Jest to notatka z zagadnień do kolokwium z przedmiotu muzealnictwo, odbywającego się na wydziale etnologii UJ (Uniwersytet Jagielloński). Prowadząca to dr Stanisława Trebunia-Saszel.
Notatka liczy 3 strony. Dzięki jej treści dowiadujemy się więcej na takie tematy, jak: geneza słowa muzeum, formy protomuzealne w starożytności, renesans, manieryzm i barok w Europie, inicjatywy muzealnicze w Polsce.
Starożytność, średniowiecze
Nazwa pochodzi z greckiego mouseion - słowo oznaczało miejsce lub świątynię przeznaczone muzom - greckim bóstwom poszczególnych gałęzi sztuki. Były to instytucje poświęcone wszystkim sztukom wyzwolonym: literaturze, muzyce, historii, astronomii i medycynie.
Muzeum to jednostka organizacyjna, nienastawiona na osiąganie zysku, której celem jest sprawowanie opieki nad zabytkami, informowanie o wartościach i treściach zgromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie kontaktu ze zbiorami.
Formy protomuzealne w starożytności:
- Egipt - działania leżące u podstaw muzealnictwa mają znaczenie religijne i filozoficzne, pośmiertne przetrwanie ciała gwarantowało nieśmiertelność, konieczność dostarczenia zmarłemu przedmiotów codziennego użytku, forma protomuzealna - grobowce, celem zachowanie przedmiotu, widzami są bogowie i sami zmarli, zamiłowania kolekcjonerskie faraonów - zbierali piękne i cenne przedmioty, kolekcje często składały się z łupów wojennych oraz podarunków od posłów, Egipcjanie jako pierwsi tworzyli wielkie biblioteki
Grecja - muzejony, pierwszy prawdopodobnie powstał na życzenia Arystotelesa w Atenach, najbardziej znany Muzejon Aleksandryjski (był tam ogród botaniczny, zoologiczny, pracownia chirurgiczna, obserwatorium astrologiczne, ogromna biblioteka), muzejon to rodzaj akademii, zrzeszał uczonych, którzy mieli zapewnione zakwaterowanie, wyżywienie i miejsce do pracy, za sprawą Aleksandra Wielkiego kontakty z kulturą Wschodu, otwierano pinakoteki - budowle, gdzie znajdowały się dzieła malarskie, gliptoteki, thesauroi - skarbce narodowe z trofeami wojennymi, przestrzeniami ekspozycyjnymi były także agory, bramy, teatry, odeony
Rzym - pierwszą formą działań protomuzealnych był system trofealny typowy dla państwa militarystycznego, łupy zdarte z zabitych nieprzyjaciół układano na polu bitwy zwykle na słupach wbitych w ziemię, trofeami była zwykle broń, dzieła sztuki, przedmioty obcego kultu były niesione podczas tryumfalnych wjazdów do miast, prawo zwycięskich wodzów, cenne zdobycze wojenne umieszczano w świątyniach (przede wszystkim w świątyni Jowisza na Kapitolu), rabunek Syrakuz - odkrycie sztuki greckiej, handel dziełami sztuki, prywatne kolekcje bogatych patrycjuszy, wodzów wojskowych, wybrane dzieła lokowano w Forum Romanum, w bibliotekach, na rynkach - były dostępne wszystkim obywatelom
Skandynawia - za najstarsze formy protomuzealne w Skandynawii uważa się grobowce - kurhany zawierające okręty bojowe ze zmarłym wypełnione klejnotami, bronią, rzędami końskimi, sprzętami domowymi, odzieżą, czasami symbolami władzy, ciałami służby, psów i koni
(…)
…, włoskie i niemieckie.
Duże kolekcje zgromadzili królowie z dynastii Wazów, zwłaszcza Zygmunt III Waza. Sprowadził on do Polski włoskich i flamandzkich malarzy, kupował także dzieła sztuki za granicą: we Włoszech, w Niemczech, Niderlandach i we Francji. Ponadto polskie misje handlowe miały obowiązek nabywania kobierców, tkanin, broni i klejnotów na Wschodzie, głównie w Persji, Turcji i na Krymie.
W dobie…
… wysoko postawionych osobistości, klejnoty, szaty i broń (m. in. kopię włóczni św. Maurycego).
Skarbiec koronny znajdował się w specjalnie strzeżonych komnatach zamkowych. Zawierał insygnia koronacyjne (korony, berła, jabłka, miecz koronacyjny królów polskich - Szczerbiec), dary od papieży (poświęcone miecze i czapki), cenniejsze trofea wojenne (np. miecze podarowane królowi Jagielle przed bitwą pod Grunwaldem).
Na skarbiec królewski składały się przedmioty ze złota, srebra, pereł, drogich kamieni, odzież, broń, tkaniny, hafty, posągi, obrazy dewocyjne, relikwiarze, ikony. Był to prywatny skarbiec władcy.
Mecenasami artystycznymi i kolekcjonerami w typie zachodnioeuropejskim byli królowie Zygmunt Stary i Zygmunt August. Zgromadzili oni przede wszystkim kolekcję arrasów, głównie zamawianych…
… w manufakturach we Flandrii. Kolekcję tą przekazał Zygmunt August w swoim testamencie Rzeczypospolitej. Od tej pory opiekę nad skarbami narodowymi w imieniu narodu sprawował Sejm. Arrasy udostępniano tylko wybranej publiczności na zamkach królewskich najpierw w Krakowie, a potem w Warszawie. Poza arrasami ostatni Jagiellonowie posiadali zbiór klejnotów i zbrojownię, kolekcjonowali także malarstwo polskie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)