METODY ANALIZY PRZESTRZENNYCH ZJAWISK EKONOMICZNYCH
Geneza statystyki i ekonometrii przestrzennej
Pierwsze badania z zakresu statystyki i ekonomii przestrzennej - przełom 40. I 50. Lat XX wieku (prace Morana, Gery'ego, Whittle'a)
Kolejne ważne publikacje - lata 70. XX wieku:
A.D.Cliff & J.K.Ord (1973), Spatial Autocorrelation, Pion, London
A.D.Cliff & J.K.Ord (1981), Spalial Processes: Models and Applications, Pion, London
Nowa Geografia Ekonomiczna I tzw. Prawo Geografii: „Everything is related to everything else, but never things are more related than distant things.” [Tobler, 1970]
Konsekwencje:
Odegrało ważną rolę w tworzeniu bazowej metodologii badań przestrzennych w szczególności:
zaprzeczało postrzeganiu jednostek badania, zlokalizowanej w określonej przestrzeni, jako niezależnych obiektów, które nie wchodzą w interakcje z sąsiadami
wskazało na potrzebę uznania sąsiedztwa oraz odległości za ważne czynniki analiz przestrzennych.
„Prawo to można również nazwać pierwszym prawem ekonometrii przestrzennej lub prawem empirycznych analiz przestrzennych.”
1974 - na posiedzeniu Holenderskiego Towarzystwa Statystycznego, J.H.P.Pealinck formułuje określenie: EKONOMETRIA PRZESTRZENNA.
J.H.P.Pealinck, L.H.Klaassen (1979) Spatial Econometrics, Farnborough, Saxon House [wydanie polskie: Ekonometria przestrzenna, PWN, Warszawa 1983]
Pierwsza monografia podręcznikowa z zakresu ekonometrii przestrzennej L.Anselin (1988), Spatial Econometrics: Methods and Models, Kleiwer Academic Publishers, Dordrecht.
Pierwszy polski podręcznik z zakresu ekonometrii przestrzennej
A.Zielaś (red.) (1991), Ekonometria przestrzenna, PWN, Warszawa
Pierwsze konferencje naukowe o tematyce przestrzennej:
- w 1974r. w Nicei - Regional Models
w latach 1984 i 1987 w Poitiers - Regional i Spatial Modeling
w 2001r. w Palm Spring - Spatial Econometrics
Konferencja naukowa pt. Ekonometria przestrzenna I regionalne analizy ekonometryczne zorganizowana przez Katedrę Ekonomii Przestrzennej na UŁ w 2010r.
Podstawowe zasady przeprowadzania analiz przestrzennych i konstrukcji przestrzennych modeli ekonometrycznych.
Pięć reguł badania przestrzennych modeli ekonometrycznych:
Uznanie znaczenia podstawowej współzależności przestrzennej (współzależność przestrzenna zmiennych endogenicznych). Wynika z wielostronnych powiązań przestrzennych w modelach procesów wielowymiarowych.
Uwzględnienie asymetrii i heterogeniczności relacji w przestrzeni (kwestia asymetrii pojawia się w szczególności, gdy rozważa się możliwość modelowania anizotropicznych struktur zależności). Zróżnicowanie oddziaływań w zależności od kierunku.
Potrzeba specyfikacji czynników zlokalizowanych gdzie indziej i kiedy indziej niż zmienna objaśniana (uwzględnienie wpływu czynników objaśniających z innych lokalizacji przestrzennych - allotopia).
(…)
… transportu).
Związek ekonometrii przestrzennej z innymi dziedzinami wiedzy
Ekonometria przestrzenna:
Ekonometria:
Klasyczna
Nowe kierunki: niestacjonarność, ko integracja
Danych panelowych
Ekonometryczne modele regionów
Ekonomia
Teoria gospodarki przestrzennej
Regionalna
Nowa ekonomia geograficzna
Geografia ekonomiczna
Statystyka
Matematyczna
Geostatyczna
Przestrzenna
ESDA - Eksploracyjna analiza danych przestrzennych
Taksonomia - Taksonometria, wielowymiarowa analiza porównawcza
Typowe struktury i własności danych przestrzennych
Dane przestrzenne są to liczbowe wartości zjawisk zlokalizowanych na określonych obszarach lub w ustalonych punktach przestrzeni.
Ustalenia:
Dane przestrzenne tworzą szeregi przestrzenne, które można realizować jako realizacje przestrzennych procesów stochastycznych. Szereg przestrzenny można oznaczyć:
Przestrzenne procesy stochastyczne, podobnie jak stochastyczne procesy dynamiczne mogą być ciągłe lub dyskretne.
W praktyce zazwyczaj rozważa się dyskretne procesy przestrzenne i odpowiadające im szeregi:
Dane przestrzenne tworzą określoną konfigurację, tzw. siatki danych, które mogą być regularne lub częściej nieregularne. Jednostki różnych rozmiarów oraz kształtów.
W ramach…
… o nie więcej niż d km.
Klasyczne metody analizy zjawisk przestrzennych
Przecietna, zróżnicowanie, koncentracja….
Dane przestrzenne - ich specyfika. Wybór podstawowej jednostki przestrzennej
Dane przestrzenne. Konfiguracje danych
Zeliaś, Suchecki
Podstawowe konfiguracje danych przestrzennych
Przestrzenne sąsiedztwo „wyższych” rzędów
Parametry opisowe rozkładu zmiennej przestrzennej. Obliczanie wartości…
… udziałów, których wartości są niezależne od wyboru jednostki
W analizie działalności ekonomicznej ustalonego i- tego sektora, wielkości oraz są udziałami r- tego regionu w zbiorze wszystkich regionów dla analizowanej zmiennej X oraz Z. Współczynniki lokalizacji - istota, wykorzystanie
Krzywa Lorenza- podstawowe narzędzie badania w analizach koncentracji. Wariant klasyczny- pokazuje skumulowane udziały…
… zmiennej Etapy obliczania indeksu Giniego w wersji przestrzennej: Rangowanie i uporządkowanie regionów według rosnących wartości współczynnika lokalizacji LQ Obliczanie wartości skumulowanych oraz Sporządzenie wykresu łączącego punkty o współrzędnych - powstaje krzywa Lorenza. Obliczanie indeksu Giniego według wzoru: lub równoważne Wzory alternatywne (w których wykorzystuje się współczynniki lokalizacji…
… lub sektorami oraz ocenę błędu zastosowanego estymatora koncentracji przestrzennej (w przypadku gdy założenia o koncentracji są probabilistyczne, co wynika z przyjęcia postulatu piątego),
Pozwalać na analizę zmienności ocen w przypadku hipotez alternatywnych sugerowanych przez teorię.
Ustalenia wstępne: Niech wskazuje na zbiór regionów w przestrzeni geograficznej, natomiast oznacza interesującą nas zmienną…
… stochastycznego
Podstawowe charakterystyki procesów przestrzennych
Niejednorodność/niestacjonarność procesów przestrzennych - przekształcenia prowadzące do jednorodności/stacjonarności
Autokorelacja przestrzenna - pojęcie, pomiar, istotność
Analiza zjawisk w ujęciu przestrzennym prowadzi zwykle do wykrycia przestrzennej zależności regionów, wyrażającej się w interakcjach pomiędzy wartościami zjawisk w różnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)