Metody twórcze na zajęciach ruchowych
Stosowanie metod twórczych ma znaczący wpływ na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym. Za pomocą
tych metod kształtujemy zdrową, sprawną fizycznie i umysłowo jednostkę.
Do najistotniejszych cech metod twórczych należą:
pełna samodzielność dzieci w rozwiązaniu zadań i problemów ruchowych, zadania dla dzieci mają
charakter zadań otwartych, tzn. zupełnie nieznany z którym spotykają się po raz pierwszy
czynnikami motywującymi dzieci do działania są informacje, oczekiwania, wyniki własnych czynności
dziecko stosuje samokontrolę i samoocenę oraz zdobywa podstawy ustawicznego samodoskonalenia się
W. Gniewkowski zastosował systematykę uwzględniającą następujące metody twórcze:
opowieści ruchowej
A. i M . Kniessów
C. Orffa
gimnastyki twórczej R . Labana .
Metoda opowieści ruchowej – stworzył ją J. C. Thulin. Istotą tej metody jest obrazowe opowiadanie przez
nauczyciela bajki, opowieści, jakiegoś wydarzenia, które skłania dziecko do ruchowego interpretowania
usłyszanych treści, a także uaktywnia wyobraźnię dziecka.
Metoda opowieści ruchowej wymaga starannego przygotowania materiału oraz rozumienia, iż tekst
opowiadania jest tylko środkiem do stworzenia przez dzieci wymyślonego ruchu.
Jednakże układ opowiadania musi opierać się na zasadzie wszechstronności, tj. aby angażując wyobraźnię
dziecka usprawniał wszystkie główne grupy mięśniowe oraz narządy wewnętrzne. Powinny tu występować
ruchy o różnym charakterze, np.: biegi, skoki, rzuty, czworakowanie, pchanie, pełzanie, itp .
Metoda A. M. Kniessów – powstała w latach 70 w Hanowerze. Jest to rodzaj gimnastyki rytmicznej, twórczej,
polegającej na nieustannym poszukiwaniu nowych form i rodzajów ruchu.
Głównymi elementami omawianej metody są:
ruch
muzyka
rytm
przybory
Charakterystyczne dla metody Kniessów jest użycie do ćwiczeń ruchowych dwóch przyborów równocześnie
przez jedną osobę. Stosuje się następujące przybory:
bijaki
szarfy
grzechotki
dzwoneczki
bębenki
przepołowione łuski orzecha kokosowego
W tej metodzie bardzo ogranicza się mówienie. Impulsem do podejmowania wszelkich form ruchu jest
muzyka. Dziecko w wieku przedszkolnym cechuje
„ głód” ruchu. W gimnastyce rytmicznej dzieci wykonują ćwiczenia w różnych pozycjach i rytmie, co doskonale
zaspokaja ich potrzebę ruchu.
Ustalono także zasady gimnastyki rytmicznej:
ćwiczyć z radością
rozwijać poczucie rytmu i doskonalić koordynację ruchową
poszukiwać nowych form i rodzajów ruchu
wykorzystywać muzykę i rytm jako bodźce do ćwiczeń ruchowych
stosować barwne przybory do ćwiczeń, zawsze po 2 sztuki w celu harmonijnego rozwoju prawej i
lewej strony ciała,
przeplatać ćwiczenia rytmiczne z ruchami o charakterze zabawowym,
nie nadużywać słów.
Metoda C. Orffa - twórca tej metody uważał, iż kulturę fizyczną dziecka należy rozwijać w korelacji z kulturą
rytmiczno - muzyczną i kulturą słowa. Te trzy czynniki – muzyka, mowa, ruch przenikają się wzajemnie i dają
dziecku możliwość rozwijania inwencji twórczej i samoekspresji.
MUZYKA - punktem wyjścia do budowania prostych form muzycznych jest moment, gdy dziecko potrafi
zaśpiewać tekst z własną melodią. Muzykę dziecko tworzy przy użyciu instrumentów perkusyjnych. Dzieci
muzykują, tworzą małe zespoły. Zdolniejsze dzieci próbują same dyrygować powstałym zespołem.
Początkowo dzieci zapoznają się z różnymi utworami muzycznymi ( kaseta lub płyta CD), poznają tonacje i
zasady tworzenia melodii i akompaniamentu. Następnie samodzielnie podejmują proces tworzenia.
MOWA (słowo) - ćwiczenia mowy służą przygotowaniu do prawidłowej dykcji i wzbogacają słownictwo
dziecka.
Rytmiczność mowy jest źródłem improwizacji głosem, ruchem z udziałem rąk, nóg. Ćwiczenia te odbywają się
w 3 formach:
dzieci wystukują rytm do słów,
dzieci wyszukują słowa do rytmu,
dzieci wymawiają teksty wyliczanek, przysłów, wierszyków w dowolny sposób.
RUCH - głównym jest poznanie przez dziecko swoich możliwości ruchowych, wyczucie stosunków
przestrzennych, czasowych, doskonalenie współpracy w grupie. Osiągnięcie tego celu jest możliwe poprzez
indywidualne i grupowe eksperymentowanie, odkrywanie i stawianie zadań ruchowych. Szczególne znaczenie
odgrywa improwizacja ruchowa. Rozwija fantazję, rytmizuje, nadaje płynność ruchową. Punktem wyjścia są
przykłady z własnego otoczenia, ilustracja prostych opowieści, ćwiczenia z piłeczkami, obręczą, ilustracja
ruchowa muzyki.
Metoda R. Labana – metoda gimnastyki ekspresyjnej (twórczej) została spopularyzowana w Polsce przez W .
Gniewkowskiego.
Metoda ta nie narzuca nauczycielowi schematu zajęć. Obowiązują jedynie trzy zasady konstrukcji zajęć :
zasada wszechstronności ;
zasada naprzemienności wysiłku i rozluźniania ;
zasada stopniowania trudności .
Dzieciom należy wyjaśnić, co mają robić. Natomiast jak robić, będzie zależało od ich pomysłowości, fantazji,
doświadczeń ruchowych.
Labanowska metoda gimnastyki twórczej przyjmuje i posługuje się różnymi formami ruchu. Są to:
opowieść ruchowa
ćwiczenia muzyczno ruchowe
taniec
improwizacja ruchowa
inscenizacja
mimika
pantomima
Stosując w zajęciach ruchowych metodę Labana należy pamiętać o jej podstawowych założeniach. Opiera się
ona na 16 tematach, z których każdy uwzględnia inny charakter ruchu. Wszystkie tematy zostały podzielone na
dwie grupy, którym odpowiadają dwa stopnie zaawansowania:
stopień podstawowy / dla niezaawansowanych /, obejmujący tematy I – VIII,
stopień wyższy / dla zaawansowanych / , obejmujący tematy IX – XVI .
Tematy stosowane na zajęciach z dziećmi młodszymi dotyczą pięciu tematów będących podstawą metody:
I.
wyczucie / świadomość / własnego ciała ;
II.
wyczucie / świadomość / ciężaru , siły i czasu ;
III.
wyczucie / świadomość / przestrzeni ;
IV.
rozwijanie wyczucia płynności ruchu i ciężaru ciała oraz przestrzeni i czasu ;
V.
kształtowanie umiejętności współdziałania z partnerem i grupą .
Omawiana metoda, która odpowiada nowoczesnym hasłom nauczania wychowującego, rozwijania zdolności
twórczych, odkrywczych w pracy z dziećmi w przedszkolu może ujawniać się w trojaki sposób :
sporadycznie w formie krótkich wstawek uatrakcyjniających zajęcia
przez prowadzenie większych fragmentów zajęć
przez prowadzenie całych jednostek metodycznych omawianą metodą
Przy wykorzystaniu metody Labana niezbędne są pomoce dydaktyczne. Głównie stosuje się typowe przybory:
szarfy w czterech kolorach: niebieskim, żółtym, czerwonym i zielonym
woreczki z materiału w w/w kolorach
krążki ze sklejki lub tworzywa w czterech kolorach
kolorowe obręcze różnych rozmiarów
skakanki
piłeczki – małe gumowe
duże piłki
laski
Nietypowe przybory to:
gazety
pudełka tekturowe
butelki plastikowe
szpulki po niciach
Bibliografia :
W. Gniewkowski – „Gimnastyka twórcza / ekspresyjna / Rudolfa Labana „ ,
„ Wychowanie w przedszkolu „ nr 5 / 1985 .
W. Gniewkowski , K. Wlaźnik – „ Wychowanie fizyczne „ , WSiP 1990 .
B. Kwapich , M. Kętrzyna – „ O gimnastyce Rudolfa Labana „ , „ Wychowanie w
przedszkolu „ nr 2 / 1999 .
K. Nowakowska – „ Metoda gimnastyki twórczej K. Orfa z elementami metody
R. Labana „ , „ Wychowanie w przedszkolu „ nr 7-8 / 1984 .
R. Paczkowska – „ Gimnastyka twórcza „ , „ Wychowanie w przedszkolu „ nr 9 / 1992 .
Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie - „ Pedagogika XI „ ,
/ red. / ST. Podobiński , J. Żuraw , Wydawnictwo WSP
Częstochowa 2002 .
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)