Kultura zaufania Problematyka zaufania, tradycyjnie traktowana jako domena teologii, etyki, filozofii człowieka czy psychologii społecznej, wchodzi pod koniec dwudziestego wieku w krąg zainteresowań socjologii. Wiąże się to z odejściem od dominującego przez długi czas paradygmatu instytucjonalnego czy strukturalnego i przesunięciem akcentu na „miękkie zmienneʺ związane z kulturą, mentalnością zbiorową, więzią moralną, niuansami stosunków międzyludzkich. Wśród prekursorów socjologicznego ujęcia zaufania wskazać można klasycznych filozofów społecznych: Thomasa Hobbesa, Johna Lockeʹa, Adama Smi‐tha czy Adama Fergusona, a później dziewiętnastowiecznych twórców socjologii: Georga Simmla, Ferdinanda Toenniesa czy Emileʹa Durkheima. W socjologii pierwszej połowy dwudziestego wieku problematyka ta interesowała m.in. Talcotta Parsonsa i Davida Riesmana. Jednakże dopiero od końca lat siedemdziesiątych zaczyna rozwijać się osobny nurt socjologicznej teorii zaufania, a studia empiryczne w tej dziedzinie uzyskują charakter kumulującego się „programu badawczego ʺ . I tak, w 1979 roku Nikłaś Luhmann publikuje bardzo głośny esej, w którym dowodzi, że zaufanie jest niezbędne w życiu społeczeństw nowoczesnych z uwagi na ich rosnącą złożoność, nieprzejrzystość, coraz szersze obszary niepewności i dominację ryzyka 1 . W 1983 roku Bernard Barber podejmuje analizę znaczenia i granic zaufania w różnych domenach instytucjonalnych ‐ polityce, ekonomii, medycynie itp. ‐ wiążąc pojęcie zaufania z ideą opieki, powiernictwa i reprezentacji 2 . W 1984 roku Shmuel Eisenstadt i Louis Roniger badają centralną rolę zaufania w stosunkach między patronami i klientami od starożytności do współczesności 3 . W 1988 roku Diego Gambetta publikuje analizy zjawiska zaufania z perspektywy wielu dyscyplin, a w pięć lat później ogłasza monografię o funkcjonowaniu zaufania w mafii sycylijskiej 4 . W 1990 roku James Coleman redefiniuje zaufanie w kategoriach rozwijanej przez niego „teorii racjonalnego wyboru. Tym samym torem idzie w licznych pracach Russell Hardin 6 . Do tradycji Luhmanna nawiązuje Anthony Giddens, który traktuje zaufanie jako charakterystyczny składnik fazy „późnej nowoczesności, kładąc nacisk na rosnącą złożoność, niepewność i ryzyko. W 1995 roku Francis Fukuyama przeprowadza wnikliwą analizę zaufania jako niezbędnego czynnika transakcji ekonomicznych, także w epoce ekonomiki globalnej. W 1997 roku Adam Seligman proponuje interpretację zaufania jako koniecznego efektu rosnącej liczby ról społecznych i ich specjalizacji, co prowadzi do płynności i nieostrości oczekiwań związanych z rolami. W 1999 roku Piotr Sztompka ogłasza próbę sformułowania syntetycznej, socjologicznej teorii zaufania.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)