Krytyka polityki typu keynesowskiego-opracowanie

9 Krytyka polityki typu keynesowskiego
Polityka, o której mówiliśmy w poprzednim punkcie, wielokrotnie okazywała się
wysoce skuteczna jako narzędzie podnoszenia poziomu aktywności gospodarczej
i zmniejszania bezrobocia. Dotyczyło to poszczególnych krajów przed drugą
wojną światową i tuż po jej zakończeniu. Później, w łatach pięćdziesiątych
i sześćdziesiątych XX wieku, była ona stosowana powszechnie, przez większość
krajów kapitalistycznych. W tych dziesięcioleciach dokonywała się wielka i nie­mal nieprzerwana ekspansja gospodarcza. Bezrobocie było małe, recesje, jeśli
w ogóle się pojawiały, miały przebieg łagodny. Niektórzy optymiści o orientacji
etatystycznej skłonni byli przypisywać te osiągnięcia głównie aktywności państwa
w gospodarce. Czasy się jednak zmieniły i w końcowej ćwierci XX wieku gospodarka kapitalistyczna działa inaczej. Wydarzeniem przełomowym, które stało się cezurą, był „szok naftowy”, o którym mówiliśmy w rozdziale 8. Nie należy jednak nadawać mu nadmiernego znaczenia. Szoki naftowe były raczej objawem niż przyczyną nowej sytuacji w gospodarce światowej, choć niewątpliwie odegrały rolę katalizatora, który uruchomił, ujawnił i wzmocnił procesy dokonujące się już wcześniej.
Sądzimy, że najważniejsze znaczenie miały trzy procesy: emancypacja daw­nych krajów kolonialnych i zależnych, wzmocnienie kontaktów i zależności w skali światowej (to co obecnie bywa nazywane „globalizacją”), postępująca i upowszechniająca się ingerencja państw i organizacji ponadpaństwowych w gos­podarkę. Zgodnie z naszym tematem, trochę więcej o tej ostatniej sprawie.
Krytycy polityki typu keynesowskiego twierdzą, że ma ona ograniczenia, które ostro ujawniły się w latach siedemdziesiątych. Pierwsze dotyczy skali stosowania tej polityki. Póki prowadziły ją wybrane kraje, była ona bardzo skuteczna, między innymi dlatego, że łatwo było swoje kłopoty przerzucić na sąsiadów, popierając eksport jako narzędzie podnoszenia własnej aktywności gospodarczej. W sprzyjającej sytuacji taka działalność była korzystna dla obu stron (przykład Planu Marshalla). W mniej korzystnych bywało, że pomoc krajów bogatych krajom słabo rozwiniętym nie zmniejszała odstępu między nimi na skali wzrostu gospodarczego, ale nawet go powiększała.
Drugie ograniczenie dotyczy stopnia swobody działania państwa w gospodar­ce. Energiczna, swobodnie prowadzona i zmienna w czasie polityka pieniężna, inwestycyjna, fiskalna itd. kryje w sobie poważne zagrożenia dla działania i rozwoju gospodarki. Zamiast pobudzać aktywność gospodarczą, może wywołać
długotrwałą inflację połączoną ze stagnacją gospodarczą. Grozi także niebezpiecz­nym narastaniem długu publicznego. Do spraw tych powrócimy bardziej szczegó­łowo w rozdziale 18.

(…)

…”, szkoła teoretyczna związana przede wszystkim z nazwiskiem amerykańskiego ekonomisty Miltona Friedmana. uważają oni, że ingerencja państwa w życie gospodarcze zawsze w jakimś stopniu psuje mechanizm rynkowy. Jeśli więc w konkretnej i raczej wyjątkowej sytuacji uznamy tę ingerencję za potrzebną, to musimy się liczyć z tym, że będzie się to odbywało kosztem obniżenia efektywności gospodarki. Za szcze­gólnie szkodliwe uważają monetaryści prowadzenie swobodnej polityki kreowa­nia pieniądza i rozrzutnego gospodarowania nim. Klasyczną, przeciwstawną keynesizmowi, sugestią monetarystów pod adresem polityki pieniężnej jest zapewnianie wzrostu podaży pieniądza na poziomie odpowiadającym wzrostowi realnemu. Jeśli na przykład produkt krajowy rośnie o około 3% rocznie, to o tyle też należy powiększać ilość…
... zobacz całą notatkę