolność sądowa to zdolność osób do występowania przed sądem administracyjnym jako strona. Zdolność taką mają osoby fizyczne, osoby prawne, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, organizacje społeczne niemające osobowości prawnej.
Zdolność procesowa to zdolność do czynności w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zdolność procesową mają osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjne mające zdolność sądową. Osoba fizyczna mniemająca zdolności procesowej może podejmować czynności w postępowaniu tylko przez przedstawiciela ustawowego.
Pełnomocnikiem strony (osoby fizycznej, osoby…
… zastosowanie albo na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Forma skargi kasacyjnej powinna czynić zadość wymogom pisma procesowego, a ponadto zawierać: oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części, z przytoczeniem podstaw kasacyjnych i ich uzasadnieniem; zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę…
…, albo gdy skargę kasacyjną wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Prokuratoria Generalna SP. W sprawach obowiązków podatkowych skarga kasacyjna może być sporządzona przez doradcę podatkowego, a w sprawach własności przemysłowej przez rzecznika patentowego.
Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie. Sąd odrzuci skargę kasacyjną, jeżeli: została wniesiona…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)