To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Kamieniarka renesansu i baroku w Polsce
Wawel, jako rezydencja królewska, był jednym z pierwszych miejsc, gdzie pojawił się renesans w Polsce, dlatego też zacznę omawiać dzieje kamieniarki renesansowej od tego właśnie zespołu budowli. W początkach XVI wieku powstała w katedrze na Wawelu kaplica grobowa króla Jana Olbrachta. Kpalica i sam nagrobek to twory jeszcze gotyckie, natomiast wspaniała oprawa architektoniczna nagrobka wprowadza do kaplicy akcent nowego stylu. Dzieło to, rozwiązane jako wzorująca się na architekturze antycznej arkada, stworzył sprowadzony z Węgier architekt Franciszek Florentczyk. Arkada została ujęta w parzyste pilastry i pokryta płaskorzeżbą roślinną, utrzymaną w formach florenckiego Quattrocenta.
Jednocześnie z obramieniem nagrobka powstała kamieniarka Domu Królowej Elżbiety - zachodniego skrzydła zamku wawelskiego. Tradycyjną bryłę budowli architekt wzbogacił renesansowymi obramieniami otworów, z których jedno stanowi zarazem oprawę wykusza. Pokryte groteską i arabeską pilastry podtrzymują dość delikatny fryz i gzyms. Drugim architektem zajmującym się przebudową Wawelu był Benedykt z Sandomierza zwany Mistrzem Benedyktem. Jest on autorem wspaniałych portali łączących w sobie zarówno elementy gotyckie - laskowania, ostrołuki, linearne wzory geometryczne, jak i elementy nowej sztuki - klasyczne pasy ornamentalne w gzymsach złożone z wolich oczu, perełek, liści akantu.
Gdy mówimy o budowlach renesansowych Wawelu, nie wolno zapominać o Kaplicy Zygmuntowskiej autorstwa Bartłomieja Berecciego. Z zewnątrz potraktowana surowo, umiarkowanie. Fasady opierają się na ściśle architektonicznych, pilastrowo-geometrycznych podziałach.
We wnetrzu, na ścianie zachodniej znajduje się nagrobek fundatora i jego syna, Zygmunta Augusta. Nagrobek ujęty jest w bogato zdobiony łuk tryumfalny. W bocznych osiach łuku umieszczono medaliony i posągi. Podziały architektoniczne równoważą się z groteskową dekoracją rzeźbiarską, pokrywającą nawet trzony pilastrów. Równolegle z działalnością warsztatów wawelskich włoskie formy rozprzestrzeniały się w Polsce innymi drogami. Rozpowszechniały je wzorniki ornamentów dla rzemieślników oraz przybyli z północnych Włoch kamieniarze i murarze zwani komaskami. Reprezentowali oni prowincjonalną interpretację form włoskich, która często nie była zbyt odległa od italianizującej sztuki warsztatów miejscowych. Przykładem działalności komasków poza Polską jest np. zamek w Jazłowcu na Ukrainie, którego portal widać na zdjęciu. W polskich cechach formy renesansowe przyjęły się na dobre dopiero w połowie XVI wieku. Komaskowie mieli wielki wpływ na tę rewolucję artystyczną. Za ich sprawą przeobrażał się detal i dekoracja budynków. Póżnogotycką kamieniarkę wypierały renesansowe portale i obramienia okienne, szczytty dzielono pilastrami i ozdabiano grzebieniami z półkoli i wolut, rozwinęła się też attyka.
(…)
… Elżbiety - zachodniego skrzydła zamku wawelskiego. Tradycyjną bryłę budowli architekt wzbogacił renesansowymi obramieniami otworów, z których jedno stanowi zarazem oprawę wykusza. Pokryte groteską i arabeską pilastry podtrzymują dość delikatny fryz i gzyms. Drugim architektem zajmującym się przebudową Wawelu był Benedykt z Sandomierza zwany Mistrzem Benedyktem. Jest on autorem wspaniałych portali…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)