To tylko jedna z 25 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
63 JW 5. OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Związek mikrostruktury z własnościami mechanicznymi stali Własności wytrzymałościowe i technologiczne stali są związane z jej mikrostrukturą zależną w zasadniczy sposób od obróbki cieplnej, tj. od różnorodnych zabiegów cieplnych, którym stal podlegała. Wykorzystując fizykochemiczne zjawiska występujące przy ogrzewaniu i oziębianiu stali można doprowadzić do wytworzenia się w niej najbardziej pożądanych składników strukturalnych, nadających je określone własności wytrzymałościowe. I tak np. w celu wykonania obróbki skrawaniem stal wyżarza się zmiękczająco lub normalizuje, w wyniku czego powstaje struktura ferrytyczno-perlityczna, odznaczająca się małą twardością i wytrzymałością, ale dość znaczną ciągliwością. Własności takie ułatwiają wykonanie obróbki wiórowej, więc w tym przypadku są one pożądane w procesie wytwarzania elementu konstrukcyjnego. Natomiast w gotowym wyrobie, podlegającym znacznym naprężeniom, struktura ferrytyczno- perlityczna często nie zapewnia wystarczającej wytrzymałości i twardości. W celu polepszenia tych własności, przy jednoczesnym uzyskaniu dobrej ciągliwości i udarności, stosuje się ulepszanie cieplne, polegające na hartowaniu i odpuszczaniu w odpowiednio wysokiej temperaturze, w wyniku czego powstaje struktura sorbityczna. Stal w stanie ulepszonym jest materiałem konstrukcyjnym znacznie bardziej wartościowym niż ta sama stal w stanie nieulepszonym. Dlatego jest regułą, że wysokojakościową stal konstrukcyjną, zwłaszcza stopową, należy stosować jedynie w stanie ulepszonym. Z kolei wyroby podlegające ścieraniu (np. narzędzia) powinny odznaczać się bardzo dużą twardością. Wykorzystuje się wtedy wysoką twardość jaką odznacza się struktura martenzytyczna powstająca przy hartowaniu. Obróbka cieplna zwykła jest to rodzaj obróbki cieplnej, w wyniku której uzyskuje się zmiany własności metali i stopów będące głównie funkcją temperatury i czasu. Czasem jednak łączy się również zabiegi obróbki cieplnej z odkształcaniem-plastycznym, z działaniem pola magnetycznego lub też z działaniem chemicznym środowiska. Mamy wówczas do czynienia odpowiednio z obróbką cieplno-plastyczną, cieplno-magnetyczną lub cieplno- chemiczną. Związek obróbki cieplnej z przemianami fazowymi Aby do danego stopu można było stosować poszczególne rodzaje obróbki cieplnej, np. operacje hartowania i odpuszczania lub przesycania i starzenia, powinny się w nim dokonywać przemiany fazowe, tj. np. podczas nagrzewania stopu powinne zachodzić przemiany alotropowe lub powinna występować wyraźna zmiana rozpuszczalności pewnych jego składników. Na podstawie wykresu równowagi fazowej danego układu można ustalić jak; rodzaj obróbki
(…)
… te powodują przesunięcie linii początku i końca przemiany austenitu
w prawo w stosunku do położenia tych linii dla stali węglowych (rys. 5.16a) lub powodują
jednoczesne przesunięcie i zmianę kształtu tych linii polegającą na ich rozdwojeniu (rys. 5.16b).
Zjawisko to jest korzystne o tyle, że krytyczna szybkość chłodzenia Vk dla stali stopowych jest
w rezultacie znacznie niższa niż w przypadku stali węglowych.
72
JW
Rys. 4.14. Porównanie położenia i kształtu linii początku przemiany przechłodzonego
austenitu na wykresach CTP: a) dla stali węglowej i dla stali stopowych zawierających
pierwiastki nie tworzące węglików, b) dla stali węglowej i dla stali stopowych
zawierających pierwiastki węglikotwórcze
4.1.5. Przemiany zachodzące podczas odpuszczania martenzytu
Martenzyt, który powstaje w wyniku szybkiego…
… te powodują przesunięcie linii początku i końca przemiany austenitu
w prawo w stosunku do położenia tych linii dla stali węglowych (rys. 5.16a) lub powodują
jednoczesne przesunięcie i zmianę kształtu tych linii polegającą na ich rozdwojeniu (rys. 5.16b).
Zjawisko to jest korzystne o tyle, że krytyczna szybkość chłodzenia Vk dla stali stopowych jest
w rezultacie znacznie niższa niż w przypadku stali węglowych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)