Myśl polityczna starożytnego Bliskiego Wschodu:
EGIPT - rozbudowało ją wcześniej państwo Dolnego Egiptu, bardziej rozwinięte, z aglomeracjami miejskimi skupiającymi piratów, rybaków, kupców. Znaczną rolę we wczesnej ideologii politycznej odgrywały wierzenia religijne i kształtująca je warstwa kapłańska, głównie z ośrodka kultowego w Heliopolis. W mitologii religijnej odbijały się wspomnienia realnych wydarzeń i konfliktów. Rozpowszechniła się opowieść o bogu Ozyrysie, złym bogu Secie i synu Ozyrysa, Horusie. Władcy, wprzód reprezentanci boga - uznani zostali później za wcielenie Horusa. Idea Horusa jako boga królewskiego wędrowała na południe, do Górnego Egiptu, a rozbudowa wyobrażeń kultowych wspierała ideę jedności politycznej kraju. Czerwoną koronę Dolnego Egiptu, symbol słońca, połączono z białą koroną Górnego Egiptu, symbolem księżyca, i uznano za „dwoje oczu Horusa”. Gdy w początkach III stulecia p.n.e. władcy Górnego Egiptu zjednoczyli kraj - kult Horusa stał się kultem państwowym. Królowie wyzwolili się od wpływów kapłańskich i przejęli synkretycznie tradycje kultowe, tytuły i insygnia wcześniejszych władców. Uznanie boskości władcy najskuteczniej jednoczyło państwo wokół faraona. Uznano, iż na początku sam Horus rządził krajem; potem bóg narodowy wcielać się zaczął w kolejnych władców. Boskiego faraona przenika boski fluid ka, wspólny dla bogów i władców. Władca połknął całą wiedzę bogów, wszystko wie i nigdy się nie myli. Król, podobnie jak bogowie, podtrzymywał cały ład kosmiczny (:jego ramiona podtrzymują niebo”). Jego boską moc utrwalały coroczne ryty intronizacyjne (osadzanie faraona na tronie symbolizowało boskie dzieło tworzenia porządku z chaosu i odradzania się przyrody po corocznym zamieraniu). Poprzez faraona bogowie rządzili krajem; wstępował on na tron, tak jak słońce wschodziło nad ziemią. Jego prawo było wyrazem boskiego ka.
Ideologia religijnej monarchii Egiptu była złożona, co wynikało z konkurencji różnych wątków teologicznych. Był więc faraon uznawany za symbol boga Re, boskiego słońca. Ale był też wcieleniem Horusa z mitologii ozyriańskiej. Ozyrysa, boga Nilu i wegetacji roślinnej, zabijał zły brat Set (niekiedy upatruje się w nim symbolu niszczących sił pustyni). Ozyrys jednak zmartwychwstał, zapładniał żonę i siostrę Izydę, po czym obejmował rządy w krainie Zachodu, tj. w podziemnym świecie zmarłych. Izyda wydawała na świat pogrobowca Horusa, który rządził Egiptem: wprzód osobiście, potem wcielając się w faraonów. Mit ozyriański, bardzo popularny i rozbudowany, wyrażał treści charakterystyczne dla religii rolników. Jest tu refleks zamierania i cudownego zmartwychwstania przyrody, jest też właściwa starym religiom legenda „młodego boga”, syna bożego.
Za życia związek faraona z bogami był nieustanny; po śmierci uczestniczył on w wiecznym bytowaniu zaziemskim bogów. Piramidy były wielkimi schodami, po których zmarły król wstępował do nieba. Jest w tym refleks kultu solarnego (król jednoczy się ze słońcem, swym ojcem), konkurujący z ideą piramidy jako fortecy, chroniącej zmarłego króla i łączącej go z podziemnym władcą zaświatów („Zachodu”), Ozyrysem. Rywalizacja wątków solarnych i ozyriańskich była m. in. odbiciem konfliktów różnych grup kleru.
(…)
…. Za monarchii przymierze odnawiano corocznie podczas święta szałasów. Przy udziale króla i ludu Arka Przymierza, symbol obecności Boga, wnoszona była do świątyni, co oznaczało objęcie przez Jahwe władzy nad światem i Izraelem na nowy okres roczny. Było w tym rozpowszechnione w starożytności „powtórzenie początku”: powrót do źródeł rządu bożego nad światem i nad narodem.
Tekst I Księgi Samuelowej pozwala…
…: nie odgrywał roli Boga w dramatach kultowych, lecz tylko rolę Dawida (Jahwe był reprezentowany przez Arkę Przymierza). 2) Król miał prawo siadania na tronie po prawicy bożej: to symbol współrządów Boga i króla nad narodem wybranym i gwarancja zwycięstwa nad wrogami. Wedle rozpowszechnionej symboliki tron króla (także Boga) był wyobrażeniem góry świata: tu pełna zbieżność z pojęciami orientalnymi. Królowi Bóg…
… ognia. Cyrrus tworzy oddziały konnych łuczników, zdobywa Babilon, a w 506 p.n.e. podbija Libię. Był władcą skromnym, nie ubóstwiał swojej osoby. Rządy Cyrrusa to czas absolutyzmu oświeconego; kraj podzielony był na 20 satrapii. Kamizes Dariusz I - za jego panowania następuje szczyt rozwoju Persji; po śmierci Kseskesa następuje destabilizacja kraju. Od 334 p.n.e. Persowie walczą o Macedonię. …
…, zdobywszy (ok. r. 2300) całą Mezopotamię, stworzył wielkie państwo, od zatoki perskiej po morze Śródziemne, i uznał się za boga. Idea boskości króla przetrwała upadek akkadyjskiego imperium. W XVIII w p.n.e. kraj zjednoczył znów król Babilonu Hammurabi; drugorzędny bóg Babilonu Marduk został teraz wysunięty na czołu panteonu bogów, a boskość króla umocniła się w doktrynie.
Król uchodził za syna Marduka…
… Mezopotamia, powstaje od XII w. p.n.e.; ludy pochodzenia semickiego, jednak niejednorodni; nastawieni na militaryzm, doktryna rozwoju państwa poprzez wojnę. Asyryjczycy byli mniejszością w swoim kraju, stosowali terror i wysiedlenia; następują kolejne podboje rdzennych Asyryjczyków, jest ich coraz mniej; następuje zmiana w układzie sił (państwo Nowobabilońskie, Egipt, Medyjskie), zdobywają miasta asyryjskie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)