To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
KONTEKST ODKRYCIA I KONTEKST UZASADNIENIA
(koncepcja Reichenbacha)
Kontekst odkrycia - odnosi się generowania teorii.
Kontekst uzasadnienia - odnosi się do testowania teorii. Generowanie hipotez (teorii) jest procesem twórczym i stanowi przedmiot zainteresowania raczej nauk empirycznych (np. psychologii) niż metodologii nauk. Jeśli jednak teoria zostanie już sformułowana można ją poddać racjonalnej rekonstrukcji i ocenić obiektywnie (zgodnie z zasadami metodologii) jej wartość, tzn. jej poprawność formalną, wartość wyjaśniającą oraz zgodność z faktami. Model hipotetyczno-dedukcyjny, c.d.
Dwie logiczne reguły wnioskowania oparte na stosunku wynikania modus ponendo ponens modus tollendo tollens
p ⊃ q p ⊃ q
q ~q
---------- -------------
p ~ p
Tylko druga reguła (modus tollendo tolens) jest niezawodna (dedukcyjna), tzn. gwarantuje, że wychodząc od prawdziwych przesłanek dojdziemy zawsze do prawdziwych wniosków. W zastosowaniu do testowania teorii oznacza to, że za pomocą faktów (F) można wykazać fałszywość teorii (T), nie można natomiast wykazać jej prawdziwości. Inaczej mówiąc: teorie są falsyfikowalne empirycznie ale nie są weryfikowalne empirycznie. Teza ta stanowi postawę koncepcji falsyfikacjonizmu Poppera.
T ⊃ Fi T ⊃ Fi
Fi ~Fi
---------- -------------
T ~T
Faktycznie sytuacja jest bardziej złożona, ponieważ nigdy nie dedukujemy faktów z jednej przesłanki, lecz z wielu przesłanek: zdań teoretycznych (T) i reguł korespondencji (RK) ustalających związki między terminami teoretycznymi i obserwacyjnymi (operacjonalizujących teorię). Jeśli przewidywania nie potwierdzają się, to wiadomo, że przynajmniej jedna z przesłanek wnioskowania jest fałszywa, ale nie wiadomo która (bądź które) z nich. W szczególności nie wiadomo, czy fałszywa jest właśnie testowana przez nas teoria
Przykład: testujemy hipotezę mówiąca że frustracja prowadzi do agresji. Frustrację wywołujemy eksperymentalnie dając badanym do wykonania nierozwiązywalne zadanie umysłowe, agresję mierzymy testem agresji T. Jeśli wynik (poprawnie przeprowadzonego) eksperymentu okaże się negatywny, to nie wiadomo, np. czy:
testowana hipoteza jest nieprawdziwa;
nieprawdziwa jest teoria frustracji lub teoria agresji na której oparta jest hipoteza;
nieprawdziwa jest teoria testów psychologicznych;
(…)
…, że twierdzeń naukowych nie da się falsyfikować pojedynczo; falsyfikować można jedynie zespoły twierdzeń. Quine idzie jeszcze dalej i mówi, że sens empiryczny przysługuje nie pojedynczym zdaniom ale nauce jako całości.
3) Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia (“Inference to the Best Explanation”, 1965) Gilberta Harmana, zwane też wyjaśnianiem abdukcyjnym. Hipotezę która (spośród wszystkich innych dostępnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)