To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Monopol
Monopolista jest jedynym dostawcą określonego produktu na
danym rynku. Równowaga monopolisty jest więc zarazem
równowagą gałęzi przezeń reprezentowanej.
Jak każde przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk, monopolista
wybiera taką wielkość produkcji, przy której utarg krańcowy
zrównuje się z kosztem krańcowym.
Układ kosztów w przedsiębiorstwie monopolistycznym może być
podobny jak w przedsiębiorstwie wolnokonkurencyjnym.
Tym, co odróżnia model równowagi monopolu, jest malejąca
krzywa popytu i w konsekwencji – opadająca ze wzrostem
rozmiarów produkcji linia ceny. Monopolista może sprzedać mało
po wysokiej cenie lub sprzedać więcej, ale po niższej cenie. Linia
utargu przeciętnego (identyczna z krzywą popytu) jest opadająca.
Malejący ze wzrostem produkcji jest także utarg krańcowy.
Monopolista sam ustala cenę, ale musi się liczyć z tym, że po
wyższej cenie sprzeda mniejszą ilość.
Miarą siły monopolu jest nadwyżka ceny nad kosztem
krańcowym.
Przedsiębiorstwo wolnokonkurencyjne sprzedaje swój produkt po
cenie równej kosztowi krańcowemu (p = u’ = k’). Monopolista
ustala taką cenę, która przewyższa koszt krańcowy (p u’ = k’).
Regułą w funkcjonowaniu monopolu jest osiąganie zysku
ekonomicznego – tzw. zysku monopolowego – w krótkim, jak i w
długim okresie.
W krótkim okresie jednak monopolista może tolerować także
zerowy zysk ekonomiczny, a nawet przejściową stratę, którą
wyrówna z nawiązką zyskami osiąganymi w długim okresie.
Poniższe rysunki przedstawiają równowagę monopolu w trzech
różnych sytuacjach:
k’
A
B
D
C
u’
O
Q
Q – optymalna wielkość produkcji: u’ = k’
OQBA – utarg całkowity
OQCD – koszt całkowity
ABCD – zysk
k’
k’
A
C
A
B
D
B
u’
O
Q
Q – optymalna wielkość produkcji: u’ = k’
OQBA – utarg całkowity = koszt całkowity
zysk ekonomiczny = 0
u’
O
Q
Q – optymalna wielkość produkcji: u’ = k’
OQBA – utarg całkowity
OQCD – koszt całkowity
ABCD – strata
Monopol a elastyczność popytu
Monopolista zawsze produkuje na elastycznej części krzywej
popytu (|ε| 1).
Na rysunku odpowiada temu odcinek OQ2. Na tym odcinku
zwiększanie produkcji powoduje przyrost utargu całkowitego,
ponieważ utarg krańcowy przyjmuje wartości dodatnie.
W punkcie Q2 utarg krańcowy jest zerowy, utarg całkowity osiąga
maksimum, a elastyczność popytu przyjmuje wartość: –1.
Na prawo od tego punktu (|ε| k’.
Społeczny koszt monopolu przejawia się w tym, że monopol
zmniejsza produkcję, a zwiększa cenę.
W gałęzi wolnokonkurencyjnej wielkość produkcji w długim
okresie ustala się na poziomie Qk, (S = D).
W gałęzi zmonopolizowanej wielkość produkcji ustala się na poziomie zrównującym utarg krańcowy z kosztem krańcowym (Qm).
Pole H oznacza stratę ponoszoną przez tych konsumentów, którzy
zrezygnowali z zakupu danego towaru na skutek podwyżki ceny.
Natomiast pole T oznacza dodatkowe koszty ponoszone przez
nabywców kupujących towar po wyższej obecnie cenie.
S(k’)
pm
pm
pk
pk
u’
O
Q
T
H
D()
Q
D()
O
Q
Q
Konkurencja monopolistyczna
Podobieństwa do konkurencji doskonałej: istnienie wielu
małych firm oraz swoboda wejścia i wyjścia z gałęzi.
Różnice od konkurencji doskonałej: każde z przedsiębiorstw
ma do czynienia z opadającą krzywą popytu. Produkty różnych
firm tworzących daną gałąź są bowiem mniej lub bardziej
zindywidualizowane i zróżnicowane.
W krótkim okresie równowaga przedsiębiorstwa działającego w
warunkach konkurencji monopolistycznej wygląda podobnie jak
równowaga
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)