To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ZAJĘCIA XI - OŚWIATA W OKRESIE OKUPACJI Losy szkolnictwa wyższego w okresie okupacji W pierwszych tygodniach okupacji Niemcy, podobnie jak w stosunku do szkolnictwa średniego, nie wypowiedzieli się w sposób zdecydowany w sprawie polskich uczelni. W tej sytuacji niektóre uczelnie zaczęły wznawiać pracę i przygotowywać się do rozpoczęcia zajęć. Dotyczyło to tych placówek, których lokale nie uległy zniszczeniu bądź też nie zostały zajęte przez wojsko lub urzędy niemieckie.
Praca ocalałego personelu naukowego i administracyjnego ogniskowała się głównie na ratowaniu tego, co było cenne i dało się ratować. Zabezpieczano budynki, porządkowano zakłady, a w sytuacji zagrożenia wynoszono co cenniejsze księgozbiory, pomoce naukowe i instrumenty. W pierwszym okresie okupacji największą groźbę stanowili żołnierze i policja zajmująca gmachy uczelni na kwatery. To, co przedstawiało doraźną wartość, rabowano, wszystko zaś inne - często bezcenne wyposażenie zakładów, pracowni i laboratoriów - bezmyślnie niszczono. Po ustanowieniu administracji cywilnej w Generalnej Guberni zaprzestano niszczenia, a rozpoczęła się grabież „legalna”. Przybywali fachowcy, często znani pracownicy naukowi, którzy z zachowaniem całego toku biurokracji wywozili aparaturę naukową, książki i wyposażenie do Rzeszy.
Uczelnie, których budynki nie zostały zajęte, a więc UJ, ASP w Krakowie, SGH w Warszawie i KUL przystąpiły do wyznaczania terminów inauguracji nowego roku akademickiego. Do rozpoczęcia normalnych zajęć jednak nie doszło. Niemcy nakazali rektorowi UJ prof. Tadeuszowi Lehr - Spławińskiemu zwołać ogólne zebranie pracowników naukowych na dzień 6 listopada 1939, na którym miano przedstawić „niemiecki punkt widzenia w sprawie nauki i szkół akademickich”. „Niemiecki punkt widzenia” okazał się dla polskich uczonych tragiczny. Szef SS Bruno Muller oświadczył zebranym, że Uniwersytet był zawsze wrogo nastawiony do Niemiec i dlatego zostanie zamknięty, a pracownicy aresztowani. Aresztowanych wtedy 183 profesorów, docentów i asystentów UJ i Akademii Górniczej osadzono w obozie koncentracyjnym. Kilka dni później podobny los spotkał pracowników KUL.
Podobnie jak na niższych szczeblach szkolnictwa, zaczęto coraz szerzej organizować tajne nauczanie . Pierwszą formę organizacyjną stanowiły indywidualne kontakty s tudentów lat starszych z profesorami i asystentami , mające na celu konsultacje w sprawie prac seminaryjnych i dyplomowych, zaliczenie przedmiotu czy zdanie egzaminu.
1. WARSZAWA: Tajnie zorganizowane studia wyższe rozpoczęły się dopiero od października 194 0 i to już tylko w Warszawie . To opóźnienie szkolnictwa wyższego tłumaczyć należy wieloma względami. W Krakowie i Lublinie po masowych aresztowaniach niewielu zostało pracowników naukowych. W ośrodku warszawskim natomiast nie próbowano organizować tajnego nauczania od początku okupacji, ponieważ stał na przeszkodzie brak lokali, pomocy naukowych itp. Poza tym wszyscy mocno wierzyli w szybki koniec wojny. Impuls decydujący wyszedł od podziemnego szkolnictwa średniego. W czerwcu 1940 tajne komplety opuścili pierwsi maturzyści. Nauczyciele, czując się odpowiedzialni za dalsze losy swoich wychowanków, zaczęli szukać kontaktów z pracownikami szkół wyższych. W wyniku tych zabiegów zorganizowano tajne studia początkowo na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a później także na innych wydziałach. W lutym 1940 zorganizowano tajne komplety wydziału teologii katolickiej. Dwa największe wydziały UW: prawa i lekarsk
(…)
… 130 dyplomów inżynierskich i 3 doktorskie.
Wśród warszawskich uczelni niepaństwowych tajne nauczanie podjęły Szkoła Główna Handlowa i Wolna Wszechnica Polska. SGH należała do tych nielicznych uczelni, które otrzymały zezwolenie na rozpoczęcie zajęć. W końcu października 1939 po trzech dniach pracy nakazano jednak szkołę zamknąć. Władze uczelni funkcjonowały jednak dalej, to znaczy do czerwca 1940. Od 1941 szkoła przeszła pod zarząd miasta. Mimo, że szkoła była jednoroczna, tajne nauczanie prowadzono na trzech rocznikach. W roku akademickim 1943/44 w tajnej SGH studiowało około 800 słuchaczy pod kierunkiem ponad 50 wykładowców. Jesienią 1940 rozpoczęła tajną pracę Wolna Wszechnica Polska, która - nawiązując do dawnych tradycji - przybrała nazwę Towarzystwa Kursów Naukowych. Uczelnia składała…
… dziennie. Słuchacze rekrutowali się z byłych studentów medycyny i maturzystów. Szeroka działalność tajnych studiów została jednak przerwana przez wielką deportację mieszkańców getta do obozu zagłady w Treblince, która rozpoczęła się 22 lipca 1942 roku.
KRAKÓW:
Drugim poza Warszawą ośrodkiem nauczania wyższego był Kraków. Ze względu na aresztowania wśród pracowników krakowskiego środowiska naukowego, pracę…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)