To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Modele organizacji parlamentu
Obecnie w państwach demokratycznych wyodrębnić można następujące rozwiązania modelowe dotyczące drugiej izby parlamentu:
Izba wyższa (izba refleksji)
Do jej zadań należy udział w procesie ustawodawczym, zatwierdza ona ustawy uchwalone przez pierwszą izbę, w większości krajów ma również prawo inicjatywy ustawodawczej oraz może proponować wnoszenie poprawek do ustaw uchwalonych przez pierwszą izbę. Druga izba wypełniając te zadania nie służy obecnie (tak jak w wielu krajach w poprzednich stuleciach) oporowi wobec zbyt radykalnej pierwszej izby, ale staje się strażnikiem dobrego prawa, izbą refleksji nad ustawami uchwalanymi przez pierwszą izbę. Typ ten, występujący najczęściej w unitarnych państwach demokratycznych przyjęty został w konstytucjonalizmie polskim w 1921 r. i po 1989 r.
Są różne sposoby tworzenia drugiej izby tego typu:
1) w oparciu o posiadanie tytułu arystokratycznego uzyskanego przez dziedziczenie lub mianowanie przez monarchę (np. angielska Izba Lordów),
2) w drodze wyborów powszechnych 3) w drodze nominacji dokonywanej przez głowę państwa (np. w Kanadzie), 4)w oparciu o kryteria mieszane (np. część członków izby pochodzi z wyboru a część z nominacji - tak w Polsce w latach 1935-1939).
Izba reprezentująca kraje federalne
Do jej zadań należy reprezentacją krajów federalnych (stanów, kantonów) w państwie federalnym. Kompetencje tego rodzaju izb są różne w poszczególnych państwach. W jednych obie izby parlamentu biorą równoprawny udział w ustawodawstwie, a oprócz tego mają własne, zastrzeżone tylko dla siebie kompetencje (np. w Stanach Zjednoczonych). W innych obie izby mają równo prawną pozycję ustrojową(np. w Szwajcarii), a w jeszcze innych ich zadania są zbliżone do zadań tzw. izby wyższej (np. w Austrii).
Występują różne sposoby tworzenia izb tego rodzaju:
1) wybory powszechne w poszczególnych krajach federalnych (np. w Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii);
2) wybory dokonywane przez legislatury w poszczególnych krajach federalnych (np. w Austrii);
3) wybory dokonywane przez egzekutywy w poszczególnych krajach federalnych (np. w Niemczech).
W tego typu izbie poszczególne kraje związkowe reprezentowane mogą być przez równą liczbę przedstawicieli (np. w Stanach Zjednoczonych) lub przez liczbę przedstawicieli zależną od liczby ich mieszkańców (np. w Niemczech, Austrii).
Izba typu islandzkiego
W dwóch państwach nordyckich: Islandii i Norwegii deputowani obu 392 izb wybierani są w jednych wyborach powszechnych w ten sam sposób,
a po wyborach dzielą się na dwie izby o jednakowych kompetencjach, przy czym w jednej izbie zasiada mniejsza ich część (w Islandii 1/3, w Norwegii 1 /4), a w drugiej pozostali. Podział ten ma znaczenie dla procesu ustawodawczego, ale niektóre działania izby podejmują wspólnie'.
(…)
… między izbami:
1) równość obu izb polegająca na tym, że mają one identyczne kompetencje, a różnice zdań między nimi usuwane są w trakcie skomplikowanego i długotrwałego procesu umożliwiającego zawarcie kompromisu, a gdy nie uda się go osiągnąć sprawa nie zostaje rozstrzygnięta przez parlament (rozwiązanie takie występuje np. w Szwajcarii);
2) supremacja jednej z izb (model dwuizbowości nierównoważnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)