in.: uprawnienia prezydenta wobec Parlamentu, stosunki prezydenta z rządem, sprawy stosunków zagranicznych.
KONTRASYGNATA, PREROGATYWY, KOMPETENCJE PREZYDENTA
Instytucja KONTRASYGNATY polega na uzależnieniu ważności aktów podejmowanych przez głowę państwa od ich zaakceptowania przez premiera lub odpowiedniego ministra.
Instytucja kontrasygnaty pełni 2 funkcje ustrojowe:
1)skoro udzielona jest przez premiera lub innego przedstawiciela rządu, a jej udzielenie jest warunkiem ważności aktu głowy państwa od uzgodnienia tych działań z rządem. Jest to forma ograniczania ustrojowej pozycji głowy państwa i wymuszania, by obydwa segmenty władzy wykonawczej- prezydent i rząd- zajmowały jednolite stanowisko.
2)rolą kontrasygnaty jest przejęcie przez Premiera lub ministra, którzy złożyli na akcie głowy państwa, politycznej odpowiedzialności za ten akt przed parlamentem. Z tego punktu widzenia kontrasygnata jest formą pośredniego uzależnienia działań głowy państwa od parlamentu.
Jeżeli natomiast konstytucja zwalnia określone akty głowy państwa od obowiązku uzyskania kontrasygnaty, to akty takie określamy mianem PREROGATYW. Prerogatywa istnieje przede wszystkim w ustroju republikańskim.
Istotą prerogatywy jest możliwość podejmowania danego aktu samodzielnie przez prezydenta, a więc odpowiedzialność za taki akt zostaje ograniczona tylko do sytuacji, gdy zostanie on podjęty z naruszeniem prawa. Prezydent ponosi wyłącznie odpowiedzialność konstytucyjną. Zakres prerogatyw jest więc jednym z wyznaczników rzeczywistej pozycji Prezydenta, bo określa zakres działań, które Prezydent może podejmować samodzielnie, nawet wbrew woli rządu i parlamentu.
W tradycji polskiej instytucja kontrasygnaty, znana była obu konstytucjom międzywojennym. Konstytucja kwietniowa z 1935 r. instytucję tę ograniczała, wprowadzając szeroki zakres prezydenckich prerogatyw. Do instytucji kontrasygnaty nawiązała nowela kwietniowa z 1989 r., ale w sposób zdeformowany. Przyjęto bowiem, że wymóg kontrasygnaty odnosi się tylko do najważniejszych aktów prawnych Prezydenta, a zakres tych aktów ma być określony (enumerowany) w ustawie .Korespondowało to z silną pozycją prezydenta. Jednak nigdy nie doszło do wydania takiej ustawy. Natomiast Mała Konstytucja z 1992 r. wprowadziła jako zasadę, wymóg kontrasygnaty aktów prawnych Prezydenta, a zarazem ustaliła listę kilkunastu aktów prawnych, które zostały zwolnione z obowiązku uzyskania kontrasygnaty. Nie potraktowano owej listy jako wyliczenia enumeratywnego, gdy dopuszczano też zwolnienia od kontrasygnaty innych aktów prezydenta.
Konstytucja z 1997 r. objęła obowiązkiem uzyskania kontrasygnaty akty urzędowe prezydenta. Jest to pojęcie szersze niż akty prawne, bo odnosi się do wszystkich decyzji i działań podjętych przez Prezydenta w okresie wykonywania jego urzędu. W szczególności obejmuje ono:
1)akty normatywne, wykonane przez Prezydenta, np. rozporządzenia, o których mowa a art.142 Konstytucji
(…)
… (akty te wymagają kontrasygnaty). Prezydent nadaje też pierwszy stopień oficerski i stopnie generalskie.
Rola Prezydenta wzrasta natomiast w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Gdy Sejm nie może się zebrać to Prezydent postanawia o wprowadzeniu stanu wojny (art. 116, ust 2). Na czas wojny Prezydent na wniosek Premiera mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych, może też w wyjątkowej sytuacji…
…) hamujące- weto ustawodawcze, kwestionowanie ustaw przed Trybunałem Konstytucyjnym, w procedurze kontroli prewencyjnej, bądź następczej, a także- choć tylko w enumarycznie wskazanych sytuacjach- rozwiązanie Sejmu
Sposobem komunikowania się prezydenta z parlamentem może też być orędzie (art.140), tzw. Wystąpienie Prezydenta na forum Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego, komunikujące izbom…
… są też prawne możliwości oddziaływania Prezydenta na bieżącą pracę rządu. W sprawach szczególnej wagi Prezydent może zwoływać posiedzenie Rady Ministrów pod swoim przewodnictwem (tzw. Rada Gabinetowa- art. 141, ust2)
Generalnie można powiedzieć, że między działalnością rządu a kompetencjami Prezydenta istnieje wyraźny rozdział i Prezydent nie dysponuje instrumentami prawnymi pozwalającymi mu na kierowanie tą…
… w kraju delegacje najwyższego szczebla, z czym wiążę się prowadzenie rozmów i negocjacji, podpisywanie deklaracji, komunikatów, czy apeli, które mogą mieć poważna znaczenie dla Polski na arenie międzynarodowej
2) Podejmowanie decyzji personalnych- prezydent mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach przy organizacjach międzynarodowych, przyjmuje listy uwierzytelniające…
… nie ma możliwości stanowienia aktów o mocy ustawy, poza sytuacji stanu wojennego okaże się że Sejm nie może się zebrać.
Prezydent może wydawać tylko akty podustawowe: rozporządzenia, zarządzenia.
Istotne jest prawo inicjatywy ustawodawczej, weto ustawodawcze oraz prawo zwracania się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów prawa z konstytucją. Pamiętać też trzeba o kompetencji ratyfikowania umów…
… wpływania na orzecznictwo sądów i trybunnałów. Wyjątkiem jest prawo łaski (art. 139), pozwalające Prezydentowi darowanie lub złagodzenie kary każdej osobie skazanej prawomocnym wyrokiem sądu karnego, z wyłączeniem możliwości ułaskawienia osoby skazanej przez Trybunał Stanu.
Prezydentowi przysługują natomiast kompetencje z organizacją władzy sądowniczej. Prezydent powołuje sędziów (za wyjątkiem sędziów TK…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)