Część pierwsza kursu "Dzieje religii w Am.Łacińskiej", który przedstawia wierzenia ludów od czasów najdawniejszych czyli ok.7500 lat p.n.e do czasów konkwisty hiszpańskiej i portugalskiej na ziemiach amerykańskich.
Stanowi on osobną całość,gdyż druga część skupia się właściwie na dziejach ewangelizacji Ameryki oraz tworzeniu się specyficznego synkretyzmu wierzeń dawnych i chrześcijaństwa.
Obie części kursu są zakończone oddzielnymi egzaminami.
Religie Ameryki Łacińskiej
religia system wierzeń wyjaśniający świat, służy ustaleniu norm moralnych, obowiązek rytuału, obrzędu
Indiańskie systemy religijne wyjaśniały najważniejsze problemy; porządkowały rzeczywistość. Był tym, czym dla nas jest obecnie nauka, wychowanie
niektóre z kultur można poznać jedynie dzięki archeologii czy ikonografii (płaskorzeźba, rzeźba, malarstwo, tkaniny)
w Mezoameryce powstają tzw. k o d e k s y - posiadają one różną treść, zazwyczaj składane w harmonijkę. Zapisane na nich informacje dotyczyły kalendarza, zjawisk przyrodniczych, astronomii, mitów, rytuałów czy historii. Jednakże w dobie kolonialnej wywożone były, niestety, masowo do Europy w ramach podarunków dla władców. Dostęp do tychże kodeksów posiadali jedynie najwyżsi kapłani i władcy
kodeksy tworzone były także już w czasach wczesnokolonialnych
z tego wczesnego etapu konkwisty pochodzą relacje hiszpańskie i zakonników, zawierające niejednokrotnie opis rytuałów czy wierzeń danej społeczności:
Bernardino de Sahagun „Kodeks Florentyński“; "Historia General de las cosas de la Nueva España“ masowe nawracanie, bez zrozumienia miejscowych religii i wierzeń, nie powiedzie się. Rodzaj podręcznika
Diego de Landa „Relacion de las cosas de Yucatan“ - bohater niechlubnego wydarzenia - spalenia w miejscowości Mani na Jukatanie kodeksów majańskich. Jednakże jego dzieło pomogło w rozszyfrowaniu pisma Majów, jak również dało nam wiele cennych informacji na temat panteonu bóstw, rytuałów czy wierzeń
Francisco Javier Clavijero „Historia antigua de Mexico” - historia ukazana od czasów najdawniejszych po konkwistę Jose de Acosta „Historia natural y moral de las Indias” - opisy świątyń, rytuałów, opisy składania ofiar
obok celów politycznych i ideologicznych tychże dzieł, była chęć udowodnienia, iż w inkaskich mitach przedkolumbijskich istniało coś na wzór „pierwotnego objawienia” - rozumianego jako gotowość do przyjęcia chrześcijaństwa
powstają także pisma tworzone już przed podbitych, zlatynizowanych Indian
Pedro Cieza de Leon „Cronica del Peru” - dwutomowe dzieło. Opisy geograficzne, dotyczące rytuałów i mitologii; fascynacja
Juan de Betanzos „Suma y narracion de los Incas” (Narrative of the Incas) - zbiór informacji na temat inkaskiej religii i obyczajów; mieszkał pośród Inków, jedną z nich pojął za żonę
Garcilaso de la Vega „El Inca” „Commentarios reales de los Incas” - syn konkwistadora i inkaskiej księżniczki; idealizacja Inków; można zaobserwować u niego tendencję do przybliżania koncepcji inkaskich crześcijaństwu
Felipe Guaman Poma de Ayala „Nueva Cronica y Buen Gobierno”
(…)
… trwałym obliczem wiary w Ameryce Łacińskiej
konfrontacje religie autochtoniczne vs. Katolicyzm hiszpański; religie afrykańskie vs religie zastane XV wiek szamanizm; wiara w moc szamanów, zawiązek z naturą. Społeczności rolnicze posiadały rozbudowany i skomplikowany podział = hierarchizację strefy religijnej (grobowce, świątynie, „zakony”, kapłani, kult przodków, rytuały pogrzebowe)
Religia prekolumbijska…
… do imperium Inków, zwyczaj ten był już zakazany; źródła hiszpańskie przedstawiły ów rytuał kanibalistyczny z przesadą
w 1905 Max Uhle odkrył ślady kanibalizmu u społeczności rybackich z terenów wybrzeża
również ze stanowiska Chvin de Huantar znane są kości noszące ślady przypalania, cięcia
od okresu archaicznego do około 800 n.e. praktyki kanibalistyczne były dość powszechne
KULT PRZODKÓW
najstarszy…
… śmierci i odrodzenia - śmierć wiąże się z płodności i żyznością ziemi
kult przodków związany był więc z płodnością ziemi, porządkiem cyklu agrarnego
zmarli przodkowie byli opiekunami pól, pory siewu i zbiorów
czas pamięci o przodkach łączy się z czasem rozpoczęcia prac polowych (św. Zmarłych na wiosnę, czyli w okresie siewów)
symboliczne „sadzenie” zmarłego w ziemi
cmentarzyska lokalizowane…
… - wszystko ma duszę i moc witalną
ścisły związek człowieka z naturą
religia obecna w całym życiu człowieka
społeczeństwa rolnicze kult przodków
bóstwa:
nieba kondory, sokoły
ziemi jaguar, puma
wody (orka, kraby - ukazywane antropomorficznie)
łączenie atrybutów różnych zwierząt i ludzi
karmienie bogów i przodków
kontakt z bogami i przodkami mieli szamani i kapłani (sacerdotes)
stosowanie środków halucynogennych…
… na południu
nie przewyższali oni podbijanych ludów cywilizacyjnie - powstanie ich państwa to w dużej mierze umiejętne zarządzanie polityczne i propaganda
Inkowie opracowali swą doktrynę religijną
Umiejętność integracji mozaik etnicznych, kulturowych i religijnych ludów, które weszły w skład ich imperium
Religia inkaska jednak, co trzeba zaznaczyć silnie, to nie religie andysjkie
Spoiwem był kult przodków…
… górskich - Ampato, Misti, Lluillallco, Sara Sara
niekiedy ciała dzieci składano w wiklinowych koszach, owinięte bogatymi tkaninami; dawano im niekiedy bogate wyposażenie w postacie złotych i srebrnych figurek lam, liści koki, świnek morskich, czy bogatych piór ptasich
ofiary z dzieci rozpowszechnione były od Ekwadoru aż po Chile ofiara miała zapewne znaczenie polityczne integrowała imperium. Kacyk…
…
Czczone w niej bóstwa:
Inti Słńce
Mama Quilla Księżyc
Illapa Piorun
Pachamama Ziemia
Mamacocha Ocean
Chasca Wenus
Ofiary w świecie andyjskim:
zwierzęta (lamy, świnki morskie, niektóre gatunki ptaków)
płody ziemi, głównie kukurydza i koka
złoto i srebro
ubiory i tkaniny
morskie muszle - mullu
pachnące drewno
owoce niektórych roślin o leczniczym działaniu
pióra niektórych ptaków
ofiara z ludzi W ideologii…
…
jeden z najważniejszych zabytków kultury Chavin
w misterny sposób przedstawiono tam dwa kajmany, zawile połączone ze sobą - jeden męski, drugi żeński (początkowo myślano, że to jeden osobnik). Mamy tutaj do czynienie z lustrzanym odbiciem o 180 stopni dualizm
oprócz tego elementy kotowatych, ptasie i roślinne
Motyw feline kotowatego
wg mitów jaguary panowały nad mitycznym światem, jak również dały początek człowiekowi…
… jednak kilka innych sposobów na zdobycie punktów
np. gdy piłka dotknęła ziemi na połowie przeciwnika bądź któregoś z markerów
przegrana drużyna, albo tylko jej kapitan, mogła być złożona w ofierze - niekiedy przegraną drużynę splątywano na kształt piłki i staczano po stromych świątynnych schodach
najdawniejsze ślady
Paso de Amada w stanie Chiapas - boisko datowane na 1200 - 1400 p.n.e.
El Openeo w stanie Michoacan - figurki…
… stanowiska. Kazano im więc wyjawiać miejsca kultu, przetrzymywania czczonych posągów itd.
publicznie karano za bałwochwalstwo, niszczono obiekty kultowe
karano chłostą
palono, łamano idole więzienie w Casa de Santa Cruz w Limie zamykano tutaj między innymi kapłanów, tak by nie mogli praktykować pogańskich kultów
równocześnie jednak prowadzono działalność ewangelizacyjną
3 główne kampanie walki z idolatrią
1…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)