Materialna koncepcja państwa prawnego - omówienie

8 Materialna koncepcja państwa prawnego ( „rule of law”)
Koncepcja anglosaska, 1885 r. praca Adama Dicey'a „ Wstęp do nauki prawa konstytucji”
Początki koncepcji od 1215r.- Magna Charta Libertatum
Dwie zasady:
supremacja parlamentu jako organu stanowiącego prawo powszechne, ogólne i abstrakcyjne (nadrzędność ustawy a nie konstytucji)
supremacja zasady „rule of law” nad wszelkimi innymi zasadami ustroju i prawa
Założenia koncepcji rule of law:
życiem społecznym powinny kierować ogólne i stabilne reguły, pozwalające obywatelom na planowanie własnych zachowań oraz na przewidywanie zachowań innych członków społeczności, a także podmiotów dysponujących kompetencjami władczymi. Warunek ten spełniają reguły prawne ( dzielą się one na reguły tekstowe i pozatekstowe-niepisane)
zasada równości wobec prawa, głosząca, że każdy człowiek, niezależnie od pełnionych funkcji publicznych czy pozycji społecznej, podlega takim samym prawom zwyczajnym i jurysdykcji sądów zwyczajnych
Konstytucja jest tworzona przez sędziów, a zatem istnieje oddolna budowa państwa prawnego
reguły instytucjonalnej moralności; w kulturze anglosaskiej prawo, które obowiązuje i ma być stanowione jest prawem słusznym i sprawiedliwym
reguły naturalne- uprawnienia naturalne jednostki mają pierwszeństwo nad formalnymi
każdy sędzia ma prawny i moralny obowiązek odmowy zastosowania ustawy jeśli przepis jest niemoralny i niesprawiedliwy
każda osoba, której praw czy interesów ma dotyczyć władcze działanie państwa, powinna mieć możliwość wypowiedzenia się w danej sprawie
Koncepcje „ rule of law” według R. Dworkina:
1.koncepcja normatywna- organy państwowe nie mogą naruszać sfery wolości jednostki, z wyjątkiem tych tylko przypadków, gdy są do tego upoważnione na podstawie podanych urzędowo do publicznej wiadomości i nie odwołanych norm prawnych. Prawodawca ma obowiązek tworzyć prawo „dobre”, gdyż to prawo ma służyć ochronie wolności i praw jednostki przed działaniem innych ( zwłaszcza organów). Konstytucja jest współtworzona przez sędziów. Wyroki wydawane przez sędziów są źródłem prawa, muszą być przez to dobre i sprawiedliwe. Istnieje także zasada adekwatności stosowania prawa w danym stanie faktycznym ( liczy się cel przepisu a nie jego bezwzględne zastosowanie) uwzględniająca interes społeczny ( co odpowiada obowiązującej w systemie kontynentalnym regule „ In dubio pro libertate”).
2.koncepcja usprawnieniowa rządów prawa - uznanie, iż jednostkom przysługują chronione przez prawo pozytywne moralne prawa i obowiązki w stosunku do siebie oraz polityczne prawa przeciwko państwu. Prawa te na żądanie obywateli mogą być urzeczywistniane przez sądy albo inne instytucje o charakterze judykacyjnym. Pierwotność uprawnień moralnych w odniesieniu do norm prawnych, przesądza o włączeniu do ideału „rule of law” zagadnień związanych ze słusznością i sprawiedliwością prawa.
... zobacz całą notatkę