MOTYWY RELIGIJNE I METAFIZYCZNE W LITERATURZE XX WIEKU. BÓG W POEZJI SKAMANDRYTÓW Bóg nie był najlepszym tematem literackim dla Skamandrytów - nowoczesnych, wyzwolonych poetów, nie oznacza to jednak, że tematyka metafizyczna nie była w ogóle obecna w ich twórczości. Tematy religijne pojawiają się u Antoniego Słomińskiego, Jarosława Iwaszkiewicza czy Julina Tuwima. Antoni Słonimski Antoni Słmiński: „Romans astralny” - kwintesencja poglądów na Boga zawarta w jego poezji, widać tu wpływ teorii „Śmierci Boga” Nitzschego, sprowadza się to do stwierdzenia „człowiek ciemny wierzy w Boga, człowiek światły jest wyzwolony z przesądów”
„Pomyśl, jasna istoto, która żyjesz w blasku,
Że wśród nas, ciemnych, wszędzie czaiła się trwoga,
Że ludzie czasów naszych jeszcze ,mieli boga,
Aby móc przed nim łatwo dopraszać się łaski”.
Słonimiskie w swojej poezji przedstawia Boga jako kogoś, kto zagraża autonomii człowieka, upokarza go. W podobnym tonie mówi o Bogu np. w wierszu „Prawo łaski”.
Ateistyczny Bóg jest u Słonimskiego pustką rozumianą nihilistycznie, taka koncepcja jest charakterystyczna dla całej międzywojennej twórczości Słonimskiego, napisał on jednak kilka wierszy utrzymanych w modlitewnej tonacji: „Potop”, „Modlitwa o słowo”. Jarosław Iwaszkiewicz Jego poezja jest dużo bardziej metafizyczna. Iwaszkiecz jest „niezdecydowany” w wierszu „Zima” pisze: „Nie ma, nie ma, ach nie ma - zima serca mroczy,
I śnieg całunem wieje - nie ma zmartwychwstania”
Ale w innym wierszu „Amore profano” z równym przekonaniem pisze: „Smuga słońca nam powie, że jest nieskończoność”. U Iwaszkiewicza pojawia się też motyw utożsamiania Chrystusa z Dionizosem „Piosenka dla zmarłej”, ale co ważne także przeobrażenie elan vital w „elan de la mort” czy wręcz „elan dans le mort” - zauroczenie śmiercią, śmierć determinuje w jego poezji większość wyobrażeń Boga. Julian Tuwim O il poezja Iwaszkiewicza była w swym metafizycznym wymiarze zdeterminowana przez śmierć, o tyle w poezji Tuwima czynnikiem przedstawiającym Boga jest życie. Bóg Tuwima jest rzeczywistością niezmienną, nieruchomą, pojmowaną jako nieskończona siła, jako wieczny Ruch, wyzwalający przemiany.
„Boże Święty! Nie rób ze mnie posągu!
jak chorągiew wiej mną, wietrze Boży!
(Krzyczę) LITERATURA WOJENNA Zdążyć przed Panem Bogiem HANNY KRALL Tytuł oznacza starania lekarzy o zatrzymanie kogoś w ostatniej chwili: "Pan Bóg już chce zgasić świeczkę, a ja muszę szybko osłonić płomień, wykorzystując Jego chwilową nieuwagę. Niech się pali choć trochę dłużej, niż On by sobie życzył"- mówił Marek Edelman, do niedawna jeszcze pracujący, bardzo szanowany, kardiolog. Książka ma formę reportażu, opowiadającego o rzeczywistych wydarzeniach i faktycznych postaciach. Przedstawia ona życie w warszawskim
(…)
… ks. Twardowskiego, to odpowiednia wydaje się filozofia św. Franciszka z Asyżu, który tak samo w centrum ludzkich wartości stawiał miłość i radość życia. Ksiądz Twardowski ma już dziś ponad siedemdziesiąt lat, debiutował zaś jeszcze przed wojną, uczestniczył w powstaniu warszawskim. Jego tomiki to: Wiersze, Znaki ufności, Niebieskie okulary, Sumienie ruszyło, Stukam do nieba. Popularność tej poezji…
… w rzeczywistości od swojego biblijnego pierwowzoru.
Wiersz ten składa się z dwóch części, różniących się od siebie konwencją literacką. Pierwsza część, opisująca powstanie wszelkiego życia. Pierwsza część opisuje powołanie natury do życia. Jak więc powstało to wszystko? "I rzekł Bóg: 'Niechaj się stanie światłość'" - czytamy w Księdze Rodzaju, pierwszej księdze Biblii. Nie, nie. To nie tak. Bóg po prostu…
…, na to, do czego doprowadzi ewolucja, którą zapoczątkował. Ciekawy wydaje mi się również sposób, w jaki doszło do stworzenia człowieka. W poetyckiej wizji nie powstał on wcale na obraz i podobieństwo Boga, jak ma to miejsce w Księdze Rodzaju. Co więcej, nie jest nawet boskim dziełem - to gromy kuły go w górskich kuźniach. Ale ostatecznie to nie owe gromy, ani nie Bóg wykrzesali go "pod niebo od huku białe…
… się kochać ludzi tak szybko odchodzą zostaną po nich buty i telefon głuchy..."
BÓG W UTWORACH POETÓW WSPÓŁCZESNYCH
WITOLD GOMBROWICZ
Sens religijny dzieła Gombrowicza polega na wskazaniu właściwego miejsca człowieka znajdującego się w pustej przestrzeni opuszczonej przez Boga. Jego radykalny agnostycyzm działa oczyszczająco w dwu kierunkach: przepala swym płomieniem zadufany ateizm i naiwną wiarę religijną…
… wzniesionej ręce, u pasa ma ładownicę, u boku torbę z mapami, a przez pierś rzemień. Żaden z nich nigdy tak nie wyglądał, nie mieli karabinów, ładownic ani map, poza tym byli czarni i brudni, ale na pomniku jest tak, jak pewnie być powinno. Na pomniku jest jasno i pięknie".
Przypowieść KRZYSZTOFA KAMILA BACZYŃSKIEGO
Krzysztof Kamil Baczyński "Przypowieść"
Matce Pan Bóg uśmiechnął się i wtedy powstała ziemia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)