ARCHITEKTURA NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU
Dwa nurty:
1. wyrosły z konstrukcji inżynierskich, stosowanie nietradycyjnych materiałów budowlanych: stal beton, szkło
2. zrywający z historyzmem i eklektyzmem na rzecz stylu modernistycznego
2 poł. XVIII wieku rozwój technologii wytopu żeliwa. Rozwój budownictwa inżynieryjnego gł. żeliwne i stalowe mosty
Sporadyczne zastosowanie żelaza w budynkach do wzmocnienia konstrukcji kamiennych lub jako materiału zastępującego drewno z uwagi na ognioodporność Kopuła paryskiej Halle aux Bles 1811 F. J. Belanger, Brunet
Kościół Św. Anny w Liverpoolu 1770-72 - pierwszy znany na terenie Anglii przykład, gdzie wprowadzono kolumny żeliwne
Zastosowanie konstrukcji żeliwnych w angielskim budownictwie przemysłowym, w magazynach handlowych i składach portowych: Matthew Boulton, James Watt, Thomas Telford, J. Hartley
Royal Pavillon 1815-20 John Nash - konstrukcje żeliwne, styl indyjski
Żelazo na fasadach budynków biurowych i magazynów handlowych. Często starano się odtwarzać w nowym materiale stare tradycyjne formy architektoniczne i stąd w odlewach żeliwnych naśladowano historyczne style
James Bogardus: Harper and Brothers Building w NY 1854; magazyn przy Jamaica Street w Glasgow
Ukrywanie nowych materiałów i żeliwnych konstrukcji w historyzującej obudowie (neogotyk, neorenesans)
Londyński dworzec St. Pancras - neogotyk
Paryska Biblioteka Saint Genevieve, Henri Labrouste - neorenesans
Pałac Kryształowy w Hyde Parku w Londynie zbudowany przez Josepha Paxtona z okazji Wystawy Powszechnej w 1851 - pawilon wystawowy o żelaznej konstrukcji szkieletowej i szklanych ścianach. Przełomowe wydarzenie w historii architektury nowoczesnej
Most nad zatoką Firth of Forth koło Edynburga 1889 Benjamin Baker i John Fowler
Wiadukt nad doliną rzeki w La Truyere w Garabit 1880-84 Gustave Eiffel
Wieża Eiffel na Wystawę Powszechną w Paryżu 1889 - 300 metrowa wieża stalowa, pomnik postępu technicznego, wieku przemysłu i nauki
Hala Maszyn na Wystawę Powszechną w Paryżu 1889 - stal i szkło
Z końcem XIX wieku obok stali i szkła pojawia się beton, który później w połączeniu ze stalą da jeden z najbardziej powszechnych materiałów - żelbeton. Most koło Wildegg w Szwajcarii 1890 - pierwsze zastosowanie żelbetonu
Kościół Saint Jean de Montmartre w Paryżu 1894-97 Anatol de Baudot - całkowicie wykonany z żelbetu, nawiązujący do gotyku
Od poł. XIX wieku w USA zaczęto na dużą skalę stosować budownictwo szkieletowe posługując się żelazem. Elementy prefabrykowane, szybkie i łatwe w montażu, pozwalające też na rozbiórkę i przenoszenie obiektów znalazło szerokie zastosowanie przede wszystkim w budownictwie użytkowym. Nie stosowano ich jednak w budownictwie mieszkaniowym.
(…)
… architektury i sztuki użytkowej, zwolennik funkcjonalizmu i czystej formy, odejście od zbędnej ornamentyki, rzeczowość, celowość, logika formy, przedstawiciel nurtu racjonalistycznego w architekturze, odrzuca tradycję historyczną, postuluje funkcjonalizm Dom Bloemenwerf w Uccle 1895 - jego własny dom i pierwsza realizacja architektoniczna, w całości zaprojektowany, urządzony i wyposażony przez niego samego…
… Mole Antonelliana 1863-88 - najwyższy budynek murowany na świecie
SECESJA
Źródła drugiego nurtu tkwią w działalności W. Morrisa i J. Ruskina. Chcieli oni powrócić do starych średniowiecznych metod i w ten sposób odnowić współczesną sobie sztukę użytkową skażoną eklektyzmem historycznym i produkcją na skalę przemysłową
1859 Red House Nazwa od pozostawionych nietynkowanych czerwonych ceglanych ścian…
… o stylizowanych motywach roślinnych i zwierzęcych, jego meble cechuje prostota, jasność, logika formy, tendencja do geometryzacji, kontrastowania linii pionowych i poziomych, unikania ozdób i dekoracji
Grupa The Four (Szkoła z Glasgow)
Zajmują się architekturą wnętrz i architekturą
Charles Rennie Mackintosh
Przeciwnik historyzmu, wznosi szereg domów mieszkalnych, nawiązuje w wyglądzie zewnętrznym do starych domów i rezydencji wiejskich, Rozbudowa School of Art w Glasgow 1897-99 1907-1909
Dom Windy Hill w Kilmacolm 1899-1901
Hill House w Helensburgh 1902-1903
Projekt hali koncertowej 1898 - rzut kolisty, paraboliczna kopuła
W architekturze wnętrz dwie fazy stylowe:
1897-1900 linearno-symboliczna z secesyjnymi układami linii krzywych np. liczne wnętrza herbaciarni w Glasgow
Po 1900 przestrzenno-dynamiczne…
…, stosuje ornament abstrakcyjny, secesyjny z krętych, płynnych, falistych linii, Dom Tassel w Brukseli 1892-93 - stanowi rewolucję pod względem plastycznym i technicznym, punkt centralny stanowi 8-boczny hall, z którego prowadzą szerokie schody, komunikujące się z poszczególnymi pomieszczeniami, położonymi na różnych poziomach, kolumnom i balustradzie podtrzymującej klatkę schodową nadał kształt…
…; klatka schodowa z roślinnymi motywami stiukowej dekoracji ścian i stropów; płynna, falista linia balustrady schodów
Projekt wnętrza berlińskiego Buntestheater
Secesja wiedeńska
Styl geometryczny
Otto Wagner
Twórca szkoły wiedeńskiej, prekursor nowoczesnej urbanistyki i architektury, zwalcza historyzm i eklektyzm w architekturze, sztuka i artysta zawsze reprezentują swoją epokę, propaguje stosowanie…
… Sztuk Pięknych na placu Szczepańskim 1901 Franciszek Mączyński Przebudowa budynku Starego Teatru 1903-1906 Tadeusz Stryjeński, Franciszek Mączyński - po raz pierwszy w Polsce zastosowano konstrukcję żelbetonową
Dom Towarzystwa Technicznego przy ul. Straszewskiego 1905 Sławomir Odrzywolski
Gmach Towarzystwa Rolniczego 1909 Sławomir Odrzywolski - przykład modernizmu odchodzącego od secesyjnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)