Wykład z przedmiotu nauka o państwie (politologia), który prowadzi dr Krzysztof Dobrzeniecki. 4-stronicowa notatka format docx. W treści notatki pojawiają się następujące zagadnienia i hasła: systematyzacja ustrojów wg Arystotelesa, ustroje zdegenerowane dla Arystotelesa, politea, oligarchia, arystokracja, klasyczna klasyfikacja ustrojów, monarchia, dziedziczna, elekcyjna, monarchie despotyczne, monarchia patrymonialna, cenzus, demokratyzm, demokracja liberalna, pojęcie proceduralne, pojęcie aksjologiczne, John Locke, parlamentaryzm, John Stewart Mill, rozwój społeczeństwa obywatelskiego, demoliberalizm, konstytucjonalizm, dzisiejsze rozumienie demokracji, prawo równego dostępu obywateli do usług publicznych, sofokracja, tomizm.
KLASYFIKACJA USTROJÓW POLITYCZNYCH
Arystoteles wprowadził systematyzację ustrojów, w której różniąc się od Platona zastanawiał się w jaki sposób organizacja życia społecznego się od siebie różni:
Kto rządzi - albo jedna osoba, albo grupa osób, albo ogół. Jak rządzi - rządzi dobrze w taki sposób , że realizuje dobro wspólne, albo rządzi źle. Ustroje dobre, rozsądne, rozumne, stawiające sobie dobro powszechne -monarchia, arystokracja, politea (do niej Arystoteles żywił największą sympatię; politea to forma która powstała z wymieszania demokracji, arystokracji i elementów monarchicznych).
Ustroje zdegenerowane dla Arystotelesa, czyli takie, gdzie odchodzi się od celu jakim jest powszechna pomyślność to tyrania , oligarchia, demokracja (rządy ogółu, które niekoniecznie realizują dobro powszechne, ale częściej egoistyczne cele ). Arystoteles przeciwstawia monarchię tyrani - monarcha może odegrać istotną rolę w rozwoju państwa, państwa miasta. Tyrania natomiast jest przeciwna naturze człowieka; Arystoteles uważa tyranię za najgorszy ustrój, gdyż władca może posiadać przejawy najbardziej sprzeczne z naturą człowieka. Arystokracja - są to rządy grup i wybitnych obywateli wyróżniających się nie majątkiem czy urodzeniem, ale wykształceniem i gotowością poświęcenia się dla spraw publicznych. Jest to forma rządów, która odpowiada rozsądkowi i naturze człowieka. Oligarchia - negatywne. Powstaje kiedy przewagę uzyskują najbogatsi. Starają się oni używać swojej władzy, żeby się bogacić, a przestają dbać o dobro wspólne. Takie rządy są brakiem rozsądku, są nietrwałe, bo same sobie kopią grób, gdyż wykorzystują lud, i tym samym doprowadzając ich do chęci powalenia ustroju i zastąpienia go ustrojem demokratycznym.
Demokracja - jest to ustrój gdzie władza rzeczywiście należy do ludu, ale nie zawsze prowadzi do rezultatów, które służą temu ludowi. Arystoteles sam wywodząc się z kręgów demokratycznych obawiał się tego ludu i przekazaniu władzy większości, bo obawiał się że taka większość ludu czuje swoją moc i przez to może łamać prawo. Uważał , że demokracja prowadzi do tyrani. KLASYCZNA KLASYFIKACJA USTROJÓW
Monarchia jest najstarszą znaną formą .Mono - jedyny, archia - władza- jest to pewna forma ustroju i typ państwa, w którym suwerenna władza zwierzchnia sprawowana jest przez piastującą swą funkcję dożywotnio i dziedzicznie najczęściej głowę państwa noszącą tytuł króla, cesarza , księcia , bądź jakiś tytuł analogiczny. Podstawowy czynnik który pozwala na klasyfikację monarchii to:
Monarchie dziedziczne - gdzie władza przekazywana jest w obrębie monarchii, dziedzicznie. Jest mniej zróżnicowana mamy co najwyżej różne odmiany reguł dziedziczenia. Szczególnie dotyczy to wypuszczenia, albo dopuszczenia członków płci żeńskiej. Czy d
(…)
…, dlatego jest przekonanie , żeby je łączyć i rozważać , które z nich można wykorzystać. Przykłady: Królestwa greckie pierwsza faza imperium rzymskiego
monarchia stanowa (ograniczona przez stany duchowne, mieszczańskie)
monarchia republikańska w Polsce od XVI do XVIII w. monarchia konstytucyjna - np. monarchia lipcowa, habsburska itd. Tutaj władca dzielił się z przedstawicielami np. prowincji
monarchia parlamentarna…
…, uosabia autorytet. Prezydent jest uosobieniem monarchy w monarchii parlamentarnej. Demokracja również odegrała ważną rolę , występowała w Grecji starożytnej , potem jej długo nie było i pojawiła się dopiero około XIX wieku. Taka forma, która Arystoteles określił jako rządu ogółu. Samo pojęcie zostało wprowadzone przez sofistów. Demokracją jest każdy ustrój polityczny opartym na założeniu iż źródłem…
… zapisany został postulat ochrony obywatela przed ingerencją państwa. W konstytucjach po wojnie pojawiło się pojęcie - Demokratyczne państwo prawne. Demokracja miała ograniczony wpływ - skutki istnienia 2 bloków politycznych - Związku Radzieckiego i państw zachodnich - żelazna kurtyna. Od czasów zakończenia zimnej wojny kwestia demokracji znalazła zainteresowanie dla m.in. organizacji narodowych…
… arystokratyczny był dominujący, albo obok niego pojawiały się pierwiastki : demokratyczny i monarchiczny. Ustrój mieszany Republiki rzymskiej -senat górował nad konsulami, którzy stanowili element monarchiczny i Zgromadzeniami Narodowymi. Była republiką arystokratyczną. Jeśli chodzi o średniowieczną Europę - nowożytna monarchia absolutna - co zrobi monarcha , żeby osłabić tą monarchię arystokratyczną. Przechodzi…
… : Starożytne monarchie despotyczne, czyste jednowładztwo
Bliskiego wschodu
Orientalne imperia -np. japońskie
Późnorzymski dominat - zrównoważenie cesarza z bogiem - cesarstwo bizantyjskie.
Wczesnośredniowieczna monarchii patrymonialnej Nowożytna monarchia absolutna - nieskrępowana całkowita; dochodziło do eliminacji ciał -pośredniczących sprawowaniu władzy. Ograniczono prawa naturalne. Monopol w tworzeniu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)