To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
JAN KASPROWICZ - WYBÓR POEZJI BN S. I NR 120
WSTĘP I OPRACOWANIE: JAN JÓZEJ LIPSKI
WIADOMOŚCI BIOGRAFICZNE
ur. 12 XII 1860 r. w Szymborzu pod Inowrocławiem w rodzinie chłopskiej
życzliwość krytyki dla jego chłopskiego pochodzenia (rozumienie jego poezji)
gimnazjum i matura w Poznaniu w 1884 roku - szkoła pruska
debiut przebiegał wieloetapowo: 1878 - sonet „Poranek” (w pozn. „Lech”)
studia w Lipsku
pobyt we Wrocławiu - działalność socjalistyczna, internacjonalistyczna
zamieszkał we Lwowie i pisywał do „Kuriera Lwowskiego” (1889-1900) debiut książkowy: 1888 „Poezje”
został członkiem Ligi Narodowej
uprawiał krytykę lit. i teatralną
1904 - doktorat z liryki Teofila Lenartowicza 1923 - powrót do ukochanego Poronina (przyczółek Herenda)
lata profesorskie (był m.in. rektorem Uniwersytetu Lwowskiego), praca dydaktyczna, choć pisarsko bardzo płodny okres
zmarł w 1926 na Herendzie
W KRĘGU NATURALIZMU
najpierw patronował pol. romantyzmowi
potem naturalizm niemiecki + monizm (głosili etyczny aktywizm sztuki)
zw. z symbolizmem
pobyt w Lipsku
poemat „Giordano Buno” - prometejski etyzm, retoryczność, tropiczność, zwroty do adresata, obrazowość, podobnie do Shelleya
„Aryman i Oromaz” - bunt altruistyczny
tendencje francuskie (1885 - 1892) problematyka Lessingowska („Laokoon”)
tom ”Obrazki natury”
wiersz „W chałupie” - opisowość, naturalizm, protokolarność, etyzm, problem rozwoju wsi
wiersz „Z ulicy” jak filmowe oko kamery
narracyjno-opisowy cykl „Z chłopskiego zagonu” + cykl sonetów „Z chałupy” - rozległość poznawcza, genialna kompozycja, 40 sonetów, konfliktowy obraz wsi polskiej, miniatury fabularne, podmiot subiektywny, ukazanie dystansu między „dziś” a „wówczas”
dramatyzowane poematy i dramat naturalistyczny wpływy Shelleya ”Świat się kończy!” - wybitne dzieło pisane gwarą
publicystyka ideologia socjalistyczna ”Oni i my” radykalny demokrata
MODERNIZM
zmiana perspektywy ukazanie się II serii „Poezji” K. Tetmajera (1894)
dominacja modernizmu
wielka rola Miriama, „Chmiery” i „Życia”
rola ekspresjonizmu
miłość poemat „Miłość (1895) tu: „Miłość - grzech”. „Amor vinceus”
rola „Kuriera lwowskiego” i publicystyki, felieton „Z tatr”, „Młodzież przed sądem”, „Poezja XIX wieku” - tutaj objawia się Kasprowicz-krytyk, monista
symbolizm i impresjonizm ”Krzak dzikiej róży” (1898):
odległość od tematyki społecznej
(…)
…, chcieli wydać córkę za mąż groźna zima ratunek - poezja
WIERSZE ROZPROSZONE (1878-1891) - „W chałupie” biedna chałupa, deszcz, „dysonans nędzy”, pusta ława po wieczerzy, przy piecu stoi chora kobieta, 16-letnia dziewka śpi i śni o paniczu z fabryki
„Z nizin” patrzy jak pracują robotnicy, kości zmęczenia, spalone karki, obiad - kartofle, namiętność - kamieniarze, zabór pruski, melodia ludowa, czekają…
… i pozycja
znany gł. jako autor „Hymnów”
za życia miał 2 monografie
1930 - I wyd. „Dzieł” (I - XXII) pod red. S. Kołaczkowskiego
WYBÓR POEZJI
JUWENILIA
„Wieczór nad Gopłem” (1897) stylizacja na „Sonety Krymskie” Mickiewicza POEZJE
1) „Melodie jesienne”
- ”Cieche boje”
2) Z padołu walki”
- „Pieśń irlandzka” wołanie przeciw Eryniom
„Excelsior” koniec bytu, skazani na wymarcie nikną nadzieje ”a jednak głowy…
… na puszczy” poemat społeczno-religijny mesjada siła rzecz dzieje się w środowisku robotniczym , w społeczeństwie. Jest chór fabrykantów i bankierów, Chrystus i Lucyfer
„U stóp cysterny w Sychar”
„Golgota”
ANIMA LACHRYMAS (tłum DZUSZA PŁACZĄCA) (1894)
”Anima lachrymas” - „Rozpacz” - „Gdy mnie ogarnia mrok”
„Circulus vitiosus” - „Odi profanum volgus”
“Pod sklepeienim niebios” - „Szum drzew” śpiew zieleni…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)