To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Louis Hjelmslev (1899-1965)
Glossematyka
Język jest siecią relacji.
Zadaniem językoznawstwa jest badanie struktury języka.
= opis relacji składających się na wewnętrzną strukturę tekstu Język jest siecią relacji, zatem np. `żeńskość' = „to, co łączy się z zaimkiem ona”.
W języku należy odróżnić plan treści i plan wyrażania.
Treść = rzeczywistość, o której język może komunikować.
Wyrażanie = środki umożliwiające komunikowanie treści.
Zarówno w obrębie planu treści jak i planu wyrażania można wyróżnić substancję i formę. Substancja - materiał, z którego zbudowany jest plan wyrażania (lub treści), może być taki sam dla wszystkich języków naturalnych
ale forma planu wyrażania (lub treści) - sposoby, wedle których dźwięki lub myśli łączą się w danym języku w system, jest niepowtarzalna
Glossematyka Główna zasada analizy
Odrzucenie metody indukcyjnej
(wychodzenia od zdań szczegółowych do ogólnych),
bo uogólnienia tradycyjnej analizy mają wartość tylko dla danego systemu językowego, a nie dla języka w ogóle.
Np. „imperfectum” szwedzkie jest czymś zupełnie innym niż francuskie, bo we francuskim oponuje z passé simple, którego nie ma w szwedzkim.
Metoda dedukcyjna: aksjomaty i teorematy
Analiza tekstu Oddziela się linię wyrażania od linii treści
Obie linie dzieli się na części coraz drobniejsze, aż do morfów - najdrobniejszych znaków (elementów oznaczających i oznaczanych)
Morfy dzieli się na elementarne jednostki planu wyrażania i planu treści, które już nie są elementami oznaczającymi i oznaczanymi (nie są znakami)
Przejście od tekstu do systemu = od znaków do nieznaków Test komutacji (w paradygmacie)
= zmiana elementu w jednym planie i obserwacja, czy nastąpiła zmiana w drugim planie.
Jeśli wymiana elementu powoduje zmianę w drugim planie, element należy do systemu jako inwariant.
Np. d bo dok რ tok zmienia formę planu treści
Np. `żeńskość' bo `małżonek' + `f.' რ `małżonek' + `nie f.' zmienia formę planu wyrażenia
Jeśli wymiana elementu nie powoduje zmiany w drugim planie, element nie należy do systemu jako wariant. Np. ľ bo las რ ľas nie zmienia formy planu treści
Np. `blond' bo `małżonek' + `blond' რ `małżonek' + `nie blond'
(…)
… analizy
Znaki: mają to, co oznaczane i oznaczające
Figury (nieznaki) - najmniejsze jednostki występujące w jednym tylko planie Kenem (=fonem) - figura planu wyrażenia (nie znaczy, nie ma odpowiednika w planie treści)
Plerem (=sem) - figura planu treści (gdy nie ma odpowiednika w planie wyrażenia) np. `samica' jako składnik znaczenia wyrazu klacz.
Małe zbiory pleremów i cenemów służą do budowania nieograniczonej liczby znaków
Test permutacji (w syntagmie)
= zmiana porządku linearnego elementów w jednym planie i obserwacja, czy nastąpiła zmiana w drugim planie.
Jeśli zmiana porządku elementów powoduje zmianę w drugim planie, porządek ten należy do systemu. Np. tok რ kot
Np. Dziecko goni cielę რ Cielę goni dziecko. Stosunki między dowolnymi jednostkami dowolnych poziomów w tekście i w systemie
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)