Wykład 16
Mircea Eliade 1907-1986
ur. w Bukareszcie, studia: filozofia indyjska, wykłada filozofię i religioznawstwo
od 1938 internowany; Londyn; po wojnie - Paryż
1949 „Traktat o historii religii” - próba ukazania struktury i morfologii sacrum; podział bóstw; relacja człowiek-świętość w różnych obszarach; układ tematyczny
„Historia wierzeń i idei religijnych” - układ chronologiczny
badania nad jogą, szamanizmem syberyjskim
twórczość literacka: :”Dajan” (mit o Żydzie Wiecznym Tułaczu), „Wesele w niebie”, „Młodość stulatka”, „Majitreji”
od 1957 wykłada w Chicago historię religii
najważniejsze miejsce w jego koncepcji - odczucie religii - co sprawia, że człowiek jest istotą religijną? Istotność przeżycia = podział na sacrum i profanum
nie przywołuje konkretnych doktryn, tylko próbuje opisać, objąć coś ogólnego epifania - objawienie hierofania - objawienie świętości teofania - objawienie bóstwa
podstawa religijności człowieka - uświadomienie sobie, że świat nie jest jednorodny (i w aspekcie czasowym, i w przestrzennym!), że są inne przestrzenie
to pęknięcie, podział świata, zaczyna się od epifanii czy hierofanii
próba wyznaczenia porządku świata - zaczyna się od wyznaczenia centrum, początku rozwijającego się świata (świat rośnie od pępka) Objawienie wskazuje na centralny punkt - i od tego miejsca zaczynamy budować świat. Bez środka świat by się rozpadł znak - mówi, gdzie jest ten pkt. Np. znalezione lub upolowane gdzieś zwierzę, drzewo, kamień, góra. Objawienie może znaleźć się samo, ale czasem trzeba je sprowokować świat narasta na 2 płaszczyznach horyzontalnie (w poziomie): dookoła świętego miejsca z chaosu zaczyna wyłaniać się kosmos (kosmos = uporządkowanie, jakie nadaje rzeczom człowiek zgodnie z wyznaczonymi punktami; miejsce dla człowieka bezpieczne). Poświęcenie (konsekracja) świata = jego kosmizacja wokół środka (im bliżej środka, tym bliżej sacrum). Człowiek, zasiedlając miejsce, powtarza akt stworzenia (kosmogonii) wertykalnie : AXIS MUNDI - oś świata. Np. drzewo, góra, zikkurat. Nasz świat jest poziomem transferu pomiędzy górą (AM podtrzymuje niebo) a dołem (AM jest zakorzeniony w świecie podziemnym) MIT wyznacznik ludzkiego działania, wzorzec postępowania
na początku Bóg pokonał potwora i z jego ciała stworzył świat
ciągła reaktualizacja mitu - nie tyle działamy wg tego samego, co - nawet - robimy dokładnie to samo! Mit uruchamia świat.
wg Freuda mit to personifikacja naszym wewnętrznych mechanizmów
połączenie 2 aspektów: czas (templus) i
(…)
…, siłami chaosu
dom - miejsce sakralne. Najpierw astrolog wyznacza miejsce na postawienie domu, potem rytuały i położenie kamienia węgielnego. Inny sposób budowania: ze złożeniem ofiary - w dom musi być wetknięta dusza odebrana innej istocie
monoteizm: czas linearny, ale też powtarzalność (ale nie w sensie reaktualizacji, tylko raczej przypominania)
Erich Fromm
jego myślenie wyznacza poświęcenie…
… się, że wszystkim kieruje biologia, zakwestionował libido; reszta innego zdania
Karen Horney - próbuje uwspółcześnić tezy Freuda
Harry Sulivan - wpływa na Horney, Fromma, Mead i Benedict. Psychiatria - nauka o stosunkach międzyludzkich, badanie człowieka w relacjach z innymi; staje się synonimem psychologii społecznej. Koniec myślenia o człowieku tylko przez pryzmat biologii
1933 wyjeżdża do USA, tam już zostaje: Chicago, potem NY. Współpraca z Horney i Sulivanem. Potem przeprowadza się do Meksyku
„O sztuce miłości” (1956), „Zapomniany język” (1956), „Serce człowieka” (1964), „Anatomia ludzkiej destrukcyjności” (1973)
wpływ Freuda na Fromma: znaczenie dzieciństwa, nieświadomość, libido (najpierw się zgadza, potem zaprzecza)
definicja człowieka
Marks - istota świadoma, wolno działająca i aktywna. Typy naszych popędów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)