To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ 1. Powstanie i zadania Komisji Głęboki wstrząs wywołany w całym narodzie przez pierwszy rozbiór Polski wzmógł głównie wśród postępowych magnatów, zbliżonych do Stanisława Augusta Poniatowskiego, dążenie do reformy. Wzmogło się przekonanie, że dla zabezpieczenia bytu politycznego kraju konieczne jest podniesienie nie tylko siły zbrojnej, ale także potencjału ekonomicznego, skonsolidowanie rozdartego konfliktami społeczeństwa oraz modernizacja życia publicznego. Dla poprawienia stanu ekonomicznego kraju zwolennicy reform starali się wprowadzić do polskiej produkcji szereg metod i organizacji pracy świata kapitalistycznego. Chodziło jednak tylko o takie metody, które można było pogodzić z panującym w Polsce feudalizmem. Fizjokratyzm twierdził, że podstawą bogactwa narodowego nie jest wcale przemysł ani handel, lecz przede wszystkim uprawa roli. Podniesienie na wyższy poziom produkcji rolnej uważali fizjokraci za jeden z najważniejszych obowiązków całego społeczeństwa. Cel ten chcieli osiągnąć przez rozwój wiedzy. Oświecony chłop, ich zdaniem, poprawi szybko własną sytuację materialną, wydobędzie się z przesądów i nałogów. Dlatego w każdej wsi należy zakładać szkółki ludowe i uczyć w nich oprócz pisania i czytania użytecznej wiedzy zawodowej. Pod wpływem haseł fizjokratyzmu zwolennicy reform w Polsce uważali wychowanie młodzieży za główne narzędzie walki o reformy. Domagali się objęcia nadzoru nad całym wychowaniem przez państwo.
Realizację wysuwanych projektów reform ułatwiło i przyspieszyło breve papieża Klemensa XIV z 1773 r., znoszące zakon jezuitów. Na wiadomość o decyzji papieża Stanisław August Poniatowski w dniu 14 października 1773 powołał do życia Komisję Edukacji Narodowej . Była to pierwsza w Europie państwowa, świecka władza szkolna , powoływana przez parlament i przed nim odpowiedzialna, działająca zaś pod patronem panującego. Miała pewną niezależność prawno - administracyjną, a od 1776 również materialną.
Do przejęcia majątków pojezuickich, jako podstawy materialnej przyszłych szkół państwowych, powołano organy wykonawcze w postaci Komisji Rozdawniczej i Sądowniczej . W skład KEN weszło z inicjatywy króla ośmiu członków: dwóch dostojników duchownych, a mianowicie biskup wileński - Ignacy Massalski , który został pierwszym jej prezesem, i biskup płocki - Michał Poniatowski , oraz sześciu świeckich, wśród nich dwóch senatorów: Joachim Chreptowicz , podkanclerzy litewski, i książę August Sułkowski , wojewoda gnieźnieński. Stan rycerski reprezentowali : Ignacy Potocki , pisarz Wielkiego Księstwa Litewskiego; Adam Kazimierz Czartoryski , generał ziem podolskich; Andrzej Zamoyski , były kanclerz koronny, oraz Antoni Poniński , starosta kopanicki. Sejm powołał pierwszych komisarzy na okres do 1780 z możliwością przedłużenia ich mandatów ba dalsze sześciolecie.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)