Dr. Andrzej Pieczewski
Historia Gospodarcza
Wykład XIV – Kryzys i rozpad gospodarki centralnie planowanej
1. Ewolucja gospodarki światowej:
1979/80 r. – Następuje załamanie koniunktury, której przyczyną był wzrost cen ropy naftowej.
Wzrastają również ceny innych surowców i żywności.
Lata 70-te, w USA ukształtował się nowy kierunek myśli ekonomicznej, tzw. Ekonomia propodażowa.
Zalecała ona stosowanie czynników zwiększających wydajność, oszczędzanie i inwestowanie.
Połączenie koncepcji propodażowych z monetarystycznymi stało się podstawą doktryny nazwanej
reaganomiką, czyli restrykcyjną polityką pieniężna, związaną z redukcją podatków, zmniejszeniem i
zrównoważeniem budżetu, a także wzrostem wydatków na cele militarne.
Rząd Wielkiej Brytanii, kierowany przez Margaret Thatcher przyjął podobne założenia ekonomiczne
W RFN natomiast znaczny wpływ na gospodarkę uzyskała koncepcja tzw. Społecznej gospodarki
rynkowej. Tam rządziła koalicja chrześcijańskich demokratów z liberałami.
Istotny wpływ na sytuację krajów zachodniej Europy miał przede wszystkim postęp w zakresie
integracji ekonomicznej. W trudnym położeniu znalazła się wówczas gospodarka ZSRR oraz państw
Europy Środkowowschodniej.
Istotnym i poważnym problemem Europy Wschodniej stała się inflacja, która w połowie lat 80- tych
jeszcze się nasiliła.
Po roku 1983, gospodarka Japonii oraz azjatyckich „tygrysów” zaczęła wyjątkowo dynamicznie się
rozwijać. Chodzi tu przede wszystkim o takie kraje jak: Hongkong, Singapur, Tajwan i Koreą
Południową.
Główną przyczyną wciąż rosnących długów były niekorzystne, głównie dla krajów rozwijających się
relacje cenowe w handlu międzynarodowym. W omawianym okresie wzrosło również zadłużenie
europejskich krajów socjalistycznych, Polska znalazła się w grupie państw o największym zadłużeniu.
2. Powstanie NSZZ „Solidarność”. Demokratyzacja życia społeczno – gospodarczego w kraju:
1980 r. – społeczeństwo zaczyna odczuwać skutki kryzysu gospodarczego.
Czerwiec 1979 r. – wizyta Jana Pawła II w Polsce, która wpłynęła w szczególny sposób na postawę
społeczeństwa.
Połowa 1980 r. – rozpoczęły się strajki robotników, było to skutkiem wieści o podwyżce cen mięsa.
W stoczni im. Lenina utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na jego czele stanął Lech Wałęsa.
30 sierpnia 1980 r. – podpisano porozumienie w Szczecinie.
31 sierpnia 1980 r. – podpisano porozumienie w Gdańsku.
Początek września – podpisano porozumienie w Jastrzębiu.
Został utworzony związek niezależny od struktur władzy., zapoczątkował on organizowanie potężnego
ruchu społeczno – politycznego.
Zapowiedź gruntownej reformy ekonomicznej, jako jeden z ważniejszych punktów porozumień gdańskich.
Zaczęto tworzyć wolne związki zawodowe, w kraju komunistycznym, pod bokiem ZSRR.
Wrzesień 1980 r. – powstaje NSZZ, czyli Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Ten
ruch społeczno – polityczny obejmował różne nurty i ugrupowania, prezentujące rozmaite programy
ekonomiczne.
Głównym celem było wówczas przeprowadzenie poważnych zmian w gospodarce. Planowanie centralne
miało mieć charakter strategiczny, a nie jak do tej pory operatywny.
1980 – 1981, rozpoczęto próbę uzdrowienia ruchu spółdzielczego.
13 grudnia 1981 r. – w Polsce został wprowadzony stan wojenny, jego administratorem została
Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, z gen. W. Jaruzelskim na czele. Zostały związki zawodowe,
samorządy pracownicze i wiel
(…)
…, zapewniającą samodzielność, samorządność i samofinansowanie.
Wrzesień 1981 r. – sejm PRL, uchwalił dwie, ważne ustawy: o państwowych przedsiębiorstwach
(samodzielność, samorządność i samofinansowanie) i o ich samorządzie (zajmowanie się istotnymi
sprawami).
Luty 1982 r. – Sejm przyjmuje pakiet 9 ustaw. Dotyczą one systemu cen, wynagrodzeń i zasad
planowania.
Sytuacja gospodarcza znacznie się pogarszała…
… r. – Ronald Reagan, prezydent USA zadecydował o cofnięciu Polsce KNU.
Polska straciła pozycję najbardziej faworyzowanego przez USA kraju komunistycznego.
Lata 80. – trudne położenie handlu zagranicznego, ponieważ:
- był zmuszony do funkcjonowania w warunkach sankcji ekonomicznej,
Dr. Andrzej Pieczewski
Historia Gospodarcza
Wykład XIV – Kryzys i rozpad gospodarki centralnie planowanej…
… pułki w sklepach,
- długie kolejki przed sklepami
- wprowadzono kartki na kartki.
Początek lat 80-tych to 80/% obszar nierównowagi. Liczne braki w zakresie: mięsa, tłuszczów zwierzęcych,
wyrobów czekoladowych, itd.
Nastąpił szybki wzrost płac nominalnych. Rosła inflacja, wydłużały się kolejki do sklepów, pustoszał rynek – rosły
koszty utrzymania.
- niekorzystna relacja wynagrodzeń inteligencji do płac…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)