Myśl polityczna starożytnych Indii i Chin
Lao Tse - Lao Tse oznacza „sędziwy mędrzec”; rodzinne nazwisko Li, urodził się za panowania XXI cesarza dynastii Czou (606-585 p.n.e.). Początkowo pracował jako bibliotekarz państwowego archiwum w Lo-Jong; pod koniec życia porzucił archiwum królewskie i udał się na zupełne odosobnienie. W czasie ostatniej wędrówki, przechodząc przez przełęcz graniczną, napisał swą filozofię, zawartą w 5 tys. słowach, na prośbę urzędnika celnego Jin-Hin. Książka ta (Tao-te-king) składa się z 81 rozdziałów i dzieli się na 2 części: pierwsza z nich mówi o tao-tao - jest czymś niewidocznym, niesłyszalnym, nieuchwytnym. Człowiek może zbliżyć się do Tao przez zupełne oderwanie się od życia praktycznego i zwrócenie się ku swemu wnętrzu. Spokój można osiągnąć poprzez zaniechanie wszelkich wysiłków i wszelkiego działania. Stąd też wywodzi się naczelna zasada taoizmu - koncepcja niedziałania. Tao wyraża naturalną prawidłowość, zapewnia doskonałość, a wszelkie działanie jest tylko zakłócanie naturalnego porządku. Przez niedziałanie, tj. pełne zdanie się na naturalny bieg rzeczy, człowiek osiąga spokój wewnętrzny i szczęście, w przeciwnym razie życie człowieka pełne jest namiętności, rozczarowań i smutku. Zwolennicy Tao występowali przeciwko normom regulującym życie społeczne, uważali za ciężkie uchybienia wszelkie próby reform społecznych i tak w końcu skazane na niepowodzenia. Druga część z kolei mówi o cnocie.
Ideał ustrojowy - małe księstwo rządzone bez biurokracji i wojska. Państwo jest samowystarczalne i nie zagraża sąsiadom; ludność w idealnym państwie żyje zgodnie z naturą i jest szczęśliwa, gdyż powróciła do idyllicznej wspólnoty pierwotnej. Współistnienie drobnych księstw niezdolnych do wojen było ideałem dla Lao-Tse w okresie wewnętrznych konfliktów niepokojących Chiny. Lao-Tse występował przeciw wszelkim zarządzeniom i nakazom władzy, uważając, że prawo stanowione pociąga w następstwie przekroczenia i łamanie praw, co powoduje z kolei zamęt i niepokój w państwie. Lao-Tse uważał, że cesarz panujący jest jedną z czterech największych wielkości wszechświata (niebo, ziemia, Tao, cesarz), mówi o boskim pochodzeniu cesarza. Jednakże cesarz powinien rządzić bez żadnego przymusu. Następcy: Czuang-Tsy, Jang-Czu.
Konfucjusz (KUNG-FU-TSE) - urodził się w 551 p.n.e. Początkowo, jak jego ojciec, pracował jako urzędnik; zrezygnował i zajmował się nauczaniem w szkole Lun Ji, gdzie przedstawił swoją teorię. Te rozmowy zostały spisane 100 lat po jego śmierci w 379 p.n.e. Teoria Konfucjusza: a)podstawowe założenie: zreformować społeczeństwo według tradycyjnych wzorców. Przywrócić utracony spokój i porządek w rodzinie i w państwie; b) środkiem przywracającym równowagę w państwie i rodzinie jest doskonalenie osobowości. Każdy człowiek może posiąść kulturę poprzez studiowanie tradycji, rytuałów, muzyki na wzorcach przeszłości, wtedy staje się szlachetnym. Spośród szlachetnych mieli być rekrutowani urzędnicy państwowi, którzy mieli kierować nieuczonym gminem. Cechy różniące szlachetnych od tłumu to obyczajowość, dobroć, umiar, odpowiedzialność za słowa i czyny, lojalność, dokładność, konsekwencja; c) rodzina - naturalna jednostka, należało w niej przywrócić dawne zależności przede wszystkim nadrzędność mężczyzny nad żoną i dziećmi; d) siła państwa nie mogła być oparta jedynie o nakazy i system kar, gdyż porządek i spokój w państwie gwarantuje dobrowolne i świadome uznanie władzy. Podstawową siłą mieli być starannie wyszkoleni urzędnicy. Następcy: szkoła w Lu, którą prowadził wnuk Konfucjusza Tsi-Si, Mencjusz, S
(…)
… i przekonywania.
Wiek V przyniósł wspaniały rozkwit greckiej doktryny demokratycznej. Nie stała się ona jednak jednolitym, teoretycznie ukończonym systemem. Zawierała jeszcze wiele elementów kompromisu z arystokratyczną tradycją. Podstawowym pojęciem demokracji ateńskiej była wolność. Za istotę wolności uznawano głównie wolność słowa. Równość praw, równość głosu i udziału we władzy. Gwarancja dla równego dostępu…
… upowszechniania się poglądu, że kapłani obdarzeni są świętą siłą, poprzez składanie ofiary stają się panami mocy boskich i ziemskich. Zamknęli się oni w najwyższej kaście, korzystając ze specjalnych uprawnień: płacili niższe podatki, podlegali niższym karom za naruszanie prawa. Uważano, że świat zależy od bogów, bogowie od formuł ofiarnych, formuły ofiarne od braminów, a więc bramini równi są bogom. Kapłani rozbudowali specjalny system wychowania, dzięki któremu mogli trzymać władzę: po wyjściu z lat dziecięcych oddawano chłopców na naukę do braminów, u których przez kilka lat poznawali świętą wiedzę, będąc w zupełnej zależności od swoich mistrzów. Okres nauki trwał od 12 do 48 lat. Następnie dojrzały mężczyzna wchodził w drugie stadium, zakładał ognisko domowe. Obok wykonywanego zawodu nadal studiował świętą wiedzę. Kiedy wychował się dzieci i doczekał wnuków, ojciec rodziny przechodził w trzecie stadium - porzucał dom, aby w samotności i ascezie oddawać się rozmyślaniom i modlitwom. Wreszcie w końcu życia udaje się na żebraczą wędrówkę, wówczas wyzwolony od potrzeb doczesnych człowiek dojrzewał do zbawienia. Buddyzm - narodził się w 500 p.n.e., w opozycji do dominującej roli braminów i uprzywilejowanemu…
… mądrością jest zupełna obojętność i abnegacja życia, które doprowadzają do wiecznego spokoju, do stanu Nirwany, kończącego wędrówkę dusz.
3.Ważniejsze idee polityczne starożytnej Grecji (do końca IV w.) - Homer: „Iliada”, „Odyseja” - jego poematy były ciągłością tradycji mykeńskiej. Chwali arystokrację, uważa, że władza pochodzi od boga; rządy jednej osoby. Grupy niższe - określenie pejoratywne (głupi…
… pochodzi od Homera (VIII w p.n.e.). Iliada jest opisem wspólnoty stanowiącej monarchię, na której szczycie stoi otoczony aureolą boskości król, królestwo jest dziedziczne. Charakter państwa jest jednak arystokratyczny. Proarystokratyczna jest również Odyseja. Po upadku władzy królewskiej rządy arystokracji umacniały się. Następowało to w ciągu VII stulecia p.n.e. Symbolem władzy elit była Sparta…
… wywoływały entuzjazm wśród pisarzy - Pindar, a także sławny twórca greckiej filozofii, Heraklit z Efezu (VI w p.n.e.). Pisarstwo Heraklita stanowi dowód wzajemnego przenikania się filozofii i polityki, zwłaszcza dostarczania przez tę pierwszą argumentów drugiej. Przeciwnik demokracji.
Od VI w p.n.e. ewolucja zmierzała coraz bardziej do demokracji. U podstaw demokracji mocno tkwiły tendencje gospodarki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)